تحقیق برای ساخت سد کرج

رضا نيازمند : مشاورین «موسسه ماوراء بحار» طرح‌هایی را که باید در نخستین دوره سازمان برنامه اجرا شوند، تعیین کرده بودند، از جمله ساخت سد کرج. در طرح اولیه ارتفاع این سد موقتا تعیین شده بود. یک روز آقای ترنبرگ به من گفت که این طرح آماده شده، ولی ما اطمینان نداریم که ارتفاع این سد خوب است یا نه.

حالا کارشناس این کار هم رفته مرخصی! تو اگر آدم دقیقی باشی باید بتوانی ارتفاع سد را مجددا حساب کنی! گفتم چطور حساب کنم؟ گفت: ما آمار ۳۰ ساله داریم که هر روز چقدر آب از طریق باران و برف و رودخانه‌های اطراف می‌آید توی این سد. زمستان‌ها بیشتر، بهار کمتر و پاییز خیلی کمتر. این به عنوان مدل دست توست تو فرض کن که اصلا همه سال‌ها همین قدر آب می‌آید داخل سد. ما می‌خواهیم هر روز فلان متر مکعب آب از این سد برای مصرف تهران و کشاورزی اطراف برداشت کنیم. پس تو باید ۳۶۵ روز سال، هر روز این مقدار آب داخل سد کنی و این مقدار برداشت کنی تا معلوم شود که ارتفاع سد در زمانی که پشت سد حداکثر آب وجود دارد، دقیقا چند متر باید باشد تا این مقدار ورود و خروج آب را تحمل کند. این کار آسانی است، ولی دقت و حوصله لازم دارد. من شروع کردم به حساب. مثلا اول فروردین چقدر آب باران می‌آید پشت سد. چقدرش خالی می‌شود و چقدر پشت سد آب می‌ماند. من مقدار آب باران و برف روزانه را داشتم پس این کار را ۳۶۵ مرتبه تکرار کردم و بعد همه محاسبات را روی کاغذ ترسیم کردم. در خاتمه معلوم شد که وقتی یک سیکل یک ساله بگذرد در چه روزی از سال بیشترین آب پشت این سد جمع خواهد شد! از این رو ارتفاع سد نشان داده شد.