اگر پاسخ شورای امنیت ملی ایجابی باشد، اصولگرایان چه کنند؟
توافق هستهای را سیاسی نکنید
وی در بخشی از یک توییت با اشاره به اتفاق اخیر حمله به سلمان رشدی، نویسنده کتاب «آیات شیطانی»، و مطرح شدن ادعاهایی در مورد حمله به بولتون از سوی آمریکا، نوشت: «آیا عجیب نیست که با نزدیک شدن به توافق هستهای احتمالی، ایالات‌‌‌متحده ادعاهایی در مورد حمله به بولتون داشته باشد و سپس این اتفاق می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌افتد؟» بعد از این توییت، برخی از چهرههای اصولگرا واکنش‌های تندی نسبت به آن داشتند و ضمن اشاره به ناکارآمد بودن برجام از عباراتی مانند التماس ذلیلانه، عطش برای احیای برجام و تمنای احیای توافق استعماری استفاده کردند.
ابوالفضل عمویی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، روز سهشنبه ۱۸ مردادماه در گفت‌وگویی با «ایسنا» با اشاره به سفر بایدن، رئیس‌‌‌جمهور آمریکا به منطقه پیش از آغاز دور جدید مذاکرات هستهای، تاکید کرد: «از نظر تحلیلگران آمریکایی و صاحب‌‌‌نظران، سفر بایدن به اراضی اشغالی و جده موفقیت‌‌‌آمیز ارزیابی نشده است، بنابراین فکر می‌‌‌کنم یکی از دلایلی که این روزها شاهد برخی نرمش‌‌‌ها در مواضع غربیها هستیم، به این موضوع برمی‌‌‌گردد که آنها به نیاز بازار انرژی جهانی برای عرضه بیشتر نفت ایران پی برده و آماده برداشتن گام‌‌‌هایی در این زمینه هستند.» همچنین محمد مرندی، مشاور رسانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای هیات مذاکرهکننده در طول مذاکرات وین در گزارشی که روز پنج‌شنبه
۲۰ مردادماه در روزنامه «دنیای‌اقتصاد» منتشر شد، به این روزنامه گفت: «متن پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نویس فعلی محصول چند‌‌‌ماه زحمات تیم هستهای است که غربیها را در حوزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مختلف همچون تحریمها، تضمین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها، تضمین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های ذاتی که متفاوت از تضمین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هاست، راستی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آزمایی و برخی دیگر از مسائل مربوط به آژانس مجبور به عقب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نشینی کرد.» مرندی تاکید کرد: «در تمامی این حوزهها آنچه چند‌‌‌ماه پیش مدنظر غربیها بود، با آنچه در پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نویس فعلی آمده بسیار متفاوت است.» به گفته استاد دانشگاه تهران، اکنون مسوولان جمهوری اسلامی باید این پیش‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نویس را بررسی کنند و ببینند آیا مواردی که لحاظ شده است کفایت می‌کند یا خیر. این در حالی است که حسین شریعتمداری، مدیرمسوول روزنامه کیهان، در یادداشتی که روز سهشنبه ۱۸ مردادماه در این روزنامه منتشر شد، نوشت: «برخلاف آنچه مقامات و رسانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های غربی اعلام می‌کنند، تا‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنون مذاکرات وین به نتیجه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای که تضمین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کننده منافع ملی کشورمان و مخصوصا تامین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کننده انتفاع اقتصادی ایران باشد، نرسیده و مذاکرات درباره چهار محور اصلی، کماکان بی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نتیجه مانده است.» به گفته شریعتمداری، «پادمان، لغو تحریمها، تضمین آمریکا که تعهدات خود را نقض نمی‌‌‌کند و اجرای مرحله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای توافق که پیشنهاد - بخوانید حیله- آمریکاست و تیم هستهای ایران با شناخت هوشمندانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای که از حریف دارد، به‌‌‌شدت با آن مخالفت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ورزد» چهار محور اصلی اختلافات است. اکنون پرسش این است که ریشه اختلافنظرها در جبهه اصولگرایان کجاست و اگر نهادهای بالادستی مانند شورای عالی امنیت ملی تصمیم به احیای برجام بگیرند، چقدر ضرورت دارد که این اختلافات حل و فصل شود.
رئیسی شجاعت به خرج دهد
محمد مهاجری، تحلیلگر سیاسی اصولگرا درباره نگاه جامعه به امضای توافق به روزنامه «دنیای‌اقتصاد» گفت: «امضا کردن برجام در بین مردم یک مطالبه حداکثری است؛ به دلیل اینکه توافق برجام می‌‌‌تواند به‌طور بالقوه بخشی از تحریمها را کم کند و وقتی تحریم نباشد، ایران هم در صادرات نفتی و هم در صادرات غیرنفتی می‌‌‌تواند درآمدهای بیشتری وارد کشور کند و زندگی مردم دچار رونق خواهد شد.» مهاجری با اشاره به اینکه ممکن است این اتفاق را در کوتاه‌مدت شاهد نباشیم، گفت: «اما آثار آن تا یک سال پس از احیای برجام معلوم خواهد شد.» این تحلیلگر سیاسی در خصوص مخالفان برجام، آنها را به دو گروه کاملا مجزا تقسیم کرد و توضیح داد: « یک دسته از آنها کاسبان تحریم هستند و گروه دیگر، گروهی هستتد که به صورت ایدئولوژیک با برجام مخالفند.» وی افزود: «مخالفان ایدئولوژیک با این مساله که برجام می‌‌‌تواند منافع ملی داشته باشد کاری ندارند و صرف اینکه برجام یعنی توافق با آمریکا به زعم آنها چیزی نجس و نحس است نباید زیر بار آن رفت.» به گفته این روزنامه‌‌‌نگار سیاسی اصولگرا، چه آنها که به صورت ایدئولوژیک با برجام مخالفند و چه کاسبان تحریم، مانند هم هستند و خروجی کارشان تفاوتی با یکدیگر ندارد.
مهاجری در ادامه تاکید کرد اگر شورای عالی امنیت ملی دستور امضای برجام را صادر کند، در بین اصولگرایان رادیکال و دلواپس اختلاف‌‌‌نظرهایی با دولت و امضاکنندگان برجام به وجود خواهد آمد. وی ادامه داد: «شاید طیف مخالفان، گستره بزرگی نداشته باشد؛ اما شامل افرادی می‌شود که در این مسیر سنگ‌‌‌اندازی خواهند کرد.» این تحلیلگر سیاسی اصولگرا با بیان این موضوع که این عده در زمان امضای برجام در سال ۹۴ نیز سنگ‌‌‌اندازی‌‌‌های بسیاری کردند، تشریح کرد: «اکنون مخالفت آنها از باب مخالفت با دولت نیست، بلکه می‌‌‌خواهند امتیازات بیشتری از دولت بگیرند.» وی در پاسخ به اینکه آیا این گروه از مخالفان برجام می‌‌‌توانند در روند اجرای آن مشکل‌‌‌ساز شوند، نیز گفت: «اگر مخالفان ایدئولوژیک و کاسبان تحریم که به لحاظ اقتصادی پرقدرت هستند دستشان در یک کاسه باشد، می‌‌‌توانند در برخی موارد سنگ‌‌‌اندازی کنند؛ اما اگر دولت بتواند کاسبان اقتصادی را راضی نگه دارد، این گروه کوچک از مخالفان ایدئولوژیک صدایشان به جایی نخواهد رسید.» مهاجری در نهایت گفت که توافق برجام به اقدام متهورانه و شجاعانه از طرف شخص رئیسی نیاز دارد. وی افزود: «اگر روحانی یا ظریف به صورت قاطعانه برای پیشبرد برجام ایستادند، امروز نیز آقای رئیسی اگر می‌‌‌خواهد محبوبیتش افزایش پیدا کند، لازمه آن پذیرفتن و امضای برجام است.»
انتقادها باید فقط قبل از توافق باشد
حمیدرضا ترقی، قائم‌مقام حزب موتلفه، نیز در پاسخ به این پرسش که اگر توافق حاصل شود، آیا اجماع ملی ایجاد می‌شود و همه جناح‌‌‌ها پشت توافق خواهند ایستاد، به «دنیای‌اقتصاد» گفت: «اگر در این توافق، نظرات مقام معظم رهبری تامین شود، خط قرمزها رعایت شود و منافع اقتصادی ملت ایران به گونه‌‌‌ای لحاظ شود که قابل خدشه‌‌‌دار شدن توسط آمریکا نباشد، اجماع ملی صورت می‌گیرد.»
ترقی با اشاره به اینکه زیرساخت برجام زیرساختی است که در دولت اعتدال تهیه شده است، افزود: «این زیرساخت به طور کل خسارت‌‌‌آمیز است. منتها اکنون تلاش تیم مذاکرهکننده این است که اولا خسارت‌‌‌ها را به حداقل برساند؛ ثانیا منافع آن را افزایش دهد؛ ثالثا تمام نکات و خطوطی را که مقام معظم رهبری تعیین کرده‌‌‌اند رعایت کنند. در این صورت قطعا اجماع در مورد توافق را شاهد خواهیم بود.»
قائم‌مقام حزب موتلفه در نهایت در پاسخ به اینکه اکنون برخی افراد تحلیل‌‌‌های ناامیدکننده‌‌‌ای از فضای مذاکرات دارند و از باقی ماندن اختلافات و فاصله‌گرفتن از توافق سخن می‌‌‌گویند، آیا این عده بعد از امضای توافق احیای برجام همچنان به انتقادهایشان ادامه خواهند داد نیز گفت: «این نقدها تا قبل از امضای برجام است و حکم چانه‌‌‌زنی را دارد. درواقع این تقاضاها به نفع تیم مذاکرهکننده است و آنها مبتنی بر این خواست ملی، قدرت چانه‌‌‌زنی‌‌‌شان بالا خواهد رفت. اما همچنان که اشاره کردم، این نقدها باید مختص به پیش از امضای توافق باشد.»
همه جناح‌‌‌ها پشت توافق بایستند
همچنین ناصر ایمانی، تحلیلگر مسائل سیاسی کشور در گفت‌وگویی، با اشاره به نیاز به ایجاد اجماع ملی درباره توافق هستهای، گفت: «همه جناحهای سیاسی باید پشت توافق هستهای احتمالی باشند.» وی در گفت‌‌‌وگو با «ایسنا»، ادامه داد: «من نسبت به ایجاد اجماع ملی که مورد انتظار است، ناامید هستم در حالی که واقعیت این است که درباره این توافق بزرگ کشور با سایر قدرت‌های دنیا باید اجماع داخلی شکل بگیرد؛ ولو از نظر برخی جناحهای سیاسی این توافق ایراد داشته باشد. من با شناختی که از جناحهای سیاسی دارم، امکان ایجاد اجماع ملی را ضعیف می‌‌‌دانم، در حالی که همه جناحهای سیاسی باید پشت توافق باشند.»
این تصمیم حاکمیت است
اکنون کشور در شرایطی است که ایجاب می‌کند اگر شورای عالی امنیت ملی، تصمیمی درباره توافق گرفت و تصمیمی ایجابی بود، همه جریانات سیاسی به‌ویژه اصولگرایان که اختلافنظرها درباره احیای برجام بین آنها بیشتر است، از این تصمیم پشتیبانی کنند و آن را به عنوان تصمیم حاکمیت در نظر بگیرند؛ چون اگر بعد از احیای توافق، همچنان اختلافنظرها بین جریانات حاکم باشد، در اجرای بهینه توافق دچار مشکل خواهیم شد.
