ارزشگذاری کالاها در گفت وگو با مدیرکل دفتر ارزش گمرک
همه چیز به قیمت بازار بستگی دارد
به روز میشود. با این اقدامات همیشگی و مداوم، گمرک ایران برای ارزشگذاری ۸۰درصد کالاها، مشکل خاصی ندارد، اما به گفته «محمدرضا شیخیان» برای ارزشگذاری ۲۰درصد کالاها، هنوز مشکل کمبود اطلاعات و فاکتورهای غیرواقعی وجود دارد.
غزال صادقی- «محمدرضا شیخیان» یکی از مدیران قدیمی و با سابقه گمرک ایران است که بیش از ۳۵سال سابقه کار در این سازمان دارد. او در طول این سالها، کار در همه بخشهای گمرک را تجربه کرده است و در حال حاضر مدیریت دفتر ارزش گمرک کل کشور را بر عهده دارد. دفتری که محمدرضا شیخیان، مدیریت آن را بر عهده دارد، یکی از پرحاشیهترین بخشهای گمرکی است. در حقیقت کار ارزشگذاری کالاهای وارداتی، همواره با چالش و حاشیه همراه بوده است، به همین دلیل به عقیده خیلی از کارشناسان، ارزشگذاری کالا، مهمترین و حساسترین مرحله ورود کالا به کشور محسوب میشود.» آقای شیخیان میگوید: چیزی در حدود یکمیلیون نوع کالا در گمرک ایران ارزشگذاری میشود. تنوع کالای وارداتی خیلی زیاد است و گمرک ایران باید همیشه اطلاعات جدید و به روزی داشته باشد. آن گونه که مدیر کل دفتر ارزش گمرک ایران اعلام کرده است، اطلاعات ارزشگذاری کالاها، هر دو ماه یک بار بازنگری و
به روز میشود. با این اقدامات همیشگی و مداوم، گمرک ایران برای ارزشگذاری ۸۰درصد کالاها، مشکل خاصی ندارد، اما به گفته «محمدرضا شیخیان» برای ارزشگذاری ۲۰درصد کالاها، هنوز مشکل کمبود اطلاعات و فاکتورهای غیرواقعی وجود دارد. عکس: آذین ثمرمند
اگر ممکن است، گفتوگو از شرح فعالیتهای کاری خودتان در گمرک را آغاز کنیم.
در حال حاضر در دفتر ارزش گمرک ایران مشغول به کار هستم. در رشته اقتصاد از دانشگاه تهران مدرک کارشناسی گرفتهام از همان سال اول با ارزیابی گمرک کار خودم را آغاز کردم در حقیقت باید بگویم، کار من از پایینترین سطح آغاز شد و بعدها مراحل مختلف را پلهپله طی کردم. بعد از پست ارزیابی، پست کارشناس و بعد از کارشناسی ارشد، رییس سرویس ارزیابی و معاون امور گمرکات اجرایی سپس مدیرکل دفتر تعرفه و ارزش شدم. پس از تفکیک دفاتر ارزش و تعرفه، مدیرکل دفتر تعرفه و در حال حاضر هم مدیرکل ارزش گمرک جمهوری اسلامی ایران هستم.
با توجه به تفکیک دو قسمت ارزشگذاری و تعرفه گمرک این جداسازی چه فوایدی داشت؟
میتوان گفت که دو قسمت ارزش و تعرفه اصلا از یک جنس نیستند و قبل از آن هم صحبتهایی از جداسازی آن به گوش میرسید و حتی در دورهای این قسمتها از یکدیگر تفکیک شدند و دوباره ادغام شدند اما دوباره تصمیم گرفته شد که این دو قسمت مجددا تفکیک شوند. به نظر من تفکیک این دو واحد نیز کار بسیار درست و مناسبی بود چرا که این دو واحد به تخصصهای کاملا متفاوت و جداگانه احتیاج دارند.
برچه اساسی سابقه فعالیت در هر دو واحد را دارید؟
من به این دلیل توانستهام در هر دو قسمت کار کنم که سالها در گمرکات اجرایی کار کردهام و تجربه کار در هر دو قسمت را دارم. در حال حاضر پنجسال است که به ستاد مرکزی گمرک آمدهام، اما بیش از ۳۰ سال در گمرکهای کشور کار اجرایی کردهام. به همین دلیل، هم به مسائل تعرفه اشراف داشتم و هم به مسائل ارزش و لذا در توان من بود که هر دو را اداره کنم ولی این دو از دو جنس مختلف هستند یعنی رسیدگی به ارزش کالا متفاوت است از رسیدگی به تعرفه کالا. من شخصا موافق جداسازی هستم و فکر میکنم باید دو مدیریت مختلف این امور را انجام دهند و هر مدیر حداکثر تلاش خود را صرف کارآیی یکی از بخشها کند. حتی در زمانی هم که دو مدیریت، با یکدیگر ادغام شده بودند، کارشناسانی که به ارزش کالا رسیدگی میکردند از کارشناسانی که به تعرفه رسیدگی میکردند متفاوت بودند.
مراحل ارزشگذاری کالا را تشریح میکنید؟
قیمتگذاری کالای وارداتی در گمرک بر مبنای ۳ ماده قانونی صورت میگیرد که هر ۳ ماده مربوط به مصوبههای مجلس شورای اسلامی است. مادههای ۱۰ و ۱۱ از قوانین گمرکی و ماده۱۲۱ آییننامه اجرایی آن مصوب مجلس است یعنی هم قانون و هم آییننامه را مجلس تصویب کرده است. این قوانین در سال ۱۳۵۰ تصویب شده است که هنوز ما آن را اجرا میکنیم. اصل کار برمبنای این سه ماده قانونی است که البته موارد دیگری هم به آنها اضافه شده که زیاد مهم نیست. براساس این مواد قانونی در وهله اول ملاک برای قیمتگذاری کالا فاکتوری است که صاحب کالا به گمرک ارائه میدهد یعنی صاحب کالا موظف است در زمانی که کالایی را وارد گمرک میکند یکسری مدارک ارائه دهد که مهمترین آنها فاکتور است که صاحب کالا آن را به گمرک ارائه میدهد. حال اگر قیمتی که در فاکتور وجود دارد باارزش واقعی کالا همخوانی نداشته باشد، روشهایی در قانون پیشبینی شده که میتوانند قیمت واقعی کالا را پیدا کنند. یکی پیدا کردن کالای مشابه است که ما سوابق ارزش کالای مشابه را در همان کشوری که تولید میشود پیدا میکنیم و قیمت واقعی آن را بهدست میآوریم و یا کالاهای مشابهی که با ارزش بالاتر ترخیص میشوند و مقایسه آنها با کالاهایی که با قیمت پایینتر در فاکتور وارد گمرک شده است، با مطابقت دادن این دو با هم میتوان به ارزش واقعی آن دست پیدا کرد. در مرحله آخر اگر چنین امکانی نباشد باز در قانون پیشبینی شده است که بر مبنای قیمتهای صادراتی کشور مبدا که براساس Pricelist اگر در اختیار داشته باشیم بر آن مبنا تعیین قیمت میکنند چون قیمتهای صادراتی هر کشور متفاوت از قیمت داخل کشور است. مالیاتی که بر کالا در داخل کشور وضع میشود به کالای صادراتی تعلق نمیگیرد و معمولا واحدهای تولیدکننده یک کالا آن را به صورت فهرست قیمت منتشر میکنند. حال اگر به آنها هم دسترسی نبود یعنی نه سوابق کالاهای مشابه و نه فهرست قیمت صادراتی کشور مبدا صادراتی کشور مبدا را داشته باشیم، در قانون پیشبینی شده که یکی از این کارها هم قیمت بازار است البته بازاری که رقابتی است نه بازاری که نزدیک منزل ماست. منظور بورس یک کالا است. همکاران ما مراجعه میکنند، مبلغی را که میزان سود است از کالا کم میکنند، گمرکی را هم که پرداخت کرده است کم میکنند و بعد به قیمت واقعی کالا دست پیدا میکنند.
با توجه به اینکه تکنولوژی هر روز بیشتر پیشرفت میکند کارشناسان گمرک چگونه اطلاعات خود را به روز میکنند؟
- ما در مورد ۸۰درصد کالاهایی که وارد کشور میشود برای قیمتگذاری هیچ مشکلی نداریم، یعنی قیمت مندرج در فاکتور ارائه شده به گمرک را میپذیریم. مشکلی که وجود دارد ۲۰درصد مابقی است که واردکنندگان کالا بهدنبال کماظهاری هستند تا گمرکی کمتری بدهند. هم تجربه ما این را ثابت میکند و هم افرادی که وارد میکنند. زیرا حدود ۸۰درصد واردات ما، ماشینآلات واحدهای تولیدی است که اغلب از پرداخت حقوق و عوارض گمرکی معاف هستند و یا شاید گمرکی آنها ۴درصد باشد و به هر حال کمتر از ۱۰درصد است. پس این انگیزهای نیست که بخواهند کماظهاری کنند و ضمن اینکه بعدا هم اینها برای قیمتهای تمام شدهشان باید به سازمان و مرکزی که برای آنها این اجناس را خریداری کردهاند، جوابگو باشند، پس معمولا چنین کاری را انجام نمیدهند و این کار هم به ندرت اتفاق میافتد زیرا عمدتا از طریق سیستمهای بانکی ارز خارج میکنند. یعنی معاملهای که انجام میدهند به صورت گشایش اعتبار و از طریق سیستم بانکی است یعنی همان ارزی را که خارج کردهاند مکلفند در فاکتور درج کنند. بنابراین با توضیحی که دادم و جمیع جهات که نگاه میکنیم در ارتباط با آن ۸۰درصد مشکلی نداریم یعنی همان فاکتورش را هم که بپذیریم گمرک ضرر نکرده، میماند آن ۲۰درصد مابقی که عمدتا ماخذهای حقوق ورودی آنها بالاست. بهطور مثال بالای ۳۰ تا ۴۰درصد است و یا حتی در مواردی ماخذهای ۹۰درصد هم داریم، این موارد ممکن است، انگیزه کماظهاری را در افراد ایجاد کند ما برای حل این مساله یک CD ارزش درست کردهایم که بالای ۱۰۰هزار آیتم ارزشی را در آن قید کردهایم و این را به تمام گمرکات دادهایم آنها براساس این CD و ارزشی که دارند عمل میکنند و هر چند وقت یکبار به وسیله گمرک، اطلاعات این CD به روز میشود و در اختیار گمرکات قرار میگیرد.
هر چند وقت یکبار این CD به روز میشود؟
تقریبا هر ۲ ماه یکبار CD گمرک به روز میشود و به طور مثال مدلهای قطعات الکترونیکی به سرعت وارد بازار میشوند و همین کار باعث میشود تا مدلهای جدید که به بازار میآید مدلهای قبلی به صورت خیلی شدید افت ارزش پیدا کنند. بعضی موارد هم کالایی است که در ارتباط با مسائل نفتی است و زمانی که قیمت نفت بالا میرود، امکان این است که قیمت این کالاها هم بالا برود و بنابراین به طور متوسط هر ۲ ماه ما یک پالایش و تجدیدنظر میکنیم و به صورت یک CD جدید آنها را به گمرکها ارسال میکنیم در مورد آهنآلات هم یک بولتن خاص قیمت دارند که هرچند وقت یکبار این بولتن را در اختیار گمرک میگذارند زیرا آهن کالای بورس است و به شدت دچار تغییرات قیمت میشود.
در ارتباط با حقوق معنوی کالاها به چه صورت عمل میکنید. به طور مثال یک CD شاید قیمتی معادل یک دلار داشته باشد اما برنامهای که در درون آن وجود دارد هزاران دلار قیمت داشته باشد. شما برای اینکه حقوق معنوی صاحبان کالا را رعایت کنید، چه میکنید؟
در خود سازمان جهانی گمرک که ما نیز عضو این سازمان هستیم و از پیشگامان این سازمان هستیم و دوره عضویت ما به نسبت کشورهای دیگر در این سازمان بیشتر است، یک بحثی در رابطه با همین برنامههای نرمافزاری وجود دارد که میگویند چون این یک کالای فیزیکی نیست به آن گمرکی تعلق نمیگیرد، یعنی با اینکه میدانیم ارزش واقعی خود CD زیر یک دلار است وممکن است یک برنامه روی آن باشد که یک میلیون دلار ارزش داشته باشد ولی در حال حاضر گمرک از این برنامهها گمرکی نمیگیرد و شامل تعرفههای گمرکی نمیشود و ضرری هم تقریبا متوجه ما نیست چون عوارض و تعرفه برای کالا است و میتوان گفت این اطلاعات کالا نیست و با وجود اینترنت میتوان برنامههایی با ارزش خیلی بیشتر از اینها را نیز مخابره کرد و حقوق گمرکی را پرداخت نکرد. پس از اینها نیز نباید عوارض درخواست کرد و استدلال آنها نیز این است که باید صرفا از کالا عوارض گرفت. مورد انرژی برق هم به همین صورت است. گمرک را آزاد گذاشتهاند که خودشان میتوانند برای آن تعرفه بگذارند و گمرکی بگیرند. برق هم کالا نیست. امکان دارد که میان دو کشور برق معامله شود اما سازمان جهانی گمرک، کشورهای عضو را مجاز کرده که در صورت تمایل میتوانند ردیف تعرفه بگذارند و حقوق ورودی گمرکی دریافت کنند. بنابراین دانش فنی که برای نرمافزارها است در حال حاضر مشمول قوانین حقوق ورودی نیست و این قضیه ضرری را متوجه دولت نمیکند، زیرا با تصویب هیات دولت خیلی از کالاها وارد کشور میشود که حتی گمرکی پرداخت نمیکنند و این کار صرفا برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی است و این هم به همین صورت است. چون اینها را جزو دانش فنی میگذارند هیچ عوارضی به آن تعلق نمیگیرد.
زمانی که اقدام به تهیه CDهای ارزش میکنید برای دقیق بودن قیمتها از چه منابع و کارشناسانی استفاده میکنید؟
در دفتر ارزش گمرک، کارشناسان تخصصی کار میکنند ما کارشناس داریم که فقط به منسوجات رسیدگی میکند و در ارتباط با شیشهآلات اظهارنظر نمیکند و کارشناس دیگری این کار را انجام میدهد و در حال حاضر این کار به صورت کاملا تخصصی انجام میشود. اما این مطلب را باید مدنظر داشت که کالاها از نظر طیف و مدل فراوانی زیادی دارند، اگر انتظار این باشد که به ارزش کلیه کالاهایی که به کشور وارد میشود دسترسی داشته باشیم، انتظاری منطقی نیست. از بعد از سال ۸۱ که بحث موانع غیرتعرفهای عنوان شد و کالاها با یک تشریفات ساده وارد میشود، انواع و اقسام کالاها با طیفهای فراوان وارد میشود. در حال حاضر، ورود مبل یا لوازمخانگی و یا حتی پوشاک آزاد است. توجه داشته باشید که ما در بازار چند نوع مبل داریم، هم به لحاظ نوع که چوبی، پلاستیکی یا فلزی است و هم به لحاظ تنوع مدل و اینکه از کشورهای گوناگون وارد میشود. تمام اینها قیمتهای متفاوتی دارد یا به عنوان مثال یک خودرو حدود ۳۰۰۰ قطعه دارد. شما در نظر بگیرید که ۱۰ کمپانی مختلف نیز اینها را بسازند خوب قیمتهای آنها با توجه به اینکه در چه کشور و چه شرکتی ساخته میشود، متفاوت است. در حال حاضر قطعات ۴۲ خودروی سبک و سنگین هم وارد کشور میشود با ضرب کردن این سه رقم در هم میبینید ما نیاز به چه حجم عظیم اطلاعات ارزشی داریم که فقط قیمت لوازم یدکی خودرو را به دست بیاوریم. بنابراین هیچ سازمانی هم در هیچ جای دنیا وجود ندارد که به این موضوع اشراف کامل داشته باشد.
ولی در کشورهای اروپایی و آمریکایی چون ماخذهای گمرکی کم است- چیزی در حدود ۴درصد- اصلا نیازی نیست به ارزش کالایی که وارد کشورشان میشود رسیدگی کنند، اما کشورهایی مانند ما که دارای ماخذهای بالای گمرکی هستند باید به این امور رسیدگی کنند. با این حال به خاطر حجم بالای واردات و تنوع آنها هم دسترسی به کل ارزشها وجود ندارد و ما مجبوریم به صاحبان کالا اعتماد کنیم. یعنی اصل را بر برائت بگذاریم که فاکتور آنها درست است. میتوان در نهایت عنوان کرد که کارشناسان ما تخصصی عمل میکنند، ولی اینکه بتوانیم به تمام ارزش واقعی کالاها دسترسی پیدا کنیم این امکانپذیر نیست.
میتوانید آماری از کالاهایی که در گمرک ارزشگذاری میشوند بدهید؟
از لحاظ تنوع میتوان گفت چیزی در حدود یکمیلیون یا بیشتر، میتوانید بروید طیف مواد پتروشیمی یا طیف داروها را بررسی کنید. مثلا شما یک برد الکترونیکی را در نظر بگیرید. این برد برای یک زنگ اخباری استفاده میشود که ۲ تا IC دارد و برد دیگری نیز هوشمند است و یک روبات را فرمان میدهد که چه حرکاتی انجام دهد. همه اینها تحت عنوان برد وارد کشور میشوند. به جرات میتوان گفت که هزاران مدل برد داریم که هر کدام از اینها دارای قیمتهای متفاوتی هستند و برای ما از نظر تعرفه یک تعرفه دارد، اما از لحاظ ارزش شاید هزاران آیتم ارزشی نیاز هست که فقط انواع بردها را ارزشگذاری کنیم. شما هر چیزی را در نظر بگیرید چون طیف مختلف و قیمتهای متفاوت دارد، هزاران آیتم با ارزشهای متفاوت دارد. در کل واردات شاید نتوان رقم دقیقی داد زیرا هر کالای وارداتی زیرشاخههای فراوان و طیفهای مختلفی دارد که باید آنها را نیز ارزشگذاری کرد. به همین دلیل فقط میتوان گفت میلیونها آیتم کالا در گمرک قیمتگذاری میشود.
کالاهایی که بیشترین وقت را برای ارزشگذاری میبرند چه کالاهایی هستند؟
بیشتر همان ۲۰درصد که مجموعا کالاهای مصرفی هستند مثل قطعات کامپیوتر یا گوشیهای تلفن همراه که هم ماخذهای بالایی دارند و هم طیفهای مختلف دارند. به عنوان مثال یک یخچال ۲۰فوت را که در نظر بگیرید میبینید که با طیفهای مختلف وارد کشور میشود. بنابراین بیشتر کالاهایی که وقت ما را میگیرند، کالاهایی عمدتا مصرفی است.
آیا ابزارهای دقیق و ماشینآلات خاص شامل حال این کالاها نمیشوند؟
چرا هر چیزی که وارد میشود گمرک باید نسبت به ارزش آن اظهارنظر کند فقط بعضی از این اقلام را طبق قانون، میتوانیم فاکتورش را بپذیریم و قانونگذار اجازه داده که اگر ما متوجه نشدیم قیمت واقعی آن کالا چیست قیمتی را که صاحب کالا عنوان میکند بپذیریم. یعنی اصل، بر اظهار صاحب کالا گذاشته شود.
ما چه جایگاهی در سازمان تجارت جهانی داریم؟
ما در حال حاضر خود را برای پیوستن به این سازمان آماده میکنیم. سیستم ارزش WTO با ما متفاوت است و در پیشنویس جدید قانون امور گمرکی که شور اول آن در مجلس به تصویب رسیده ضوابط ارزش WTO استفاده شده است. همچنین مسائل جدیدی که در جهان هست، مثل تجارت الکترونیک، مالکیت معنوی و از این اینگونه مسائل جدید که در جهان حادث شده اینها را هم در این پیشنویس منظور کردهاند و به اصطلاح پیشنویس جدید را دادهاند که ما دیگر ارزشهای WTO را اجرا میکنیم که در آن هم اصل را بر اظهار صاحب کالا قرار داده و آنها هم به همین صورت عمل میکنند که اصل فاکتور صاحب کالا است مگر اینکه ما دلیلی برای رد آن پیدا کنیم. پس در قانون جدید نیز این مساله هست که ماشینآلات خاص و ابزار دقیق که عنوان کردید شاید ما نتوانیم قیمت و ارزش واقعی آنها را پیدا کنیم اما فاکتور را از صاحب کالا میپذیریم.
تا به حال شده کالایی وارد شود و نتوانید ارزش واقعی آن را پیدا کنید؟
اینکه ارزش واقعی آن را نتوانیم پیدا کنیم زیاد اتفاق افتاده است. برای اینکه ارزش واقعی کالا را پیدا کنیم، باید به منبع اصلی تولید آن دسترسی پیدا کنیم. از آنها سوال کنیم و آنها قیمت واقعی را به ما بدهند. الان در سطح جهان هم مشتریمداری شده و در زمانهایی که اظهار کمارزشی شده و ما به محل تولید مراجعه میکنیم بعضا میبینیم قیمتهای درست را به ما نمیدهند.
برای پیدا کردن ارزشهای واقعی کالاها نمیتوانید از اینترنت کمک بگیرید؟
بله، اما در اینترنت هم ارزشها، بیشتر ارزش فروشگاهها است که گاه تا پنجبرابر ارزش کالاهای صادراتی است و نمیتوان به آنها استناد کرد. بنابراین ممکن است به ارزش واقعی کالا دسترسی پیدا نکنیم، اما اینکه اصلا نتوانیم قیمت بگذاریم، اتفاق نمیافتد و اگر نتوانیم دلیلی بر کماظهاریاش پیدا کنیم فاکتورش را میپذیریم.
CDهای ارزشگذاری که وجود دارد را میتوانید بر روی یک سایت برای دسترسی عموم قرار دهید یا خیر؟
CD ارزش را در حالحاضر هم به سندیکاها، اتحادیهها، تشکلهای صنفی و صنعتی میدهیم ولی قیمتهایی را در اختیارشان میگذاریم که مرتبط با فعالیت تجاری آنها باشد، مثلا کسانی که در قسمت تجارت قطعات الکترونیک هستند، نیازی به اطلاعات قیمتی در ارتباط با پارچه و منسوجات ندارند و ما حتی به سندیکای حقالعملکارها که نمایندگان صاحبان کالا نیز هستند این قیمتها را ارائه میکنیم و درست مانند آن است که آنها را به اشخاص ارائه دهیم و حتی میتوانند سازمانهای مرتبط به ما مراجعه کنند و پرینت قیمتها را از ما درخواست کنند. ما به این دلیل قیمتها را بر روی سایت و برای استفاده عمومی قرار نمیدهیم که سوءاستفادهای از آن نشود، زیرا بر روی CD گاه ما قیمتهایی داریم که چون دسترسی به قیمتی واقعی نداریم ممکن است این قیمت یک قیمت فرضی باشد. آن صاحب کالا که به قیمت ما در CD دسترسی پیدا کرد، امکان دارد فاکتور خود را با همان قیمت پایین که در CD وجود دارد تهیه کند و ما به خاطر اینکه مورد سوءاستفاده افراد قرار نگیرد تا تکمیل نهایی این CD، آن را در اختیار افراد قرار ندادیم ولی درحالحاضر هم افراد میتوانند با واسطه به آن دسترسی پیدا کنند.
ماخذ پوشاک در کشور چه میزان است و شما برای حمایت از تولیدکنندگان داخلی چه کارهایی انجام دادهاید؟
ماخذ پوشاک در کشور بسیار بالا است و اگر از ماخذهای رسمی خود گمرک وارد شوند، هر کیلو ۲۵هزار تومان به آن تعرفه میخورد. در سال گذشته ۹۰درصد ارزش بود چون میگفتند جزو کالاهایی است که کماظهاری میشود و دیوار تعرفه را نیز میشکند. برای جبران این امر آمدهاند حداقل حقوق ورودی را گذاشتند که اگر هم کماظهاری شد دیگر وزنی، مبلغ گمرکی را بدهد. در نتیجه کالا را وزن میکنند و هرکیلو ۲۵هزار تومان گمرکی میدهند، مگر اینکه از گمرک و مبادی رسمی وارد نشود. چون زمانی که ما روی ارزش کالا فشار میآوریم آمار نشان میدهد که ورود این کالاها به کشور از مبادی رسمی کمتر میشود.
بازرگانی با توجه به کتابچه تعرفه برنامهریزی و کالاهایی را وارد کشور میکند، ولی ظرف کمتر از ۲ماه قوانین تغییر میکند. گمرک برای جلوگیری از ضرر واردکنندگان و حمایت از آنها چه میکند؟
بحث تغییر مقررات مصوبه هیات دولت است و گمرک فقط یک مجری است. وقتی که مقررات صادرات و واردات در اواخر ماه دوم ابلاغ شد و با صراحت خواسته شد که از ۱/۱ اجرا کنید، گمرک موظف است این مصوبه را از ۱/۱ اجرا کند. بنابراین گوشی تلفنهمراه هم شامل همین مصوبه شد. فقط گاهی ضوابطی به گمرک ابلاغ میشود، اما کالا با ضوابط قبلی ثبت سفارش شده و در ماده ۱۱ آییننامه اجرایی قانون مقررات صادرات واردات عنوان شده که اگر ظرف یک مدت معقولی اینها وارد کشور شود با همان تعرفه قبلی میتوانند اجناس خود را خارج کنند. بنابراین در قوانین مربوط به صادرات و واردات این پیشبینی شده پس ضوابطی که ۱/۱ قابل اجرا است کالاهایی که قبل از آن گشایش اعتبار شده و با ضوابط سال گذشته باید اعمال قانون شود در قانون هم پیشبینی شده که باید با همان تعرفه ۴درصد وارد کشور شوند، اما گشایشهای بعد از ۱/۱/۸۵ باید با تعرفه ۶۰درصد وارد شوند.
کالاهایی که ماخذ بیشتر از ۹۰درصد دارند چه کالاهایی هستند؟
کالاهایی مثل پوشاک که وقتی هر کیلو ۲۵هزار تومان تعرفه میخورد اینها چیزی حدود ۴۰۰ تا ۵۰۰درصد تعرفه به آنها تعلق میگیرد و بعضی لوازم خانگی مثل جاروبرقی، ماشین لباسشویی یا پارچه که حداقل حقوق ورودی آن ۲۲۰۰تومان است یا پتو یا لوازمتحریر که برای همه آنها کماظهاری میشده است، در حال حاضر ماخذ ورودی آنها بالای ۹۰درصد است.
کالاهای تخصصی که وارد کشور میشود و بیشتر آنها هم از مسیر سبز عبور میکنند، روی آنها کار کارشناسی دقیق با توجه به حساس بودن این کالاها انجام نمیشود. مانند ابزار دقیق یا ماشینآلات خاصی که در صنایع خیلی مورد استفاده است؟
مسیرهای سهگانه سبز و زرد و قرمز برنامهای است که آنکتاد داده و ما هم اجرا میکنیم. بله در مورد کالای سبز اصلا کالا در گمرک ارزیابی نمیشود و به محض اینکه آنها را در گمرک اظهار میکنند جواز امضا میشود و کالا میرود. ولی اینها بعدا در بازبینی دوباره بررسی میشود تا جلوی اشتباههای احتمالی در تعیین ارزش کالاها گرفته شود. شما میخواهید که ماده اولیه واحد تولیدی یا همین ماشینآلات یا ابزار دقیق به سرعت به خط تولید یا در مرحله تولید برود. شاید درصدی هم اشتباه صورت گیرد اما همانطور که گفته شد این کالاها در ارزیابی هنگام ترخیص معاف هستند. اما از بررسیهای بعد از مرحله ترخیص معاف نیستند. ما واحدهایی به نام بازبینی در گمرکات داریم و کالاهایی که از گمرک ترخیص میشود را میتوانند اظهارنامههایشان را تا ۸ماه بعد نیز بررسی کنند. در مواردی هم داریم کالایی که یک بار از مسیر سبز عبور میکند، برای بار دوم از مسیر قرمز برای رسیدگیهای بیشتر عبور کند و این نیست که حتما کالاهای خاص از مسیر سبز عبور کنند. یک فاکتورهایی را پیشبینی کردهاند که اگر با این فاکتورها همخوانی داشته باشند، کالایی که یکبار از مسیر سبز عبور میکند برای بار دوم نمیتواند از این مسیر عبور کند و باید مسیرهای زرد یا قرمز را طی کند. پس گمرک یک بازرسیهای نامحسوسی برای جلوگیری از سوءاستفاده و داشتن استاندارد دارد.
برنامههای آینده شما برای ارزشگذاری دقیق کالاها به منظور جلوگیری از تضییع حقوق دولت و صاحبان کالا چیست؟
ما علاوه بر CD ارزش که تهیه میکنیم و به گمرکات میدهیم دو کار مهم دیگر هم انجام میدهیم. یکی ارائه بخشنامهها و دستورالعملهاجهت هماهنگی بیشتر مابین واحدهای گمرکی و قسمت دیگر از کار ما که عمده وقت ما را میگیرد، رسیدگی به اختلافات بین گمرکات و صاحبان کالا در گمرکات اجرایی است. کالایی وارد میشود، گمرک یک قیمتی میگذارد، اما صاحبان کالا اعتراض دارند و میآیند پیش ما و ما باید درباره آن اظهارنظر کنیم و این اختلافات را از میان برداریم. ما تمام سعیمان این است که اختیارات را واگذار بکنیم به گمرکات هر استان و شهرستان مربوطه تا خودشان مشکلات را رفع کنند و تصمیمات نهایی را بگیرند اما در قانون پیشبینی شده صاحب کالا میتواند به گمرک اعتراض کند. عمدتا یک اعتراض به رای گمرک میدهند که میآید پیش ما و باز به نظر خود ما هم امکان دارد اعتراض کنند که در این صورت پروندهها به کمیسیونهای رسیدگی به اعتراضات گمرکی که در اصل دادگاههای رسیدگی به اختلاف بین گمرک و صاحبان کالا است ارجاع میشود و ما همه تلاشمان این است که با تدابیری که میاندیشیم این اختلاف را در ارزشگذاری گمرکی کم کنیم و بیشتر برویم به سمت مکانیزه شدن و تعامل برقرار کنیم با وزارتخانههای دیگر که شاید آنها نیز بتوانند قیمتهای جهانی کالاها را در اختیار ما بگذارند.
ارسال نظر