معاون سیاسی رئیس‌جمهور: درزهای خبری از سوی طرف مقابل هماهنگ‌شده هستند
چرا اطلاعات مذاکرات هستهای نشت می‌کند؟
نشریه پولیتیکو روز گذشته در گزارشی مدعی شد، اتحادیه اروپا برای حصول توافق بر سر احیای برجام پیشنهاد «برداشتن فشار» از روی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را مطرح کرده است. به گزارش «ایسنا»، نشریه پولیتیکو در گزارش خود با انتشار جزئیاتی از متن پیشنهادی اتحادیه اروپا برای احیای برجام که به‌تازگی به ایران و آمریکا ارائه داده است، ادعا کرد طبق این پیشنویس شهروندان غیرآمریکایی اجازه خواهند داشت با شرکت‌هایی که با سپاه‌پاسداران معاملات اقتصادی دارند، تجارت کنند. بر اساس گزیده‌هایی از متن پیشنویس پیشنهادی اتحادیه اروپا که پولیتیکو ادعا می‌کند به آن دست یافته است، تحریم‌های آمریکا علیه سپاه پاسداران ایران با هدف احیای توافق هستهای ۲۰۱۵ کم‌رنگ می‌شود و راه را برای تهران هموار می‌کند تا از بررسی بیشتر سایت‌های هستهای که مشکوک خوانده می‌شوند، جلوگیری کند.
همچنین لارنس نورمن روز جمعه در وال‌استریت‌ژورنال نوشت: «دیپلمات‌‌‌‌‌های اتحادیه اروپا امتیاز جدیدی را به تهران پیشنهاد کرده‌‌‌‌‌اند که هدف آن پایان دادن سریع به تحقیقات سازمان ملل درباره فعالیت‌های هستهای گذشته جمهوری اسلامی است.» در ادامه مطلب وال‌استریت‌ژورنال آمده است: «در پیشنویس این پیشنهاد از سوی اتحادیه اروپا، ایران با پرداختن به نگرانی‌های آژانس قبل از اجرایی شدن توافق موافقت می‌کند و می‌گوید انتظار می‌رود ایران به سوالات آژانس با هدف شفاف‌‌‌‌‌سازی پاسخ دهد.»
کدام طرف تحت فشار است
پس از انتشار این گزارش‌ها، محمد جمشیدی، معاون سیاسی رئیس‌جمهور، در توییتی نوشت: «طبعا من نمی‌توانم درباره محتوا یا صحت متن منتشرشده اخیر در رسانه‌ها درباره مسائل پادمانی اظهارنظر کنم اما این‌گونه درزهای خبری هماهنگ‌شده نشان می‌دهد که کدام طرف تحت فشار است و نیازمند به توافق فوری است. بررسی‌ها ادامه دارد.» به نظر می‌رسد این گونه درز اخبار برای اعمال فشار سیاسی بر ایران است تا تهران هرچه سریع‌تر پیشنویس وین را تایید کند. همچنین شاید انتشار این اخبار را بتوان نوعی شتاب‌زدگی از سوی کشورهای اروپایی و آمریکایی برای به نتیجه رسیدن مذاکرات اعلام کرد که چنین فضایی می‌تواند نخبگان سیاسی در ایران را به این درک برساند که می‌توانند امتیاز بیشتری از طرف مقابل در آینده اخذ کنند.
امتیازات غیرمنتظره آمریکا به ایران
پولیتیکو در ادامه این گزارش با ادعای اینکه جزئیات این پیشنویس دوشنبه گذشته در جریان مذاکرات وین نهایی شده است، نوشت: «از آنجا که اتحادیه اروپا در هماهنگی نزدیک با واشنگتن روی این پیشنویس کار کرده است، به نظر می‌آید که دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده آماده است امتیازات بیشتری از آنچه انتظار می‌رفت برای حصول توافق، به‌ویژه با کاهش فشار بر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بدهد. سازمانی که ایالات متحده در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ آن را به عنوان یک سازمان تروریستی معرفی کرد.»
مالی چه چیزی را تکذیب کرد؟
راب مالی، نماینده اصلی آمریکا در مذاکرات وین، پس از انتشار این گزارش در بیانیه‌ای خطاب به پولیتیکو، هر گونه تغییر استانداردها یا قوانین آمریکا در اجرای تحریم‌های ایران را تکذیب کرد. وی در این باره گفت: «به‌طور واضح می‌گویم؛ ما در هیچ مذاکره‌ای درباره تغییر رویکرد خود یا استانداردهای انطباق با تحریم‌های ایالات متحده و تحریم‌هایی که تا زمان بازگشت متقابل به اجرای کامل [توافق هستهای] باقی می‌مانند، شرکت نکرده‌ایم. هر گزارشی که برخلاف آن باشد، کاملا اشتباه است.» نشریه پولیتیکو با اشاره به اینکه حذف نام سپاه پاسداران از فهرست تروریستی آمریکا یکی از موضوعات اصلی مورد بحث در مذاکرات احیای برجام بوده است، ادامه داد: «اگرچه متن پیشنهادی اروپا با میانجی‌گری جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و با هماهنگی نزدیک با مقامات آمریکایی، تحریم‌های سپاه را به خودی خود لغو نمی‌کند اما اثربخشی آنها را به شدت محدود می‌کند.»
به نوشته پولیتیکو، بر اساس متن پیشنهادی، اروپایی‌ها و سایر غیرآمریکایی‌ها می‌توانند بدون ترس از اعمال تحریم‌های آمریکا با نهادهای ایرانی که در معاملات با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی درگیر هستند، تجارت کنند؛ به شرط آنکه شریک تجاری اصلی آنها در فهرست تحریم‌های آمریکا نباشد. این نشریه آمریکایی همچنین مدعی شد: «بنابراین، اروپایی‌ها قادر خواهند بود تجارت بسیار گسترده‌ای در سراسر ایران انجام دهند؛ جایی که تعامل تجاری با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تقریبا اجتناب‌ناپذیر است، به‌ویژه در زمینه تجارت. یکی از دیپلمات‌ها که این پرونده را دنبال می‌کند، در این باره گفت که نهادهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی می‌توانند صرفا با انجام تجارت خود از طریق شرکت‌های جانشین و پوسته‌ای که درجه‌ای از جدایی ایجاد و محدودیت‌های ایالات‌متحده را برای شرکت‌ها و افراد غیرآمریکایی بی‌معنا می‌کنند، به دنبال دور زدن تحریم‌های ایالات متحده باشند.»
به ادعای پولیتیکو، متن پیشنهادی اروپا علاوه بر برداشتن فشار بر سپاه پاسداران، این امکان را برای تهران فراهم می‌کند تا به سرعت بن‌بست کنونی با دیده‌بان هستهای سازمان ملل بر سر سایت‌های هستهای شناخته‌شده در سال ۲۰۱۹ را حل‌وفصل کند. رابرت مالی، نماینده دولت آمریکا در امور ایران که مذاکره‌کننده اصلی این کشور در مذاکرات وین است، در مصاحبه‌ای با شبکه «پی‌بی‌اس» تصریح کرد که بر سر رفع تحریم‌های ایران توافقی صورت نگرفته است. رابرت مالی در پاسخ به سوال مجری برنامه مبنی بر اینکه آیا بر سر رفع تحریم‌های ایران توافقی حاصل شده یا خیر گفت: «توافقی نشده، چون تا بر سر همه‌چیز توافق نشود بر سر هیچ چیز توافق نشده است.»
مذاکره‌کننده ارشد آمریکا در ادامه اضافه کرد: «یک متن وجود دارد. همچنین فهم مشخصی از اینکه هماهنگ‌کننده اتحادیه اروپا چه نظری دارد وجود دارد.» رابرت مالی در ادامه به سوالی درباره ادعاهای مطرح‌شده در روزنامه وال‌استریت‌ژورنال پاسخ داد که مدعی شده بود آمریکا و اروپا در صورت همکاری ایران با آژانس اتمی به بسته شدن پرونده تحقیقات این نهاد بین‌المللی مرتبط با چند مکان در ایران کمک خواهند کرد. مالی ادعای این روزنامه آمریکایی را تکذیب کرد.
او در پاسخ به این سوال که آیا آمریکا در این زمینه به ایران امتیاز خواهد داد، گفت: «نه، ما این را روشن کرده‌ایم. البته می‌دانم گزارش‌هایی بر خلاف [آنچه گفتم] منتشر شده اما موضع ما شفاف است و آن هم این است که فشاری روی آژانس برای بستن پرونده مسائل باقی‌مانده [با ایران] نخواهیم گذاشت.» رابرت مالی تصریح کرد: «آن پرونده زمانی بسته می‌شود که ایران همان پاسخ‌های معتبر فنی را که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درخواست کرده است بدهد. به محض اینکه این کار را انجام بدهند و به محض اینکه آژانس راضی شود ما هم راضی خواهیم شد. اما قبل از آن [راضی نمی‌شویم].»
