منطق انتقام‌‌‌جویی حساب شده
ایران از زمانی که انقلاب اسلامی پیروز شده، برای آمریکا به یک چالش دائمی در خاورمیانه تبدیل شده است. ایران کشوری است که سیاست آمریکا را با مشکل مواجه کرده و همچنان در تضاد با اسرائیل است. ایران نشان داده در برابر سال‌ها تحریم و تلاش‌‌‌های صورت گرفته برای «تغییر رژیم» به‌‌‌خوبی مقاومت کرده و از طریق محور مقاومت بر همبستگی کلی منطقه خاورمیانه از یمن تا سوریه تاثیرگذار است.
آمریکا در سال‌های اخیر ایران را به بهانه تحریم‌ها و احتمال دستیابی ایران به سلاح هسته‌‌‌ای که به‌‌‌طور قابل‌توجهی روابط را تغییر داده، تحت فشار قرار داده است. ایران مکانیزم نظارت هسته‌‌‌ای را می‌‌‌پذیرد و این امر می‌تواند مزایای اقتصادی زیادی برای ایران داشته باشد. اما بسیاری از نهادهای سیاسی و دیپلماتیک آمریکا مخالف این توافق هستند. آمریکا از اعمال «فشار حداکثری» بر ایران از طریق تحریم‌ها حمایت کرده است. همچنین فشارهای مشابهی از سوی اسرائیل به آمریکا وارد می‌شود. مسلما اسرائیل نمی‌‌‌خواهد ایران به بازدارندگی دست یابد و مدت‌‌‌هاست که دانشمندان هسته‌‌‌ای ایران را هدف قرار می‌دهد.
دولت دونالد ترامپ از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ ذیل کمپین «فشار حداکثری» بیشترین تحریم‌های نفتی و غیرنفتی را علیه ایران اعمال کرد. در سال ۲۰۱۸، ترامپ به‌‌‌طور یکجانبه آمریکا را از توافق بر سر برنامه هسته‌‌‌ای خارج کرد، سپس تحریم‌هایی را اعمال کرد و اندکی بعد سپاه پاسداران را با وجود اینکه بخشی از نیروهای مسلح ایران است، به فهرست سازمان‌های تروریستی اضافه کرد. اقدامات آمریکا منجر به ظهور دوره تنش‌‌‌های گسترده در منطقه و در ارتباط با جنگ داخلی در یمن شد؛ جایی که شورشیان حوثی مورد حمایت ایران در حال درگیری با نیروهای عربستان هستند و ضربات مهمی به آن وارد کرده‌اند. این تنش به خلیج‌‌‌فارس نیز منتقل شده و ایران به خوبی می‌‌‌داند از این موضوع می‌تواند به‌‌‌عنوان اهرم استفاده کند. برای درک اهمیت استراتژیک تنگه هرمز کافی است به این نکته توجه شود که یک‌سوم حجم گاز طبیعی مایع جهان و یک‌چهارم نفت مصرفی جهان از این تنگه عبور می‌کند.
این امر به‌‌‌ویژه در سال ۲۰۱۹ منجر به مجموعه‌‌‌ای از حوادث مربوط به نفتکش‌‌‌ها شد و نیروهای ایرانی حملاتی را آغاز کردند و در پاسخ، آمریکا و تعدادی از کشورهای هم‌پیمان، مکانیزم گشت‌‌‌زنی را با کشتی‌‌‌های جنگی تشکیل دادند تا بتوانند از نفتکش‌‌‌ها محافظت کنند.
همزمان تنش‌‌‌ها بین آمریکا و ایران به اوج خود رسید و در ژانویه ۲۰۲۰ ترور شهید قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس صورت گرفت و در همان زمان، رویارویی طرفین با حملات به پایگاه‌های آمریکا در عراق آغاز شد. اما دولت بایدن در دوره جدید تصمیم گرفته است مذاکرات در مورد توافق هسته‌‌‌ای را از سر بگیرد. این مذاکره همچنان ادامه دارد و در موارد مختلفی پیشرفت داشته است. اتحادیه اروپا و همچنین روسیه و چین از ابتدا خواستار تداوم این توافق بودند و نقاط اختلافی از جمله درخواست ایران برای خروج سپاه پاسداران از طبقه‌بندی تروریستی مطرح شد. با توجه به بلوک داخلی قوی که طرفدار برخورد سخت‌‌‌تر در قبال ایران است، انجام چنین کاری برای آمریکا دشوار است.
دولت ایران به صراحت اعلام کرده که خواهان این توافق است و به بازگشت کامل ایران به بازارهای بین‌المللی نفت و گاز نیاز دارد. ایران پس از روسیه دومین ذخایر گازی بزرگ جهان را در اختیار دارد. اما تداوم موج‌‌‌های پی در پی تحریم‌ها علیه ایران، مذاکرات را با دشواری‌‌‌هایی روبه‌‌‌رو کرده است.
در طول این مناقشه، ایران نشان داده است که از منطق انتقام‌‌‌جویی حساب شده پیروی می‌کند، خواه شامل اقدامات مسلحانه باشد یا حملات نفتکش‌‌‌ها. آمریکا در حالی که همزمان اجماع داخلی در مورد ادامه توافق را شکل می‌دهد، بر تحریم‌ها پافشاری دارد و به‌‌‌دنبال فرصتی برای ضربه زدن به ایران است. این سیاست در مورد نفتکش ایرانی آدریان دریا ۱ که در سال ۲۰۱۹ ماه‌‌‌ها در جبل الطارق توسط مقامات انگلیسی نگهداری می‌شد، نشان داده شد که در نتیجه نفتکش Stena Impero به تلافی توسط مقامات ایرانی توقیف شد. اما در نهایت به هر دو کشتی اجازه خروج داده شد.
در رابطه با تحریم‌ها یک موضوع حیاتی وجود دارد. تحریم‌های آمریکا علیه ایران یکجانبه است و بر اساس تصمیم بین‌المللی نیست. اتحادیه اروپا چنین تحریمی علیه ایران ندارد. تحریم‌های اروپایی علیه ایران، عمدتا در مورد مسائل حقوق بشری است، اما نه در مقیاسی که به‌‌‌طور یکجانبه توسط آمریکا اعمال شده است. تحریم‌های آمریکا گاهی به سادگی کسانی را که با کشورهایی که تحریم‌ها در آنها اعمال شده‌‌‌اند، تجارت می‌کنند، تحریم می‌کند.
یونان در حال حاضر هیچ تحریمی علیه ایران ندارد، مگر تحریم‌هایی که هنوز در سطح اتحادیه اروپا اعمال می‌شود. نه یونان و نه اتحادیه اروپا سپاه پاسداران را در زمره سازمان‌های تروریستی قرار نداده‌‌‌اند، این نیز تصمیم یکجانبه آمریکا بوده است. رویدادهای اخیر شرایط ویژه‌‌‌ای را برای یونان درپی داشته است. به‌‌‌خصوص که این کشور دارای یکی از بزرگ‌ترین ناوگان‌های دریایی تجاری در جهان است. یونان عموما از تاکتیک‌‌‌های اروپایی در این موضوع یعنی بازگشت توافق بر سر برنامه هسته‌‌‌ای پیروی می‌کند، اما در عین حال متحد کلیدی آمریکا در منطقه است. این به‌‌‌طور عینی فشارها و اولویت‌‌‌هایی را به وجود می‌آورد که لزوما همه در یک جهت حرکت نمی‌‌‌کنند و خطر درگیر شدن در یک رویارویی ژئوپلیتیک مداوم را درپی‌دارد.
