دولت بایدن از زمان به قدرت رسیدن در ژانویه ۲۰۲۱، به وعده‌های مبارزات انتخاباتی خود برای منزوی کردن عربستان سعودی عمل نکرده است. با این حال، روابط ایالات متحده و عربستان سعودی رو به سردی گذاشته است به‌ویژه پس از گزارش اطلاعاتی دولت بایدن در فوریه ۲۰۲۱ که محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی را به خاطر قتل وحشیانه جمال خاشقجی در کنسولگری عربستان در استانبول در اکتبر ۲۰۱۸ محکوم کرد.

اکنون به دلیل طولانی شدن مذاکرات هسته‌ای ایران و حمله روسیه به اوکراین، دولت بایدن در شرایطی حساس با ریاض قرار دارد. آمریکا خواهان افزایش قابل‌توجه تولید نفت عربستان به‌صورت فوری است تا از افزایش قیمت‌ها در بحبوحه تحریم‌های روسیه و تورم داخلی جلوگیری کند.

با این حال، عربستان سعودی با استناد به توافق موجود با اوپک و سایر متحدان، از این اقدام خودداری کرده است. گزارش‌ها درباره خودداری محمدبن‌‌‌سلمان از گفت‌وگو با بایدن در ماه گذشته هم نشانه دیگری از سردی این روابط است. هرچند کاخ سفید این موضوع را تکذیب کرد اما این گزارش‌ها در کنار موضع عربستان درباره جنگ اوکراین و تحریم جهانی روسیه، نشان‌دهنده میزان سردی روابط واشنگتن و ریاض است.

مقامات اسرائیلی نگرانند سردی روابط آمریکا و عربستان با ایجاد اثر دومینویی منجر به جدایی ایالات متحده از خاورمیانه و ایجاد خلأ قدرت به نفع ایران شود. برخی دیگر نگران این هستند که عربستان سعودی ممکن است در سطح راهبردی خود را با چین و روسیه هماهنگ کند. عربستان سعودی و اسرائیل آشکارا درباره ایران تبادل اطلاعات می‌کنند اما هرگونه چرخش عربستان می‌تواند اسرائیل را در زمینه روابط راهبردی با متحدان ابرقدرتش با مشکل مواجه کند.

اهمیت منطقه‌‌‌ای

مایکل هرتزوگ، سفیر اسرائیل در ایالات متحده، پنج‌شنبه گذشته نگرانی‌های اسرائیل را بیان کرد و بر نیاز آمریکا به بهبود روابط خود با سعودی‌ها به خاطر به گفته او امنیت منطقه به ‌ویژه با توجه به احتمال ورود مجدد ایالات متحده به توافق هسته‌ای ایران، تاکید کرد. هرتزوگ در مهمانی صبحانه سایت المانیتور، گفت من نگرانی‌های ایالات متحده را درک می‌کنم، اما فکر می‌کنم عربستان سعودی بازیگر بسیار مهمی در منطقه ما و در کل جهان اسلام است. از نظر من بسیار مهم است که روابط بین ایالات متحده و عربستان سعودی را اصلاح کنیم.

او افزود: «این مساله زمانی اهمیت پیدا می‌کند که به دنبال توافق با ایران باشید. من فکر می‌کنم که [بهبود روابط بین ایالات متحده و عربستان سعودی] برای منطقه ما بسیار مهم است.» دلیل دیگر تمایل اسرائیل از روابط گرم آمریکا و عربستان، امیدواری تل‌آویو به پیوستن عربستان سعودی به توافقنامه ابراهیم در کنار امارات متحده عربی، بحرین، سودان و مراکش است.

کارمیل آربیت، عضو ارشد غیر‌مقیم شورای آتلانتیک، می‌‌‌گوید: «اسرائیل به دنبال عادی‌‌‌سازی روابط در سراسر منطقه است و عربستان سعودی جواهر این منطقه است.» او می‌افزاید: «توافقنامه صلح ابراهیم بدون نزدیکی روابط عربستان و آمریکا امکان‌پذیر نخواهد بود، هرچند اسرائیل اساسا ابایی ندارد نقش میانجی را برای کشورهایی بازی کند که به دنبال بهبود روابط با واشنگتن هستند. البته این هدف بلندمدت آنهاست اما فعلا آنها نگرانند که برجام منجر به قدرت گرفتن ایران و نیروهای نیابتی این کشور شود و همین نگرانی مشترک، اسرائیل را به کشورهای سنی منطقه نزدیک کرده است.»

رویکرد هرتزوگ در تضاد با متن نامه‌‌‌ ۳۲ نماینده ارشد دموکرات به آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، درست یک روز قبل از آن اظهارات، است. این ۳۲ نفر که نماینده طیف ایدئولوژیک حزب دموکرات هستند در این نامه می‌‌‌نویسند «احیای اتحاد ایالات متحده و عربستان دیگر معنایی ندارد».

نامه این نمایندگان، از جمله گریگوری میکس و آدام شیف، روسای کمیته‌های امور خارجه و اطلاعات مجلس، می‌‌‌افزاید «ادامه حمایت ما از پادشاهی سعودی، که به طور سیستماتیک و بی‌‌‌رحمانه شهروندان خود را سرکوب می‌کند، منتقدان را در سراسر جهان هدف قرار می‌دهد، جنگی بی‌‌‌رحمانه در یمن انجام می‌دهد، و رژیم‌‌‌های خودکامه را در سراسر خاورمیانه و شمال آفریقا تقویت می‌کند، در تضاد با منافع ملی آمریکا و ارزش‌‌‌های ماست».

در متن نامه آمده است «ایالات متحده باید بین ادامه وضع موجود در حمایت گسترده از یک شریک مستبد یا دفاع از حقوق بشر و بازتعریف روابط به شکلی سازگار با ارزش‌‌‌ها و منافع آمریکا، یکی را انتخاب کند. این انتخاب پیامی قوی به دموکراسی‌‌‌ها، فعالان مبارز برای دموکراسی و مدافعان حقوق بشر خواهد فرستاد و نقش مهمی در مبارزه ما علیه استبداد در سراسر جهان ایفا خواهد کرد. »

هویج اسرائیل

کارشناسان هر دو طیف سیاسی درباره تضاد مواضع هرتزوگ با نامه نمایندگان دموکرات اتفاق نظر دارند. تریتا پارسی، معاون اجرایی موسسه کوئینسی، می‌گوید این تضاد نشان‌دهنده اختلافات گسترده‌تر بین ایالات متحده و اسرائیل در مورد مسائل استراتژیک در خاورمیانه است. او می‌‌‌گوید «اولویت اسرائیل و نقطه مشترک او با عربستان و امارات در نگه داشتن ارتش ایالات متحده در خاورمیانه است. علاوه بر این، به دنبال متقاعد کردن عربستان سعودی برای پیوستن به توافقنامه ابراهیم است».

پارسی می‌‌‌گوید: «امکان ملایم‌‌‌تر کردن رویکرد واشنگتن در برابر ریاض، یکی از مشوق‌‌‌های اسرائیل به محمدبن‌‌‌سلمان برای گرفتن نظر مثبت ریاض درباره توافقنامه ابراهیم است. ادامه رفتارهای بی‌‌‌پروای عربستان و به سخره گرفته شدن سیاست‌های حقوق بشری واشنگتن و علاوه بر آن توجه بیشتر عربستان به پوتین، رئیس‌‌‌جمهور روسیه در مقایسه با بایدن، با منافع آمریکا سازگار نخواهد بود.

اخبار مرتبط