تحلیل العرب از میانجیگری قطر بین ایران و آمریکا
به گزارش «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: این منابع تصریح میکنند که واشنگتن توجهی به توصیف نقش قطر به عنوان یک واسطه یا شریک ندارد و مساله مهم برای آمریکاییها آن است که دوحه نقشهای خواسته شده را انجام دهد، از جمله در رابطه با ایرانی که روابط خوبی با قطر دارد و قطریها میتوانند پیامهای آمریکا و پیشنهاد آتش بس آن بهویژه در خصوص پرونده هستهای را به ایران برسانند.
تهران نیز به دوحه از همین زاویه نگاه میکند و آن را کانال نزدیکتری به خود میداند، نه فقط از جهت رساندن واکنشهای مربوط به پیشنهادهای مذاکره واشنگتن، بلکه از نظر رساندن پیامهایی به دیگر دولتهای خلیج فارس، به خصوص در اوج تنش فعلی پس از حملات حوثیها به پایگاههای حیاتی در امارات و عربستان، که البته در سفر وزیر خارجه قطر به تهران در روز پنجشنبه و دیدار وی با امیرعبداللهیان، شاهد این پیامرسانیها بودیم. این دیدار، دومین دیدار بین وزرای خارجه قطر و ایران در ماه جاری است؛ امیرعبداللهیان در یازدهم ژانویه به قطر سفر کرده بود.
وزیر خارجه قطر در اظهاراتی گفته بود که کشورش به دنبال کاهش تنشها در منطقه، از طریق دعوت به بازگشت به توافق هستهای سال ۲۰۱۵ است. وزیر خارجه ایران نیز روز دوشنبه تاکید کرد که تهران گفتوگوی مستقیم با واشنگتن در مذاکرات هستهای وین را بعید نمیشمارد، البته در صورتی که این مساله برای دستیابی به یک توافق «خوب» موثر و ضروری باشد.
برخی منابع در کشورهای خلیج فارس بر این عقیدهاند که دولت بایدن هم در حال تکرار عملکرد دولتهای قبلی بهویژه دولت اوباماست که سعی کرد از طریق دولت های خلیج فارس، نظیر عمان و قطر، به ایران نزدیک شده و توافق هستهای را امضا کند، توافقی که به ضرر بسیاری از هم پیمانان استراتژیک ایالات متحده در منطقه بود. این طرفها تاکید میکنند که وجود واسطه در رابطه با ایران، فایدهای ندارد.
اما تحلیلگران میگویند که بایدن طی دیدار با امیر قطر، تلاش خواهد کرد تا نظر دولتهای عرب خلیج فارس در مورد مذاکره جدید با ایران در رابطه با پرونده هستهای را جویا شود، بهویژه پس از حملات پهپادی و موشکی اخیر حوثیها به امارات و عربستان، که تلاشها برای گشایش در قبال ایران را به «نقطه صفر» رساند.
این تحلیلگران معتقدند هر گونه میانجیگری در زمان فعلی، از سوی قطر یا هر دولت دیگری، فایدهای برای کشورهای حاشیه خلیج فارس نخواهد داشت، چه در مورد ایران و چه در مورد تلاشها برای پایان دادن به جنگ یمن. آنچه برای این دولتها اهمیت دارد، مرتب شدن امور به شکلی است که شرایط برای مقابله با حملات حوثیها فراهم شود.
ایشان فرصتهای موفقیت میانجیگری قطر در پرونده ایران و بهویژه موضوع آتش بس در منطقه را اندک میدانند و حتی بر این عقیدهاند که این اقدام قطر موجب سردی روابط دولتهای خلیج فارس با آن میشود. برخلاف نقشی که عمان ایفا میکند، دوحه درصدد افزایش نقش خود به عنوان شریک منطقهای واشنگتن، از طریق فرصتهای میانجی است که برایش به وجود میآید.
تحلیلگران خاطرنشان میکنند که قطر نمیتواند با نفوذ سیاسی امارات در مراکز سیاستگذاری در ایالات متحده رقابت کند، اما قطعا از موضع فعلی و در نوسان دولت آمریکا در قبال عربستان، استفاده میکند. در شرایطی که قطریها روی موفقیت سفر شیخ تمیم به واشنگتن برای مطرح شدن قطر به عنوان یک بازیگر منطقهای مهم حساب میکنند، تحلیلگران مسائل خلیج فارس هشدار میدهند که دوحه به یک دولت دموکراتیک آشفته و در نوسان در واشنگتن تکیه کرده است که درست مانند دولت اوباما، قطر را در نیمه راه رها میکند.
موفقیت در موضوع طالبان و گشوده شدن کانالهای تماس بین قطر و ایالات متحده و دولتهای غربی، امید قدیمی قطریها را برای ایفای نقشهای منطقهای مهمتری از جمله تامین گاز اروپا و تبدیل این مهم به اهرم فشاری بر روسیه در درگیری با اوکراین افزایش داده است.
با اینکه دوحه با احتیاط با تلاشهای واشنگتن برای تامین گاز غرب از سوی قطر، تعامل میکند، تحلیلگران معتقدند که قبول پیشنهاد آمریکا، مشکلات بیشتری برای قطر به وجود میآورد و میتواند باعث از بین رفتن اعتماد شرکای خاص قطر در آسیا، از جمله چین شود که قطر، دومین منبع واردات گاز آن محسوب میشود. طی هفتههای گذشته، دولت آمریکا با دوحه و دیگر تولیدکنندگان انرژی تماس گرفت تا بداند در صورت حمله روسیه به اوکراین و اعمال تحریمهای ایالات متحده علیه مسکو، آیا این کشورها به واشنگتن کمک میکنند؟