به گزارش پایگاه خبری-تحلیلی انتخاب، در ادامه این مطلب آمده است: «اما دیپلمات‌‌‌های غربی گفتند که هنوز کاملا مطمئن نیستند آیا ایران واقعا علاقه‌‌‌مند به مذاکره برای بازگشت به توافق است یا صرفا برای پیشبرد برنامه هسته‌‌‌ای خود با زمان بازی می‌‌‌کند. با توجه به کاهش جدول زمانی، یک دیپلمات ارشد غربی گفت که از این هفته تمامی موضوعات باید به صورت موازی مورد مذاکره قرار گیرند.» در اینجا نگاهی به نکات اصلی و برخی راه‌حل‌‌‌های بالقوه می‌اندازیم.

  مواد هسته‌‌‌ای

برجام تضمین کرد که تقریبا یک سال طول می‌‌‌کشد تا ایران به مواد شکافت‌‌‌پذیر کافی برای ساخت یک دستگاه هسته‌‌‌ای دست یابد. امروز، آن دوره - که کارشناسان آن را «گریز هسته ای» می‌‌‌نامند - به تنها چند هفته کاهش یافته است.

گفت‌وگو‌‌‌ها در مورد پرونده هسته‌‌‌ای بسیار فنی است، زیرا باید مراحلی مشخص شود که برنامه هسته‌‌‌ای ایران را به جایی که در سال ۲۰۱۵ بود برگرداند. در مورد برخی مسائل، راه‌حل‌‌‌هایی دیده می‌شود. در مورد دیگر مسائل، اوضاع پیچیده‌‌‌تر است.

برای مثال، یکی از راه‌‌‌های رهایی از مواد مازاد هسته‌‌‌ای ایران، ارسال آن به روسیه است. این کار زمانبراست، اما امکان‌پذیر است و در گذشته انجام شده است. چیزی که بسیار دشوارتر است و هنوز بر سر آن توافق نشده است، نحوه برخورد با بسیاری از سانتریفیوژ‌‌‌های پیشرفته ایران است ،ماشین‌‌‌هایی که با سرعت زیادی برای غنی‌سازی اورانیوم می‌‌‌چرخند. بر اساس برجام، ایران مجاز به غنی‌‌‌سازی اورانیوم تا ۶۷/ ۳ ‌درصد با تعداد محدودی از سانتریفیوژ‌‌‌های نسل اول خود در کارخانه زیرزمینی غنی‌‌‌سازی سوخت نطنز بود. اکنون، ایران صد‌‌‌ها سانتریفیوژ پیشرفته را در هر دو نیروگاه اصلی خود در فردو و نطنز نصب کرده است که بسیار کارآمدتر و قدرتمندتر هستند.

به گفته دیپلمات‌‌‌های غربی، برخی کشور‌‌‌ها از ایران می‌‌‌خواهند سانتریفیوژ‌‌‌های پیشرفته‌‌‌اش را نابود کند، اما ایران ترجیح می‌‌‌دهد آنها را در انبار نگه دارد. یکی از راه‌حل‌‌‌ها می‌تواند از بین بردن زیرساخت‌‌‌هایی مانند کابل‌‌‌ها و سایر تاسیسات الکترونیکی باشد که برای راه‌اندازی سانتریفیوژ‌‌‌های پیشرفته موردنیاز است. نصب مجدد این زیرساخت ماه‌‌‌ها طول می‌‌‌کشد و می‌تواند به افزایش زمان گریز هسته‌‌‌ای کمک کند. یکی از جنبه‌‌‌های کلیدی در این بحث، نقش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA)، ناظر هسته‌‌‌ای سازمان ملل است که وظیفه بررسی پایبندی ایران به تعهدات هسته‌‌‌ای خود را بر عهده دارد. بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از تاسیسات هسته‌‌‌ای ایران بازدید می‌‌‌کنند، اگرچه تهران در ماه‌‌‌های اخیر دسترسی آنها را به شدت محدود کرده است.

به گزارش پولیتیکو، ایران باید دسترسی کامل بازرسان را برای تایید هرگونه توافق برای احیای برجام مهیا کند. تهران همچنین باید برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دسترسی به کارت حافظه دوربین‌‌‌های نصب شده در تاسیسات هسته‌‌‌ای را فراهم کند. تهران در حال حاضر این اطلاعات را پیش خود نگه می‌دارد.

  تحریم‌ها و راستی‌آزمایی

در حالی که راستی‌آزمایی در بحث تعهدات هسته‌‌‌ای توافق توسط آژانس انجام می‌شود، هیچ نهاد مربوطه‌‌‌ای در مورد نظارت بر رفع تحریم‌ها وجود ندارد. بنابراین، مذاکره‌کنندگان باید در مورد چگونگی انجام این کار به توافق برسند. این یکی از موانعی است که باید به سرعت حل شود. دیپلمات‌‌‌های غربی گفتند که منتظرند ایران این هفته در وین پیشنهادهایی ارائه کند. یکی از گزینه‌‌‌ها این است که دفتر کنترل دارایی‌‌‌های خارجی ایالات متحده دستورالعملی در مورد نحوه انجام تجارت با ایران منتشر و همچنین لغو دستورات اجرایی مربوطه را صادر کند. ابزار دیگر می‌تواند انعقاد قرارداد‌‌‌های صادرات نفت یا افتتاح حساب بانکی خارجی باشد.

از آنجا که ایالات متحده به طور یکجانبه از این توافق خارج شد، این واشنگتن است که احتمالا باید «گام اول معنادار» را بردارد، همان‌طور که یک دیپلمات ارشد غربی بیان کرد، و برخی از تحریم‌ها را قبل از اینکه تهران اقداماتی برای جبران گام‌‌‌های هسته‌‌‌ای خود انجام دهد، بردارد.

  تضمین

تهران بار‌‌‌ها علنا اصرار کرده است که از واشنگتن می‌‌‌خواهد ضمانت قانونی ارائه کند که در صورت احیای برجام، ایالات متحده دوباره از این توافق خارج نخواهد شد. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران، در ماه نوامبر در گفت‌وگوی تلفنی با جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفت: «باید تضمین جدی و کافی وجود داشته باشد که آمریکا که قابل اعتماد نیست، دوباره از برجام خارج نشود.»اما جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده نمی‌تواند چنین ضمانت قانونی را ارائه دهد. بایدن در حال حاضر با کنگره‌‌‌ای به شدت دو پاره دست و پنجه نرم می‌‌‌کند که حتی برخی از دموکرات‌‌‌ها نیز در مورد دیپلماسی با ایران تردید دارند. اما راه‌‌‌های دیگری می‌تواند وجود داشته باشد، مانند اجازه دادن به ادامه حیات قرارداد‌‌‌ها برای مدتی حتی پس از اعمال مجدد تحریم‌ها روی کاغذ توسط دولت آینده ایالات متحده.

دولت بایدن همچنین می‌تواند تعهدی سیاسی بدهد، تعهدی مشابه تعهد بایدن که در حاشیه اجلاس سران گروه ۲۰ در اکتبر داده شد. این همچنین برای شرکت‌هایی که می‌‌‌خواهند با ایران تجارت کنند مهم است، زیرا باید به اهداف واشنگتن اعتماد کافی داشته باشند.