وزیر خارجه ایران در نشست خبری با همتای عراقی خبر داد
دور جدید مذاکره با عربستان
صدور ویزا برای دیپلماتهای ایرانی
در همین ارتباط، حسین امیرعبداللهیان عصر روز پنج‌شنبه در جریان نشست مطبوعاتی مشترک با فواد حسین وزیر خارجه عراق با بیان اینکه هفته گذشته شاهد این بودیم که عربستان سعودی با صدور ویزا برای سه تن از دیپلماتهای ایران به عنوان دیپلماتهای مستقر در سازمان کنفرانس اسلامی در جده موافقت کردند و این ویزاها دریافت شد، گفت: وزیر خارجه و نخست‌وزیر عراق تلاش‌‌‌های زیادی برای انجام این مذاکرات بین تهران و ریاض انجام داده‌‌‌اند و ما براساس این تلاش و کوشش‌‌‌ها در دور آینده مذاکرات ایران و ریاض در بغداد شرکت می‌‌‌کنیم و من از تلاش عراق برای رفع سوءتفاهم‌‌‌ها و بازگشت روابط به حالت طبیعی تشکر میکنم.
نگاه مثبت سعودی به پیشنهادهای ایران
این دیپلمات عالی رتبه ایران اظهار کرد: در دور آخر مذاکرات بین ایران و ریاض مجموعه‌‌‌ای از پیشنهادهای عملی و سازنده از طرف ایران به طرف سعودی ارائه شد و در جریان مذاکرات ایران با فواد حسین متوجه شدیم که طرف سعودی با نگاه مثبتی این پیشنهادها را مورد بررسی قرار داده است و ان‌‌‌شاءالله هیات‌‌‌های دو کشور در آینده نزدیک در بغداد گردهم می‌‌‌آیند و در خصوص عملیاتی کردن مرحله بعدی توافقات اقدام خواهند کرد. وزیر خارجه ایران ادامه داد: آماده هستیم که هیات‌‌‌های فنی دو کشور از سفارتخانهها بازدید کنند. سفارتخانهها و مقدمات کار را فراهم کنند که روابط به حالت طبیعی خودش برگردد، ولی باید منتظر ماند و دید که این اتفاق در چه زمانی و در نتیجه کدام مرحله مذاکرات ایران و عربستان در بغداد رخ خواهد داد.
حسین امیرعبداللهیان در بخش دیگری از نشست خبری خود با همتای عراقی در پاسخ به سوالی در مورد نقشی که عراق تاکنون در برگزاری مذاکرات میان ایران و عربستان ایفا کرده است، گفت: در مورد روابط ایران و عربستان و مسائل مرتبط با آن مجموعه‌‌‌ای از نکات مثبت و منفی وجود دارد. ما همچنان منتظر این هستیم که پاسخ قانع‌‌‌کننده‌‌‌ای از طرف مقامات سعودی بشنویم که چرا دستگاه‌های اجرایی این کشور در انتقال به موقع سفیر ایران در یمن کوتاهی کردند. از سوی دیگر سخنگوی رسمی ائتلاف عربی به رهبری عربستان با انتشار بیانیه‌‌‌ای مدعی شده که فرماندهی نیروهای مشترک، بازگشت حسن ایرلو را به ایران تسهیل کرده است و ترتیبی داده که یک هواپیمای پزشکی عراقی او را در کمتر از ۴۸ ساعت منتقل کند. سخنگوی وزارت امور خارجه ایران صبح روز سه‌‌‌‌‌‌‌‌‌شنبه ۳۰ آذر از شهادت سفیر جمهوری اسلامی ایران نزد دولت نجات ملی یمن در اثر ابتلا به کرونا خبر داد.
همکاری آمریکا با عربستان در انتقال سفیر ایران؟
وزیر خارجه عراق نیز روز پنج‌شنبه ۲ دی ماه و در جریان دیدار با رئیس‌جمهوری ایران به این موضوع پرداخت و گفت: درباره انتقال سفیر ایران در یمن دولت عراق تلاش فراوانی کرد و نخست‌وزیر الکاظمی سعی کرد که با طرف سعودی ارتباط بگیرد. از اینجا در تهران از عربستان سعودی به خاطر همکاری با عراق برای انتقال سفیر ایران از یمن به ایران تشکر میکنم. همچنین می‌‌‌خواهم اشاره کنم که آمریکایی‌‌‌ها با عربستان در این خصوص همکاری داشتند و از کسانی که این تلاش جدی را انجام دادند که از طریق ارتباط با عربستان زمینه انتقال سفیر ایران را فراهم کنند تشکر میکنم. وزیر خارجه عراق در مورد مذاکرات ایران و عربستان هم بیان کرد: برای ما مهم است که مساله روابط ایران با کشورهای همسایه عراق را مورد بحث قرار دهیم. عراق نقش مهمی در حمایت از گفتوگوها بین عربستان و ایران داشته و امیدواریم دور پنجم مذاکرات بین ایران و عربستان برگزار شود.
تاکنون چهار دور گفتوگو میان دو کشور به میزبانی بغداد برگزار شده است. نخستین بار روزنامه «فایننشال‌‌‌تایمز» گزارش داد که مقامات ارشد جمهوری اسلامی و عربستان‌‌‌سعودی، ۶ سال پس از قطع روابط دیپلماتیک بین دو کشور در دی ماه ۱۳۹۴، ۹ آوریل ۲۰۲۱- ۲۰ فروردین۱۴۰۰ در بغداد مذاکرات «مستقیم» انجام داده‌‌‌اند. خبرگزاری فرانسه نیز ۱۹آوریل- ۳۰ فروردین ضمن تایید این خبر، به نقل از یک مقام عراقی و یک دیپلمات غربی نوشت که هیات‌‌‌های دو کشور به ریاست سعید ایروانی نماینده علی شمخانی دبیر شورای‌‌‌عالی امنیت ملی ایران و خالد بن‌‌‌علی الحمیدان، رئیس وزارت اطلاعات عربستان، در بغداد با یکدیگر دیدار کرده‌‌‌اند. خبرگزاری آسوشیتدپرس ۶ مهر ۱۴۰۰ در گزارشی به نقل از دو مقام عراقی اعلام کرد که نمایندگان ایران و عربستان دور جدیدی از مذاکرات خود را در بغداد انجام داده‌‌‌اند. به گفته یکی از مقامهای عراقی، دو طرف درباره مسائل مورد اختلاف بین دو کشور بر اساس نقشه راهی که قبل‌‌‌تر توافق کرده بودند، گفتوگو کردند. این مقام گفت که این دیدار در سطح وزیران نبود، اما مذاکرات را مثبت ارزیابی کرد.
در واکنش به این تحولات، وزیر خارجه عربستان سعودی ۲۲ آبان در ارزیابی ریاض از گفتوگوها با تهران اعلام کرد پیشرفت کافی در مذاکرات داشته‌‌‌ایم؛ اگرچه تاکنون به نتیجه ملموسی نرسیده‌‌‌ایم. پیش‌تر برخی رسانه‌‌‌ها خبر از بن‌‌‌بست در مذاکرات دو کشور به‌‌‌دلیل تحولات لبنان و جنگ یمن داده بودند؛ موضوعی که سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز آن را رد و اعلام کرد مذاکرات متوقف نشده است. فیصل بن فرحان درباره بازگشایی کنسولگری‌‌‌های دو کشور نیز گفت: این موضوع می‌تواند روی دهد، اما هنوز هیچ تصمیمی در این رابطه گرفته نشده است. وزیر خارجه عربستان همچنین گفت: مذاکرات تاکنون طبیعتی شفاف و صریح داشته، اما نتیجه‌‌‌ای به همراه نداشته است. خود را متعهد به مذاکراتی جدی با ایران در حیطه‌‌‌هایی که ما و دیگر کشورهای منطقه درباره آنها نگرانی دارند، می‌‌‌دانیم. این به ما اجازه می‌‌‌دهد تا به روابط عادی با همسایه خود ایران برسیم.
در اظهاراتی دیگر عبدالله معلمی نماینده عربستان سعودی در سازمان ملل متحد در مصاحبه با شبکه خبری عرب نیوز ایران را به «بازی با دیپلماتهای عرب در دورهای مختلف گفتوگوها در خاورمیانه» متهم کرد و مدعی شد گفت‌‌‌وگوهایی در بغداد تحت نظارت دولت عراق انجام شده اما هیچ نتیجه مهمی در آنجا حاصل نشده است. معلمی ادعا کرده که ایرانی‌ها نگرشی برای مذاکره طولانی درباره این گفتوگوها دارند اما ما علاقه‌ای به مذاکره به خاطر مذاکره نداریم.
اظهارات مقامات سعودی در حالی است که سرلشکر محمد باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران ۲۲ آذر گفت که دیدارهایی با مقامات کشورهای امارات و عربستان داشته‌‌‌ایم و تا حدودی سوءتفاهم‌‌‌ها نیز برطرف شده است. باقری در دیدار با معاون ستاد کل نیروهای مسلح عمان که به تهران سفر کرده بود، این موضوع را اعلام کرد و گفت برخلاف دیدارهایی که با مقامهای کشورهای امارات متحده عربی و عربستان سعودی انجام شده، ملاقاتی بین مقامهای ایران و بحرین صورت نگرفته است. از امارات متحده عربی شیخ طحنون بن زاید مشاور امنیت ملی این کشور اخیرا به تهران سفر کرد و پیش از آن علی باقری‌‌‌کنی معاون سیاسی وزارت خارجه ایران به امارات رفته بود. روابط ایران و امارات در حال حاضر در سطح کاردار است. خبرگزاری رسمی اردن نیز ۲۲ آذر گزارش داد که مذاکرات امنیتی در امان، پایتخت این کشور بین کارشناسانی از عربستان سعودی و ایران برگزار شده است. خبرگزاری اردن تاکید کرد مذاکراتی که با حضور این کشورها برگزار شده، بر تلاش‌‌‌ها «برای کاهش تهدیدهای تسلیحاتی از جمله تهدیدهای موشکی» متمرکز بوده است.
