خروج از برجام یکی از بدترین تصمیم‌های دهه اخیر آمریکا بود
خودزنی‌آمریکایی
لاوروف: مذاكرات «پيش از آغاز سال نوی ميلادي» از سرگرفته ميشود
برجام توافقی بود که ۲۳ تیرماه ۱۳۹۴ بین ایران، اتحادیه اروپا و گروه ۱+۵ (چین، فرانسه، روسیه، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا به علاوه آلمان) بسته شد. اما دونالد ترامپ، رئیس‌‌جمهور پیشین آمریکا اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷ به صورت یکجانبه از آن خارج شد و تحریم‌ها را علیه ایران بازگرداند و ایران نیز یک سال بعد شروع به کاهش تعهدات برجامی‌‌اش کرد. اکنون انتقادات زیادی نسبت به این اقدام ترامپ مطرح است و در این خصوص بارها آنتونی بلینکن، وزیر خارجه فعلی آمریکا این اقدام رئیس‌‌جمهور سابق کشورش را زیر سوال برده است. بلینکن اخیرا در این باره گفت: «ما اکنون به خاطر یکی از چیزهایی که به گمانم از بدترین تصمیمات اتخاذ شده در سیاست خارجی آمریکا در یک دهه اخیر بوده است، در موقعیت فعلی قرار داریم و آن تصمیم خروج از توافق هسته‌‌ای ایران، برجام بوده است، توافقی که برنامه هسته‌‌ای ایران را محدود کرده بود.» همچنین میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین نیز در پیامی تصمیم دولت دونالد ترامپ برای خروج از توافق هسته‌‌ای را به «خودزنی» تشبیه کرد.
کار روی بسته‌‌ای از توافقات
سرانجام یک تاریخ نسبتا مشخص برای ازسرگیری دور بعدی گفت‌وگوها اعلام شد؛ سرگئی لاوروف وزیر امورخارجه روسیه روز چهارشنبه در گفت‌وگو با شبکه راشاتودی گفت مذاکرات ایران و ١+٤ در وین برای احیای برجام تا پیش از پایان سال جاری (میلادی) از سر گرفته می‌شود.به گزارش «ایسنا»، لاوروف همچنین درباره گفت‌وگوهای وین توضیح داد: «مذاکرهکنندگان درحال کار روی بسته‌‌ای از توافقات برای احیای برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) هستند و این فرصت خوب وجود دارد که این اتفاق محقق شود.» وی در ادامه تصریح کرد: «طرف‌ها برای تعطیلات کریسمس یک وقفه کوتاه ایجاد کرده‌‌اند اما مذاکرات به زودی و پیش از پایان سال ٢٠٢١ از سرگرفته خواهد شد.» لاوروف در ادامه افزود: ایران اکنون تیم جدیدی دارد و آنها پیشنهادهایی را آماده کردند که طرفهای غربی در ابتدا خوششان نیامد ولی بعد این را فهمیدند که ارزش مطالعه کردن را دارند. ما معتقدیم که آمریکا اولین طرفی بود که از برجام خارج شد و آمریکا می‌‌‌گوید که ایران ابتدا نقض تعهدات خود را آغاز کرد و معتقدند ایران باید اولین گام را بردارد.
انتقاد چندباره بلینکن از تصمیم ترامپ
از سوی دیگر آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا برای چندمین بار انتقاد خود را نسبت به خروج یکجانبه ترامپ از توافق هسته‌‌ای مطرح کرد. بلینکن در یک کنفرانس خبری ضمن انتقاد از تصمیم دولت قبلی این کشور برای خروج از توافق هسته‌‌ای، مواضع واشنگتن را در زمینه تداوم مذاکرات احیای توافق هسته‌‌ای در وین تشریح کرد.به گزارش «ایسنا» به نقل از پایگاه خبری وزارت امور خارجه آمریکا، وزیر امور خارجه این کشور گفت: «ما نسبت به یک سال قبل، حالا تقریبا در زمینه هر مساله‌ای اتحاد بیشتری با شرکا و متحدانمان داریم، از جمله در زمینه خصومت روسیه در قبال اوکراین و همسایگانش، برنامه هسته‌‌ای ایران و تلاشهای چین برای به چالش کشیدن نظام قانونمند بین‌المللی.»
فرصت توافق
بلینکن در پاسخ به سوالی درباره مذاکرات احیای توافق هسته‌‌ای در وین مبنی بر اینکه آمریکا تا چه مدت می‌تواند منتظر به نتیجه رسیدن این مذاکرات باشد و آیا ضرب‌الاجلی در این باره وجود دارد یا نه، با طرح ادعاهایی علیه تهران گفت: «نمی‌خواهم یک بازه زمانی برای این موضوع قائل شوم یا اعداد و ارقامی به شما بگویم، جز اینکه، بله [زمان باقی‌مانده] بسیار، بسیار، بسیار کوتاه می‌شود. علاوه بر این، بازیابی تمامی منافع برجام از طریق بازگشت به پایبندی به آن، با توسعه‌هایی که ایران هر روزه در برنامه هسته‌‌ای‌اش ایجاد می‌کند، بیش از پیش دشوار می‌شود.»
توافق جدیدی در کار نبود
وزیر خارجه آمریکا در ادامه گفت با خروج از آن توافق، به ما وعده داده شده بود که توافق قوی‌تری جایگزینش خواهد شد و در عین حال، اعمال فشار حداکثری بر ایران موجب متوقف شدن - به گفته او - فعالیت‌های مخرب ایران در منطقه، خواهد شد. بلینکن ادامه داد: «مسلما، ما در عوض شاهد خلاف اینها بوده‌ایم. توافق جدید و بهتری در کار نبوده است. درست برعکس، ایران از محدودیت‌های اعمال شده به واسطه برجام خود را رهانده است.» به ادعای وی ایران اقدامات خصومت‌آمیزی در هر یک از کشورهای منطقه انجام می‌دهد.او سپس گفت: «بنابراین، واقعیت اموری که با آن سر و کار داریم، این است اما در حال کار کردن روی آن هستیم و حلش خواهیم کرد. همچنان تمایلی قوی به این داریم که ببینیم آیا می‌شود این برنامه هسته‌‌ای را به همان جعبه‌ای که داخلش بود بازگرداند یا نه.»
گزینه‌های دیگر واشنگتن
آنتونی بلینکن که کشورش در حال حاضر جایگاهی در برجام ندارد و به‌طور یکجانبه از آن خارج شده توپ را در زمین ایران انداخت و گفت: «اما اگر به خاطر عدم مشارکت ایران با حسن نیت نتوانیم این کار را انجام دهیم، با جدیت به گزینه‌های دیگر روی خواهیم آورد.»بلینکن همچنین مدعی شد وقت‌کشی ایران پای میز مذاکره از طریق عدم مشارکت با حسن نیت و سرعت و در عین حال پیش بردن برنامه هسته‌‌ای‌اش دوام نخواهد آورد و این کاری نیست که بتوان تحملش کرد و این طور نخواهد بود.به گزارش «ایسنا»، اظهارات بلینکن در پی این مطرح می‌شود که دور هفتم مذاکرات احیای توافق هسته‌‌ای در وین جمعه گذشته پایان یافت.
خروج از برجام خودزنی آمریکا بود
همزمان نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین در پیامی تصمیم دولت دونالد ترامپ برای خروج از توافق هسته‌‌ای را به خودزنی تشبیه کرد. به گزارش «ایسنا»، میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین در واکنش به اظهارات یک خبرنگار که با بازنشر انتقاد وزیر خارجه آمریکا از تصمیم دولت ترامپ برای خروج از برجام، گفته بود دولت بایدن تصمیم‌گیری‌‌اش را به نتایج مفتضحانه دولت ترامپ گره زده است، در صفحه توییترش نوشت: «تصمیم خروج از برجام مثل شلیک به یکی از پاهای آمریکا بود. مهم نیست پای چپ بوده باشد یا پای راست.»
ابراز امیدواری مالی به ازسرگیری سریع مذاکرات
از سوی دیگر نماینده ویژه آمریکا در امور ایران نسبت به ازسرگیری هرچه سریع‌تر مذاکرات وین ابراز امیدواری کرد. به گزارش «ایسنا»، رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران روز سه‌‌شنبه در گفت‌وگویی با شبکه سی‌ان‌ان گفت: «در بازه زمانی در آینده‌‌ای نه چندان دور باید نتیجه بگیریم که دیگر برجامی در کار نیست و باید بر سر یک توافق کامل دیگر مذاکره کنیم و قطعا وارد دوره بحران تنش‌‌ها خواهیم شد.»رابرت مالی، نماینده هیات آمریکایی در وین که مسوولیت مذاکرات غیرمستقیم با ایران را برعهده دارد ضمن ابراز بی‌‌اطلاعی از زمان برگزاری مجدد مذاکرات وین گفت که «امیدوار است این مذاکرات به زودی ازسرگرفته شوند».وی در بخش دیگری از سخنان خود ادعا کرد ایران در حال نزدیک شدن به توانایی توسعه سلاح هسته‌‌ای است.مالی تصریح کرد: «اگر آنها با سرعت کنونی‌‌شان به فعالیت خود ادامه بدهند تنها چند هفته باقی می‌‌ماند تا به این نتیجه برسیم که توافقی برای احیا کردن باقی نمانده است.» وی مدعی شد: «واضح است که ایران می‌خواهد با گسترش برنامه هسته‌‌ای خود اهرم فشار به دست بیاورد و امیدوار است که بتواند از این اهرم فشار برای رسیدن به توافقی بهتر استفاده کند. این کار جواب نخواهد داد.» نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در ادامه سخنانش گفت: «اگر آنها بخواهند اهرم فشار بیشتری به دست بیاورند، بازهم به توافق بهتری دست نخواهند یافت چراکه که ما گفته‌‌ایم حاضریم آنچه پنج سال پیش بر سر آن مذاکره شده را انجام بدهیم.» این دیپلمات ارشد آمریکایی ادامه داد: «اگر آنها این رویکرد را اتخاذ کنند، برایشان نتیجه معکوس در برخواهد داشت.»
ادامه تلاش صهیونیست‌‌ها
با وجود آنکه در ظاهر مقامات آمریکا می‌گویند خواهان رسیدن به توافقی با ایران هستند اما مقامات رژیم صهیونیستی از تلاشهای خود برای سنگ‌‌اندازی در مسیر گفت‌وگوها و توقف برنامه هسته‌‌ای ایران دست نمی‌‌کشند. در این راستا برخی مقام‌‌های این رژیم در دیدار با مشاور امنیت ملی کاخ سفید که به فلسطین اشغالی سفر کرده است، بار دیگر تلاشهای خود را برای توقف برنامه هسته‌‌ای ایران و تاثیر بر مذاکرات وین، تشدید کردند.به گزارش «ایسنا»، به نقل از خبرگزاری رویترز، جیک سالیوان مشاور امنیت ملی آمریکا که به فلسطین اشغالی سفر کرده، با نفتالی بنت نخست‌‌وزیر رژیم صهیونیستی دیدار کرد.رویترز نوشت، بنت درباره مذاکرات احیای توافق هسته‌‌ای در وین به سالیوان گفته است، «آنچه در وین اتفاق می‌‌افتد عواقب بزرگی برای ثبات خاورمیانه و امنیت اسرائیل در سال‌های آتی خواهد داشت.»مقامات رژیم صهیونیستی در مدت اخیر تلاش کرده‌‌اند دولت جو بایدن را از در پیش گرفتن دیپلماسی برای حل‌‌وفصل مساله برنامه هسته‌‌ای ایران و تصمیم آن برای بازگشت به توافق هسته‌‌ای که دولت دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد، منصرف کنند. آنها سعی داشته‌‌اند آمریکا را ترغیب کنند به آنچه پلان B می‌‌نامند، روی بیاورد که شامل اقدامات قهری از جمله اعمال تحریم‌های اقتصادی و اقدام نظامی می‌شود.با این حال، دولت آمریکا گفته است قصد دارد در مقطع کنونی، دیپلماسی را در پیش بگیرد و هدف آن بازگشت به پایبندی دوجانبه با ایران به توافق هسته‌‌ای است. رویترز در ادامه گزارش کرد، سالیوان در این دیدار به بنت گفته است، به این دلیل برای دیدار با او از سوی بایدن فرستاده شده است که «در این وضع که برای دو طرف بر سر طیف گسترده‌‌ای از مسائل امنیتی حیاتی است، مهم است که به اتفاق هم به یک استراتژی مشترک و چشم‌‌انداز مشترک برسیم».از سوی دیگر جیک سالیوان مشاور امنیت ملی آمریکا در دومین روز سفر خود به اسرائیل با نخست وزیر این کشور دیدار کرد. ایران موضوع گفت‌وگوی این دو بود. نفتالی بنت هشدار داد که مذاکرات احیای برجام وین«پیامدهای جدی» برای امنیت اسرائیل خواهد داشت.
توضیحات باقری به کمیسیون امنیت ملی
همچنین علی باقری‌کنی، مذاکرهکننده ارشد هسته‌‌ای ایران در وین روز سه‌‌شنبه در نشست فوق‌العاده‌‌ای در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس حاضر شد و توضیحاتی درباره گفت‌وگوهای وین ارائه کرد.محمود عباس‌‌زاده‌مشکینی، سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در توضیح نشست فوق‌العاده روز سه‌‌شنبه ۳۰ آذرماه این کمیسیون با علی باقری گفت: «اکثریت اعضای کمیسیون در این نشست حضور پیدا کردند، آقای باقری گزارش مفصلی از روند مذاکرات وین به نمایندگان ارائه دادند و اعضای کمیسیون سوالات اساسی خود را مطرح و توضیحاتی پیرامون مذاکرات ارائه کردند.»به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از خانه ملت، وی افزود: «آقای باقری با توجه به اطلاعاتی که از نمایندگان دریافت کرد، در جریان مطالبات و انتظارات مردم قرار گرفت. براساس گزارش آقای باقری روند مذاکرات براساس منافع جمهوری اسلامی ایران پیش می‌‌رود. مذاکره در این سطح جنگ اراده‌هاست و تا این مرحله دو چارچوبی که از طرف ایران پیشنهاد شده و نقاط ضعف تیم قبل را ندارد و اشکالات گذشته را هم اصلاح کرده، با پافشاری و منطق مذاکرهکنندگان جمهوری اسلامی ایران از سوی طرفهای مقابل مورد پذیرش قرار گرفته است.» سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی ادامه داد: «دور جدید مذاکرات که از ششم دی‌‌ماه آغاز خواهد شد، بر مبنای چارچوب پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران انجام می‌شود. تیم مذاکرهکننده ایرانی توانسته اراده خود را بر تیم حریف تحمیل کند.» عباس‌‌زاده مشکینی تصریح کرد: «مذاکرهکنندگان کشورمان کار را با جدیت پیش می‌‌برند و قاعده مذاکرات را حرفه‌‌ای پیش بردند. به نظر می‌‌رسد هر نتیجه‌‌ای که از این قاعده و چارچوب بیرون بیاید، به نفع ملت ایران خواهد بود.»
