مذاکره تلفنی امیرعبداللهیان با وزرای خارجه «۱+۴»؛ علی باقری راهی تور اروپایی شد
دیپلماسی فشرده در آستانه مذاکرات
علي باقري روز سه‌شنبه ديدارهاي برجامي را در پايتختهاي اروپايي آغاز كرد
عکس: حامد جعفرنژاد، تسنیم
در همین ارتباط، وزیرامور خارجه ایران در گفت‌وگوی تلفنی خطاب به همتای فرانسوی با بیان اینکه ایران خواهان دستیابی به توافق خوب است، تصریح کرد: بی‌اعتنا به رفتار غیرسازنده تحریمی آمریکا، به افزایش توان دفاعی کشورمان با قدرت ادامه می‌دهیم. به‌گزارش خبرگزاری فارس، حسین امیرعبداللهیان و ژان ایو لودریان وزیر خارجه فرانسه دیروز سه‌شنبه در یک گفت‌وگوی تلفنی درباره موضوعات مختلف از جمله مناسبات دوجانبه و گفت‌وگوهای پیش رو در وین به بحث و رایزنی پرداختند. در ابتدای این مکالمه وزیر خارجه فرانسه وضعیت سلامت و روند درمان وزیر امور خارجه کشورمان را جویا شده و برای امیرعبداللهیان بهبودی سریع آرزو کرد. تست کرونای امیرعبداللهیان از روز جمعه مثبت اعلام شد. در همین خصوص وزیر امور خارجه ایران ضمن تشکر از احوالپرسی وزیر خارجه فرانسه و با اشاره به اینکه دولت جمهوری اسلامی ایران هم در روابط دوجانبه و هم در گفت‌وگوهای هسته‌ای رویکردی عمل‌گرایانه و نتیجه‌محور دارد، ابراز امیدواری کرد که رایزنی‌های تهران و پاریس به پیشبرد عملی همکاری‌ها بین دو کشور منجر شود. امیرعبداللهیان ایران و فرانسه را دارای ظرفیت‌هایی بزرگ خواند و تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران برای گسترش همه‌جانبه روابط دوجانبه بر اساس احترام متقابل و منافع مشترک آمادگی دارد و می‌توان مناسبات را در حوزه‌های مختلف بیش از پیش گسترش داد. در همین چارچوب طرفین با اشاره به دو بار تماس روسای جمهور ایران و فرانسه و همچنین گفت‌وگوی امیرعبداللهیان و ماکرون در حاشیه نشست بغداد و نیز دیدار حضوری اخیر وزرای خارجه دو کشور، درباره مناسبات دوجانبه و فرصت همکاری‌ها بحث و تبادل نظر کردند.
وزیر امور خارجه ایران همچنین با یادآوری مسوولیت آمریکا در بروز وضعیت کنونی برجام و نقش سکوت سه کشور اروپایی در زیاده‌خواهی آمریکا، تصریح کرد ایران خواستار دستیابی به یک توافق خوب است، اما این امر لازمه‌هایی دارد از جمله بازگشت طرف‌های مقابل به تعهدات کامل خود و لغو موثر تحریم‌ها. امیر عبداللهیان با اشاره به تحریم‌های تازه آمریکا علیه ایران، این اقدام را تاییدی بر تداوم بی‌اعتمادی جمهوری اسلامی به آمریکا خواند و بر لزوم ارائه تضمین و انجام راستی‌آزمایی موثر تاکید کرد.
وزیر امور خارجه ایران برنامه دفاعی ایران را حق حاکمیتی هر کشوری خواند و افزود: بی‌اعتنا به رفتار غیرسازنده تحریمی آمریکا، به افزایش توان دفاعی کشورمان با قدرت ادامه می‌دهیم. امیرعبداللهیان با اشاره به جدیت جمهوری اسلامی در مذاکرات و آمادگی برای رسیدن فوری به توافق خوب، با اشاره به اینکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باید از سیاسی‌کاری اجتناب کند، بر ادامه همکاری فنی ایران با این نهاد تاکید کرد.
وزیر خارجه فرانسه نیز در این تماس با بیان اینکه پاریس از بازگشت همه طرف‌ها به برجام حمایت می‌کند و هر آنچه در توان داشته باشد در این راستا انجام می‌دهد، ابراز امیدواری کرد که گفت‌وگوهای پیش رو در وین با پیشرفتی سریع همراه شود. در این تماس سلام ماکرون به رئیس‌جمهور ایران و پاسخ متقابل از طریق وزرای خارجه منعکس شد.
گفت‌وگوهای دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی دو کشور نیز از دیروز سه‌شنبه توسط معاونان سیاسی در پاریس تداوم دارد. این گفت‌وگوها و دیدارها در شرایطی است که سخنگوی وزارت خارجه فرانسه دیروز سه‌شنبه با انتشار یک بیانیه موضع پاریس درباره مذاکرات در وین برای احیای برجام را تکرار کرد. طبق گزارش خبرگزاری رویترز، وزارت خارجه فرانسه درباره گفت‌وگوی تلفنی «ژان ایو لودریان» وزیر خارجه این کشور با حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران توضیحاتی ارائه داد و بیانیه‌ای صادر کرد. طبق روایت سخنگوی وزارت خارجه فرانسه، لودریان در این گفت‌وگو اعلام کرد که ضروری است از سرگیری مذاکرات برجامی با ایران بر همان اساسی که تا قبل از ۲۰ ژوئن (۳۰ خرداد ۱۴۰۰) در جریان بود، ادامه یابد. بنا بر اعلام پاریس، وزیر خارجه فرانسه همچنین در گفت‌وگوی تلفنی با حسین امیرعبداللهیان بر اهمیت همکاری کامل ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکید کرد. درخواست تازه وزیر خارجه فرانسه از ایران درباره مذاکرات برای احیای برجام در شرایطی انجام شده که این کشور اروپایی همراه با آلمان و انگلیس، با وجود نقض تعهدات برجامی‌شان طی سال‌های اخیر، بارها درباره ایران مواضع طلبکارانه اتخاذ کرده‌اند.
علاوه بر گفت‌وگوی تلفنی وزیر خارجه ایران با همتای فرانسوی، طی چند روز گذشته امیرعبداللهیان با وزرای خارجه روسیه، چین، انگلیس و آلمان هم تلفنی گفت‌وگو کرد. مباحث دوجانبه و مذاکرات آتی در وین هم از دیگر مباحث مورد گفت‌وگو در این تماس‌های تلفنی بود. مذاکرات ایران و گروه ۱+۴ قرار است هشتم آذر ماه در وین برگزار شود.
پیش‌تر وزیر امور خارجه ایران روز دوشنبه در گفت‌وگوی تلفنی «لیز تراس» همتای انگلیسی درباره برجام نیز بر مسوولیت آمریکا در به وجود آمدن شرایط کنونی تاکید کرده و تصریح کرد که برخی طرف‌ها نیز با مسوولیت‌ناپذیری و سکوت در برابر اقدامات آمریکا، به بروز وضعیت فعلی دامن زده‌اند.
حسین امیرعبداللهیان موفقیت مذاکرات در وین را به رفع تمامی تحریم‌ها، بازگشت همه طرف‌ها به تعهداتشان، ارائه تضمین‌های لازم درباره اجرایی شدن نتایج گفت‌وگوها و راستی‌آزمایی اقدامات طرف مقابل، منوط دانست. امیرعبداللهیان همچنین در این تماس تلفنی همتای انگلیسی با یادآوری بدهی قدیمی انگلستان به ایران، بازپرداخت این بدهی را حق ملت ایران خواند و بر لزوم اقدام فوری لندن جهت بازپرداخت هرچه سریع‌تر این بدهی تاکید کرد.
لغو کامل تحریم‌ها یک ضرورت است
در ادامه رایزنی‌های برجامی، حسین امیرعبداللهیان در گفت‌وگوی تلفنی همتای آلمانی لغو کامل تحریم‌ها را یک ضرورت خواند و آمریکا را مقصر اصلی وضع موجود برشمرد و گفت: استفاده از زبان زور و تهدید کمک‌کننده نیست و ایران خود را تسلیم فضاسازی‌های واهی نخواهد کرد. وزیر امور خارجه ایران و «هایکو ماس» وزیر امور خارجه آلمان شامگاه دوشنبه (۱۷ آبان) در گفت‌وگویی تلفنی درباره آخرین وضعیت روابط دوجانبه، گفت‌وگوهای وین و همچنین تحولات منطقه با یکدیگر به رایزنی پرداختند.
هایکو ماس، وزیر امور خارجه آلمان در این تماس ضمن احوالپرسی از وزیر امور خارجه برای وی بهبودی کامل آرزو کرد. وزیر امور خارجه ایران در این گفت‌وگو ضمن اشاره به سابقه همکاری‌های خوب دو کشور در عرصه‌های مختلف بر ضرورت توسعه همکاری‌ها تاکید کرد. هایکو ماس نیز با اشاره به علاقه‌مندی شرکت‌های آلمانی برای همکاری با ایران ابراز امیدواری کرد که این نوع همکاری‌ها با رفع مشکلات تقویت شود. طرفین اهمیت همکاری در حوزه‌های صنعتی، انرژی‌های تجدیدپذیر، نیروگاهی، کشاورزی، پزشکی، علم و فناوری و محیط زیست را مورد بررسی و تاکید قرار دادند.
وزیر امور خارجه کشورمان در موضوع گفت‌وگوهای پیش رو در وین یادآور شد: آمریکا مقصر اصلی وضع موجود است. همچنین خروج آمریکا و بدعهدی سه کشور اروپایی بی‌اعتمادی را به شکل فزاینده‌ای افزایش داده است. لذا لغو کامل تحریم‌ها یک ضرورت است. وی همچنین ضرورت اجتناب طرف‌های اروپایی از صدور بیانیه‌ها و اظهارات تنش‌آفرین را یادآور شد.
امیرعبداللهیان گفت: در مسیر مذاکرات و فضای رسانه‌ای استفاده از زبان زور و تهدید کمک‌کننده نیست و جمهوری اسلامی ایران خود را تسلیم فضاسازی‌های واهی نخواهد کرد. هرگونه اظهارنظر غیردقیق و مغایر با واقعیات می‌تواند تلاش‌های در حال انجام را به خطر بیندازد. وزیر خارجه آلمان با اشاره به اینکه آلمان بی‌اعتمادی ایران را درک می‌کند، تصریح کرد که کشورش برای بازگرداندن آمریکا به برجام و همچنین به نتیجه رسیدن گفت‌وگوها تلاش خود را انجام خواهد داد. در این گفت‌وگو که در فضایی صمیمانه صورت گرفت درباره مسائل منطقه‌ای نیز رایزنی و تبادل نظر شد.
گفتنی است وزارت خارجه آلمان هم دیشب در توییتی درباره این گفت‌وگوی تلفنی اعلام کرد: «هایکو ماس وزیر خارجه با امیرعبداللهیان وزیر خارجه تلفنی گفت‌وگو کردند. موضوع اصلی، ازسرگیری مذاکرات وین در پایان این ماه (۲۹ نوامبر/ ۸ آذر) است. هدف آلمان، نهایی کردن هرچه سریع‌تر این مذاکرات برای تضمین بازگشت به پایبندی کامل و هرچه سریع‌تر به برجام است و خواهد بود.»
دیدارهای باقری در اروپا
از سوی دیگر، معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران روز سه‌شنبه با مقام‌های فرانسوی درباره برجام رایزنی کرد.
برخی منابع خبری در رسانه‌های بین‌المللی جزئیاتی از دیدارهای «علی باقری‌کنی»، معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران با مقام‌های اروپایی منتشر کرده‌اند.
یک منبع دیپلماتیک فرانسوی به رسانه‌های بین‌المللی گفته «علی باقری‌کنی»، معاون سیاسی وزیر امور خارجه سه‌شنبه با مقام‌های فرانسوی دیدار و درباره برجام رایزنی خواهد کرد.«پاتریک وینتور»، خبرنگار روزنامه گاردین هم نوشته باقری‌کنی روز پنج‌شنبه ۱۱ نوامبر با مقام‌های وزارت خارجه انگلیس دیدار خواهد کرد.
در همین خصوص معاون سیاسی وزیر امور خارجه با اشاره به سفرش به چند کشور اروپایی از جمله سه عضو برجام نوشت: از هیچ کوششی برای پیشبرد منافع ملی خود از جمله لغو تحریم‌های غیرقانونی فروگذار نخواهیم کرد.«علی باقری» دوشنبه شب در توییتی در این باره نوشت: در ادامه رایزنی با همکاران خود در دیگر کشورها، در روزهای آینده با چند همتای اروپایی ملاقات خواهم کرد. وی افزود: تبادل نظر درباره موضوعات دوجانبه و منطقه و نیز گفت‌وگوهای آتی در دستورکار است. باقری تصریح کرد: ما از هیچ کوششی برای پیشبرد منافع ملی خود از جمله لغو تحریم‌های غیرقانونی فروگذار نخواهیم کرد.
باقری پیش از این نیز به بروکسل سفر کرده بود و با «انریکه مورا» هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام دیدار و از آنجا به مسکو رفت و با «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر خارجه روسیه ملاقات کرد. وی همچنین هفته گذشته با همتای چینی تلفنی گفت‌وگو و بعد از گفت‌وگوی تلفنی با انریکه مورا توافق شد که مذاکرات هشتم آذر ماه در وین برگزار شود.
پیش‌تر و در روز دوشنبه «سعید خطیب‌زاده»، سخنگوی وزارت خارجه ایران درباره سفرهای باقری گفته بود: «علی باقری این هفته عازم چند کشور اروپایی است و به سه پایتخت اروپایی فرانسه، آلمان و انگلیس و همچنین احتمالا یکی دو کشور دیگر از جمله اسپانیا سفر خواهد داشت و این سفر در مقام معاون سیاسی انجام و در زمینه موضوعات مختلفی گفت‌وگو خواهد شد که مورد علاقه دو طرف در موضوعات دوجانبه و منطقه‌ای است. البته طبیعی است چون مذاکره‌کننده ارشد ایران است درباره موضوعات گفت‌وگوهای پیش رو هم صحبت خواهد کرد.»
خطیب‌زاده تاکید کرد: «جمهوری اسلامی ایران مواضع خودش را برای دوستان خودش به صورت دقیق تشریح کرده و هم در سفرهای پیش رو تشریح خواهد شد. مادامی که ایران اطمینان قطعی نیابد که تحریم‌های یکجانبه، فراسرزمینی و غیرقانونی آمریکا یکجا و موثر و قابل راستی‌آزمایی و همراه با تضمین‌های لازم و عینی رفع نشود، اقدامات جبرانی خود را متوقف نخواهد کرد.» خطیب‌زاده بیان کرد: «تا همه‌چیز توافق نشود هیچ چیزی توافق نخواهد شد.»
دولت جدید آمریکا به ریاست «جو بایدن» مدعی است قصد دارد از طریق مذاکرات جاری در شهر وین آمریکا را به توافق هسته‌ای برجام بازگرداند اما تاکنون از اجرای تعهداتش در این راستا خودداری کرده است.
تاکنون ۶ دور مذاکره در شهر وین میان آمریکا و سایر طرف‌های برجام غیر از ایران برای تسهیل بازگشت آمریکا به برجام انجام شده است. طرف‌ها می‌گویند پیشرفت‌های ملموسی در این مذاکرات حاصل شده اما پاره‌ای اختلافات کماکان باقی است. یکی از زمینه‌های اختلاف در این مذاکرات اصرار آمریکا بر حفظ برخی از تحریم‌هایی است که دولت «دونالد ترامپ» بعد از خروج از برجام علیه ایران اعمال کرده است. مضاف بر این، دولت بایدن اعلام کرده هیچ‌گونه ضمانتی نمی‌تواند درباره عدم خروج دوباره دولت‌های بعدی آمریکا از برجام بدهد.
همچنین مقام‌های دولت آمریکا پیش از این تصریح کرده‌اند که قصد دارند از ورود به برجام به عنوان «سکویی» جهت پرداختن به سایر اختلافات از جمله مسائل موشکی و منطقه‌ای استفاده کنند.
ابراز نگرانی بلینکن
در همین ارتباط، وزیر خارجه آمریکا در کنفرانسی خبری با همتای مصری نسبت به فعالیت‌های ایران ابراز نگرانی کرد. به گزارش «ایسنا»، به نقل از عرب نیوز، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا روز دوشنبه در کنفرانس خبری مشترک با سامح شکری، وزیر خارجه مصر در وزارت خارجه آمریکا پیش از برگزاری گفت‌وگوهای راهبردی آمریکا و مصر گفت این دو کشور نگرانی‌هایی درباره فعالیت‌های ایران دارند.
برای احیای برجام باید هر کاری انجام داد
از سوی دیگر، نخست وزیر سوئد در گفت‌وگو با یک روزنامه صهیونیستی به حمایت از احیای توافق هسته‌ای پرداخت و خروج یکجانبه آمریکا از آن را یک «اشتباه بزرگ» خواند. به گزارش «ایسنا» به نقل از روزنامه صهیونیستی هاآرتص، استفان لوفوِن نخست وزیر سوئد در بخشی از گفت‌وگوی اختصاصی با این روزنامه درباره احیای توافق هسته‌ای گفت: ما فکر می‌کنیم مهم است هر کاری لازم است برای اطمینان‌یابی از اینکه ایران به تسلیحات هسته‌ای دست پیدا نمی‌کند، انجام دهیم، به مذاکرات ادامه داده و بر سر چگونگی احیای برجام[توافق هسته‌ای] به توافق برسیم. کار آسانی نخواهد بود اما نقض توافق[از سوی آمریکا] اشتباه بزرگی بود.
لوفون در زمینه مسائل به اصطلاح حقوق بشری درباره ایران گفت: ما در زمینه مسائل حقوق بشر، برابری و آزادی بیان با ایران صریح هستیم. با تمامی کشورها در این زمینه صریح هستیم. در گفتن آنچه فکر می‌کنیم تردید نداریم اما می‌خواهیم ایران به گونه‌ای دموکراتیک توسعه یابد و این کار با گفتمان، تجارت و مبادله به بهترین روش انجام می‌شود. ما باید این مسائل را نه تنها در ایران، بلکه در کشورهای دیگر نیز به تعادل برسانیم.
ایران به خوبی می‌داند ما ضعیف هستیم
در ادامه حملات نخست وزیر سابق رژیم صهیونیستی به نخست وزیر فعلی این رژیم، نتانیاهو گفت: امروز ایران به خوبی می‌داند که ما ضعیف هستیم. به گزارش خبرگزاری تسنیم، «بنیامین نتانیاهو» نخست وزیر سابق رژیم صهیونیستی که همچنان نمی‌تواند خشم خود را از شکست در مقابل ائتلاف بنت ـ لاپید پنهان کند، بار دیگر به‌شدت به این کابینه تاخت. روزنامه «یسراییل هیوم» در تارنمای خود در این باره نوشت: رهبر مخالفان دولت شامگاه دوشنبه به‌شدت به نخست وزیر حمله کرده و اعلام کرد نفتالی بنت ضعیف و خاموش است و تمامی رهبران جهان او را اصلا به حساب نمی‌آورند، چون می‌دانند که او صرفا یک عروسک در این ساختار است. نتانیاهو که در یک نشست عمومی و بنا به درخواست ۴۰ عضو کنِسِت مخالف ائتلاف حاکم سخن می‌گفت افزود: امروز ایران به خوبی می‌داند که ما ضعیف هستیم. تا یک ماه دیگر ایران به مذاکره هسته‌ای با کشورهای ابرقدرت جهانی بازخواهد گشت و این امر خطری حیاتی برای امنیت اسرائیل است. وی در بخش دیگری از این سخنرانی خود در همین رابطه خطاب به بنت گفت: بجنگید! افکار عمومی را علیه این توافق خطرناک بسیج کنید! اما شما فقط سر خود را پایین می‌اندازید.
این در حالی است که رئیس اسبق ستاد مشترک ارتش رژیم صهیونیستی با اعتراف به اینکه تل‌آویو تنها یک قدرت منطقه‌ای است و توانایی مقابله با ایران را ندارد گفت که «توافق بد با ایران بهتر از شکست نظامی از آن است». «دان‌حالوتس» فرمانده پیشین ستاد کل فرماندهی و عملیات ارتش رژیم صهیونیستی در پی درخواست افزایش سقف بودجه ارتش این رژیم مدعی شد که مقابله با تهران باید توسط ابرقدرتی مانند ایالات متحده انجام شود زیرا اسرائیل تنها یک قدرت منطقه‌ای است. رئیس اسبق ستاد مشترک ارتش اسرائیل تصریح کرد: «توافق بد با ایران بهتر از جنگ منتهی به شکست با آن است. باید امیدوار باشیم که در نهایت، کشورهایی که مذاکرات با تهران را پیش می‌برند، در صورت عدم از سرگیری مجدد، بتوانند به توافقی دست یابند که تنها یک هدف را که نظارت دقیق بر فعالیت‌های آن است، محقق سازند.»
