علی باقریکنی معاون سیاسی وزارت خارجه شد
جانشین عراقچی مشخص شد
باقریکنی درحالی به عنوان معاون سیاسی امیر عبداللهیان وزیر امورخارجه و مذاکرهکننده ارشد وزارت خارجه انتخاب شده است که بسیاری از سیاسیون کشور در تلاش برای حفظ سیدعباس عراقچی در جایگاه معاونت سیاسی جهت ادامه مذاکرات با ۱+۴به نمایندگی از آمریکا به دلیل سابقهاش بودند. عباس عراقچی از تاریخ ۱۹ مهر ۱۳۹۲ به عضویت تیم مذاکرهکننده هستهای ایران در دولت حسن روحانی درآمد. او البته پیش ازاین هم در تیم مذاکرات هستهای سعید جلیلی در دولت محمود احمدینژاد حضور داشت و نماینده وزارت خارجه بود. از همین رو پس از انتخاب او به عنوان یکی از اعضای تیم مذاکرهکننده برخی معتقد بودند او، چهره ناهماهنگ دولت حسن روحانی در مذاکرات است و برای پیگیری مسیر سعید جلیلی در مذاکرات هستهای به تیم محمدجواد ظریف تحمیل شده است، اما روند مذاکرات و نقش او درمذاکرات با ۱+۵ طی سالهای گذشته، برتمام این پیشداوریها خط بطلان کشید. یکی ازتاریخیترین لحظههای حضورش در مذاکرات هستهای زمانی بود که ساعت سه بامداد سوم آذرماه سال ۹۲، در توییت خود از دود سفید در مذاکرات وین خبر داد و امید به توافق هستهای را اعلام کرد. عراقچی در کلیه مذاکرات دوجانبه ایران با گروه ۱+۵ حضور داشت و حتی در مذاکرات اخیر برجام در وین بدون حضور مستقیم محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه سابق، گفتوگوها با۱+۴ و ازسوی دیگرمذاکره غیر مستقیم با آمریکا را پیش برد. او در واقع نفر دوم ایران در مذاکرات محسوب میشد. درست به دلیل سابقه حضورش درمهمترین مذاکرات بینالمللی و در نهایت توافق هستهای ایران با۱+۵ درتاریخ ۲۳تیر ۹۴، بود که بسیاری ادامه حضور او را در تیم مذاکرهکننده هستهای برای ادامه پیگیری امور ضروری میدانستند. هرچند این نظر مخالفانی هم داشت ازجمله سایت رجانیوز که درتاریخ ۱۸مرداد ماه سال جاری درمطلبی بر ضرورت برکناری فوری عباس عراقچی در دولت سیزدهم تاکید کرد و نوشت: «در لطمههای جبرانناپذیر وارد شده به کشور، نقش عباس عراقچی اگر بیشتر از ظریف نباشد کمتر نیست. از همین رو کمترین انتظار از آیتالله رئیسی و وزیر خارجه معرفی شده توسط ایشان آن است که در اولین فرصت ممکن عباس عراقچی را به عنوان یکی از اصلیترین مسببان شرایط موجود از معاونت سیاسی وزارت خارجه برکنار کنند تا امید به اصلاح در وزارت خارجه مجددا برانگیخته شود.» درکنار سایت رجانیوز که خواستار برکناری عراقچی شده بود؛ برخی از نمایندگان مجلس از جمله وحید جلالزاده، رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز معتقد بودند با وجود ۶دور مذاکره در وین مذاکرات اخیر «هیچ دستاورد ویژهای برای جمهوری اسلامی ایران نداشته است». البته با وجود مخالفتها با عراقچی در مورد حضورش در تیم مذاکرات هستهای و دستاوردهایش برای کشور، نظرات مثبتی هم وجود دارد. رضا نصری حقوقدان بینالملل و کارشناس سیاست خارجی یکی از افرادی است که چند روز پیش با انتشار رشته توییتهایی به بررسی کارنامه سیدعباس عراقچی معاون اسبق ظریف در وزارت امور خارجه پرداخت و دربخشی از مطلبش نوشت: «حقیقت این است که دکتر عراقچی - با تواضع و بیحاشیه - خدمات شایستهای به کشور و امنیت مردم در کارنامه خود به ثبت دارد و چه حیف که در این سالها تلاش شد این دستاوردها سانسور شده و از چشم مردم پنهان بماند.» اما حضور درتیم مذاکرات هستهای تنها سمت سید عباس عراقچی در وزارت خارجه نیست. او که به زبانهای انگلیسی و عربی تسلط دارد، یک دوره سفارت ایران در فنلاند از ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۳ را در کارنامه سیاسی خود دارد. مدتی نیز سفیر ایران در توکیو بوده و استوارنامه خود را ۱۱ مارس ۲۰۰۸ از امپراتور ژاپن دریافت کرده است. وی پس از بازگشت از توکیو هم به سمت معاون وزارت امور خارجه در امور آسیا و اقیانوسیه این وزارتخانه منصوب شد. عراقچی در سال ۱۳۹۲ برای یک دوره ۴ ماهه نیز در دولت دهم، سخنگویی وزارت امور خارجه را برعهده داشت. با تمام این سوابق درعرصه سیاست خارجی، سرانجام خبر برکناری عباس عراقچی از تیم مذاکرهکننده، عصر سهشنبه تایید شد و علی باقریکنی با حکم حسین امیر عبداللهیان، وزیر امورخارجه، جایگزین او شد تا مدل جدیدی برای مذاکرات برجام پیگیری شود.
علی باقری کنی کیست؟
علی باقریکنی درشرایطی جانشین عباس عراقچی شده است که مذاکرات هستهای گروه ۱+۴ همراه با آمریکا برای احیای برجام که بعد از به قدرت رسیدن جو بایدن در آمریکا در وین آغاز شده بود، از زمان پیروزی ابراهیم رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری متوقف شده است. پیشتر ایران در مذاکرات وین که ۶دور انجام شد بهطور مستقیم با نمایندگان اروپا، روسیه و چین مذاکره میکرد و مذاکره با آمریکا به صورت غیر مستقیم انجام میشد. ازهمین رو مذاکرات پیش رو با توجه به تغییر دولت و سیاستهای جدید ایران برای احیای برجام پیش خواهد رفت. براین اساس حضور باقریکنی دراین گفتوگوها با توجه به پیشینه او در گفتوگوهای هستهای در دولت محمود احمدینژاد و روشهای سعید جلیلی در آن گفتوگوها ازسوی دیگر طرفهای گفتوگو ارزیابی میشود. خصوصا که باقری کنی تاکنون به دلیل اظهارنظرهایش درباره برجام به عنوان یکی ازمنتقدان توافق هستهای شهرت دارد و با سمت جدیدش نماینده ایران در این دور از گفتوگوها خواهد بود. علی باقریکنی، پیش ازاین در دوره ریاست جمهوری محمود احمدینژاد در حوزه مربوط به اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی فعالیت میکرد. نام او اما بیش از همه در همان دوران به عنوان دستیار سعید جلیلی در مذاکرات هستهای بر سر زبانها افتاد، مذاکراتی که در آنها هم جلیلی و هم باقری به داشتن مواضعی تندروانه و سرسختانه معروف بودند و آن مذاکرات هم نهایتا پس از ۶ سال به نتیجهای نرسید. اوطی چند سال گذشته نیز به عنوان معاون امور بینالملل و رئیس ستاد حقوق بشر قوه قضائیه، فعالیت میکرد و به عنوان یکی از چهرههای اصولگرا شناخته میشود. وی همچنین برادرزاده آیتالله محمدرضا مهدویکنی است.
به هرترتیب با حکم حسین امیر عبداللهیان، وزیر امورخارجه، عباس عراقچی از این پس به عنوان مشاور وزیر امورخارجه به کار خود در وزارت خارجه ادامه خواهد داد و باقریکنی به جای او یک باردیگر هدایتگر ادامه مذاکرات هستهای خواهد شد.