همزمان با سفر نخست‌وزیر عراق
مدیرکل آژانس به تهران می‌آید
روند بازار دلار تغییر کرد
لابی غربیها درباره برجام
نماینده ویژه آمریکا در امور ایران اعلام کرد که او در پاریس با مقام‌های فرانسه، آلمان و انگلیس و اتحادیه اروپا درباره آینده مذاکرات برجام «رایزنی‌های مفیدی» کرده است. همزمان قرار است مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی امروز یکشنبه و یک روز قبل از نشست شورای حکام به ایران سفر کند. در آستانه این سفر، رژیم صهیونیستی در ادامه رایزنی‌های ضد ایرانی خود مدعی شده زمان دادن یک پاسخ بین‌المللی سریع به برنامه هسته‌ای ایران فرا رسیده است.
در همین ارتباط، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران در پیامی توییتری از پایان مجموعه دیدارها و نشست‌هایش در پایتخت فرانسه با موضوع آینده توافق هسته‌ای برجام خبر داد. رابرت مالی که از زمان روی کار آمدن دولت جو بایدن به عنوان نماینده ویژه آمریکا در امور ایران تعیین شده و مسوول تیم اعزامی واشنگتن به مذاکرات وین بوده است، صبح روز شنبه درباره سفر به پاریس توضیحاتی ارائه داد. نماینده ویژه آمریکا در امور ایران در صفحه توییتر خود نوشت: «یک سلسله دیدارهای مفید در پاریس با همتایان خودمان در اتحادیه اروپا و سه کشور اروپایی (فرانسه، آلمان و انگلیس) درباره آینده مذاکرات برنامه جامع اقدام مشترک (توافق برجام) و اهمیت بازگشت سریع به پایبندی متقابل را تمام کردم.» این مقام ارشد آمریکایی توضیح بیشتری درباره این «سلسله دیدارها» درباره آینده مذاکرات برجام نداد. رایزنی‌های تازه واشنگتن با مقام‌های اتحادیه اروپا و نمایندگان فرانسه، انگلیس و آلمان در شرایطی انجام شده که با وجود خروج آمریکا از این توافق و عدم پایبندی سه کشور اروپایی عضو برجام به تعهدات‌شان، آنها طی سال‌های اخیر همواره از ایران خواسته‌اند به صورت کامل تعهدات برجامی را انجام دهد.
سفر به روسیه
رابرت مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران هفته گذشته در رأس یک هیات کوچک برای رایزنی درباره برجام به مسکو سفر کرده بود.رابرت مالی پس از دیدار با مقام‌های روسیه‌ای در پیامی توییتری نوشته بود: «دیدارهای خوب و سازنده‌ای با ریابکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه داشتم و هدف مشترک بازگشت به مذاکرات و از سر گرفتن سریع و مشترک پایبندی به برجام را به بحث گذاشتیم.» او رایزنی‌هایش با سرگئی ریابکوف را «خوب و سازنده » خواند و گفت آمریکا و روسیه بر ضرورت برگشتن به مذاکرات و همچنین اجرای دوباره تعهدات برجامی از سوی طرفین اشتراک نظر دارند. ریابکوف هم گفت مسکو از توسعه سریع ظرفیت‌های هسته‌ای ایران نگران است. معاون وزیر خارجه روسیه همچنین نسبت به «پیچیده‌تر» شدن توافق هسته‌ای به خاطر «پیشرفت سریع توانایی‌های اتمی ایران» اظهار نگرانی کرده است.سرگئی ریابکوف روز جمعه ۱۹ شهریور به خبرگزاری تاس گفت، روسیه «قطعا از پیشرفت سریع توانایی‌های هسته‌ای ایران نگران است، اما این نگرانی از بابت تولید بمب هسته‌ای یا نقض تعهدات ایران در رابطه با پادمان‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیست، چرا که پادمان‌های آژانس هیچ محدودیتی در این زمینه بر ایران اعمال نمی‌کند و شفافیت مربوط به فعالیت‌های هسته‌ای ایران تضمین شده است.» وی افزود، نگرانی روسیه از این بابت است که با پیشرفت سریع توانایی‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی و فاصله گرفتن بیشتر این کشور از تعهدات برجامی، رسیدن به توافق اتمی با ایران پیچیده‌تر می‌شود. در روزهای اخیر اظهارنظرهای مقام‌های آمریکایی درباره برجام بیشتر شده و آنها بدون توجه به نقض عهد این کشور، ایران را به «ترک مذاکرات برجام» تهدید کرده‌اند.«آنتونی بلینکن»، وزیر خارجه آمریکا چهارشنبه شب (۱۷ شهریورماه) در نشست خبری مشترک خود با «هایکو ماس»، وزیر خارجه آلمان در برلین مدعی شده بود واشنگتن به نقطه‌ای که بازگشت به برجام منافع کمتری برای آمریکا ایجاد کند نزدیک‌تر شده است. وی البته افزود: «ما هنوز به آن نقطه نرسیده‌ایم ولی داریم به آن نزدیک می‌شویم و به همین دلیل هم هست که به صراحت گفته‌ایم که توانایی بازگشت دوجانبه به برجام برای مدت نامعلوم، پایدار نیست.» این اظهارنظر در شرایطی انجام شده که دولت آمریکا در زمان ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور سابق این کشور اردیبهشت سال ۱۳۹۷ با نقض تعهدات آن کشور از این توافق مورد تایید شورای امنیت سازمان ملل متحد خارج شد و سیاست موسوم به «فشار حداکثری» را در دستور کار قرار داد. مقام‌های دولت جو بایدن بارها به صراحت به شکست سیاست فشار حداکثری اعتراف کرده‌اند اما تاکنون از انجام اقداماتی که برای بازگشت به این توافق لازم است، سر باز زده‌اند. بعد از گذشت یک سال از خروج آمریکا از برجام، تهران اعلام کرد با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش خواهد داد.کاهش تعهدات ایران ذیل مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت گرفته است. جمهوری اسلامی ایران، بعد از برداشتن پنج گام برای کاهش تعهدات، سرانجام ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸ اعلام کرد دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی شده، و تحقیق و توسعه) مواجه نیست. تاکنون شش دور مذاکره در شهر وین میان آمریکا و سایر طرف‌های برجام غیر از ایران برای تسهیل بازگشت آمریکا به برجام انجام شده است. طرف‌ها می‌گویند پیشرفت‌های ملموسی در این مذاکرات حاصل شده اما پاره‌ای اختلافات کماکان باقی است.
سفر مدیرکل آژانس به ایران
همزمان با این تحولات و در شرایطی که رسانه‌ها از ورود ایران و آژانس به فاز تنش خبر می‌دادند، خبرگزاری رویترز به نقل از چند دیپلمات که از نزدیک آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را دنبال می‌کنند گزارش داد سفر مدیرکل آژانس به ایران تایید شده و او احتمالا اوایل روز یکشنبه ۲۱ شهریور وارد تهران می‌شود. به گزارش خبرگزاری فارس، خبرگزاری رویترز به نقل از سه دیپلمات گزارش داد سفر مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران پیش از نشست شورای حکام آژانس که روز دوشنبه آغاز می‌شود، تایید شده است.
یکی از این سه دیپلمات گفت «رافائل گروسی» اوایل روز یکشنبه وارد تهران می‌شود و با رئیس سازمان انرژی اتمی ایران دیدار خواهد کرد.منابع خبری شامگاه جمعه از احتمال سفر وی به ایران قبل از نشست شورای حکام خبر داده بودند.«لاورنس نورمن» خبرنگار روزنامه «وال استریت ژورنال» نوشت: «من صحبت‌های تازه‌ای از برخی منابع درباره احتمال سفر قریب‌الوقوع رافائل گروسی به ایران قبل از نشست شورای حکام آژانس شنیده‌ام.»
وی همچنین به نقل از منبعی در پاریس مدعی شد که آمریکا و سه کشور اروپایی هنوز هیچ تصمیمی برای صدور قطعنامه شورای حکام آژانس علیه ایران نگرفته‌اند. بر اساس گزارش‌ها، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وضعیت همکاری ایران با این نهاد را در نشست بعدی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که بین روزهای ۱۳ تا ۱۷ سپتامبر (۲۲ تا ۲۶ شهریور) برگزار خواهد شد به اعضای این شورا ارائه خواهد کرد.
پیش‌تر شبکه آمریکایی «بلومبرگ» به نقل از چند مقام گزارش داد که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به دنبال ملاقات با «محمد اسلامی» رئیس جدید سازمان انرژی اتمی ایران پیش از کنفرانس وین است. طبق این گزارش، این دو مقام گفتند «او می‌خواهد تمایل تهران برای بازگرداندن دسترسی گسترده به ناظران آژانس-که در اعتراض به تحریم‌های آمریکا متوقف شده است -و همکاری ایران با بازرسان بین‌المللی را بسنجد.»
به ادعای مقاماتی که با بلومبرگ در وین صحبت کردند، دیپلمات‌های اتحادیه اروپا منتظر نتیجه رایزنی‌های بین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران قبل از تصمیم‌گیری در این خصوص هستند که به تدوین پیش‌نویس قطعنامه‌ای که ایران را به دلیل عدم همکاری محکوم می‌کند، بپردازند یا خیر. به ادعای بلومبرگ، در حالی که چنین سندی در نهایت می‌تواند منجر به ارجاع مجدد پرونده ایران به سازمان ملل شود، این مقام‌ها گفتند بعید است تهران با اقدامات اضافی شورای امنیت روبه رو شود زیرا چین و روسیه به طور قطع تلاش برای اعمال تحریم‌های جدید را مسدود خواهند کرد.
ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اسفندماه سال گذشته به توافقی برای ارائه دسترسی‌های داوطلبانه از سوی ایران به دو مکان مشخص شده و تسهیل فعالیت‌های راستی‌آزمایی آژانس دست یافتند. این توافق، یک بار قبل از منقضی شدن به مدت یک ماه و تا تاریخ سوم تیرماه تمدید شد اما ایران بعد از آن تاریخ، توافق مذکور را تمدید نکرد.
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید پروتکل الحاقی به این نهاد بین‌المللی اجازه دسترسی گسترده‌تر به اطلاعات و اماکن موجود در ایران را می‌دهد. سال گذشته مجلس شورای اسلامی ایران قانونی را به تصویب رساند که دولت را ملزم می‌کند در صورت عدم رفع تحریم‌ها علیه ایران بازرسی‌های آژانس اتمی در ایران را معلق کند.
کشورهای غربی به رهبری آمریکا و رژیم صهیونیستی در سال‌های گذشته ایران را به پیگیری اهداف نظامی در برنامه هسته‌ای خود متهم کرده‌اند. ایران قویا این ادعاها را رد کرده است. ایران تاکید می‌کند به عنوان یکی از امضاکنندگان پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی (ان‌پی‌تی) و عضوی از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، حق دستیابی به فناوری هسته‌ای را برای مقاصد صلح‌آمیز دارد.
فضاسازی جدید اسرائیل
از سوی دیگر، نخست وزیر رژیم صهیونیستی با طرح ادعاهایی علیه برنامه هسته‌ای ایران مدعی شد که تهران درباره فعالیت‌های هسته‌ای خود به جهان دروغ می‌گوید و از اجرای تعهدات بین‌المللی‌اش نیز سر باز می‌زند. به گزارش «ایسنا»، نفتالی بنت نخست وزیر رژیم صهیونیستی در حالی که این رژیم تنها دارنده زرادخانه هسته‌ای در منطقه خاورمیانه است بار دیگر ادعاهایی واهی علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران مطرح کرد و مدعی شد که ایران همچنان به جهان دروغ می‌گوید و برنامه تسلیحاتی اتمی خود را پیش می‌برد.
به نوشته روزنامه جروزالم پست، بنت همچنین در ادعاهای خود خواستار یک «پاسخ بین‌المللی» به این فعالیت‌های هسته‌ای ایران شد و گفت که از نظر او گزارش جدید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران خطرناک است. وی گفت: اسرائیل اطلاعات منتشر شده و موقعیت ترسیم شده در گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را جدی می‌گیرد و تمام تلاش خود را برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای به کار خواهد گرفت. نخست وزیر رژیم صهیونیستی مدعی شد: ایران به دروغ‌گویی به جهان ادامه می‌دهد و برنامه تسلیحات هسته‌ای خود را پیش می‌برد و از اجرای تعهدات بین‌المللی‌اش نیز سر باز می‌زند. وی در ادامه ادعاهای ساختگی خود افزود: گزارش آژانس نشان می‌دهد که اکنون، زمان یک پاسخ بین‌المللی سریع به این مساله است.ما باور داریم که یک موضع سخت و محکم منجر به تغییر در رفتار ایران می‌شود.هیچ‌کس نباید به این انتظار ساده انگارانه ادامه دهد که ایران از تغییر مذاکره قصد تغییر رفتار خود را دارد. نفتالی بنت که از زمان روی کار آمدنش به سختی برای مخالفت با احیای برجام تلاش می‌کند، در دیدار ماه گذشته خود با جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا در کاخ سفید به او گفت که با توجه به تحولات اخیر در برنامه هسته‌ای ایران، بازگشت به توافق هسته‌ای ٢٠١٥ هیچ ارزشی ندارد.
ردپای میهمان تهران در بازار دلار
