« الخلیج آنلاین» تحلیل کرد
همسایگان عراق می‌توانند وابستگی اقتصادی بغداد به تهران را کاهش دهند؟
به گزارش «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: در سفر الکاظمی به کویت، منافع اقتصادی و راه‌های افزایش روابط تجاری بین دو کشور در سایه تمایل واقعی آنها برای افزایش همکاری‌هایشان مورد بررسی قرار می‌گیرد.
نشست دولت‌های همسایه
سفر الکاظمی پیش از نشستی انجام می‌شود که قرار است اواخر ماه آگوست در سال ۲۰۲۱ در بغداد برگزار شود، این نشست با عنوان «نشست دولت‌های همسایه» با حضور عربستان، کویت، اردن، سوریه، ترکیه و ایران خواهد بود. علاوه بر این، بغداد دعوت‌نامه‌هایی را برای نهادهای بین‌المللی نظیر اتحادیه اروپا و سازمان ملل فرستاده تا برای باز پس گرفتن نقش عربی و منطقه‌ای بغداد تلاش کند.
بهار سال گذشته، ناظران خاورمیانه از گزارش‌هایی مبنی بر میانجیگری بغداد بین عربستان سعودی و ایران بسیار هیجان‌زده شدند. عراقی‌ها همچنین تلاش دارند بین ترکیه و مصر آشتی ایجاد کنند و همین کار را بین آنکارا و ابوظبی انجام دهند. کاهش این رقابت‌های منطقه‌ای مطمئنا به نفع یمنی‌ها، فلسطینی‌ها، لیبیایی‌ها، سوری‌ها و عراقی‌ها خواهد بود. اما یک جنبه ایرانی نیز در این گستره وجود دارد. کاظمی آنقدر باهوش است که می‌داند نمی‌تواند ایرانیان را از عراق خارج کند، بنابراین باید با ظرافت بیشتری عمل کند.
ایجاد روابط قوی با قدرت‌های مهم منطقه‌ای مانند مصر، اردن، ترکیه، عربستان سعودی و امارات متحده عربی به او قدرت بیشتری می‌دهد تا بدون تحریک تهران، عراق را از نفوذ ایران خارج کند. البته عراقی‌ها واقع‌بین هستند. ایران همیشه در عراق دارای نفوذ و منافع است، اما الکاظمی با ایفای نقش قوی‌تر در میان کشورهای عربی، شانس بیشتری دارد که روابط عراق و ایران را از چیزی که الان هست و شبیه به نوعی تسلیم بغداد در مقابل تهران به نظر می‌رسد به روابط دولت با دولت تبدیل کند. با وجود تمام تلاش‌های میانجیگرانه نخست وزیر الکاظمی، مصری‌ها و ترکیه‌ای‌ها با وجود انتظاراتی که در ماه مه یا ژوئن وجود داشت، هنوز روابط خود را عادی نکرده‌اند. همچنان هیچ علاقه‌ای بین رهبران ترکیه و همتایان اماراتی‌شان برای آشتی مشاهده نمی‌کنیم. سعودی‌ها و ایرانی‌ها نیز همچنان دشمنان محتاطی هستند و به نظر نمی‌رسد به بازسازی روابط دیپلماتیک‌شان از زمانی که خبر میانجیگری عراق در مطبوعات فاش شد، نزدیک‌تر باشند. با وجود این، برای همه بهتر است که دولت عراق تمایل داشته باشد به حل مشکلات منطقه کمک کند. اما نظیر الکندوری، تحلیلگر سیاسی عراق در گفت‌وگو با الخلیج آنلاین گفت: سفر الکاظمی به کویت ارتباطی به نشستی که قرار است اواخر ماه در بغداد برگزار شود، ندارد و هدف از آن اقتصادی است که به تشویق طرف کویتی برای سرمایه‌گذاری در عراق مربوط است. الکندوری افزود: سفر الکاظمی از این جهت شایان توجه است که از نظر زمانی درست قبل از رسیدن هیات کویتی به عراق صورت می‌گیرد. در آوریل گذشته، الکاظمی در نخستین سفر خود از زمان رسیدن به منصب نخست وزیری، به عربستان و امارات رفت و به نظر می‌رسد وی به دنبال جلب حمایت برای کشورش است. نخست وزیر عراق در سفر به عربستان، با ملک سلمان دیدار کرده و در نهایت دو کشور از توافق برای تاسیس صندوق مشترکی صحبت کردند که ارزش سرمایه آن، سه میلیارد دلار است. علاوه بر این، ریاض و بغداد در زمینه انرژی نیز به توافق‌هایی با یکدیگر دست یافتند. سفر الکاظمی به عربستان پس از بازگشایی مسیر مرزی بین دو کشور در نوامبر ۲۰۲۰ بود. در امارات نیز الکاظمی با استقبال گرم ولیعهد ابوظبی، محمد بن زاید آل نهیان مواجه شد و در نهایت امارات اعلام کرد مبلغ سه میلیارد دلار در عراق سرمایه‌گذاری می‌کند تا روابط اقتصادی بین دو کشور تقویت شود.
مهار نفوذ ایران
نظیر الکندوری، تحلیلگر سیاسی عراقی معتقد است تلاش‌های الکاظمی برای نزدیکی به دولت‌های عربی، در راستای کاهش نفوذ ایران در عراق است. در واقع افزایش نفوذ دولت‌های عربی در عراق به معنای کاهش نفوذ ایران است و با توجه به اینکه انتخابات عراق تا سال آینده به تاخیر افتاده، الکاظمی امیدوار است با کسب دستاورد‌های اقتصادی برای کشورش تا آن زمان بتواند موقعیت مردمی خود را ارتقا دهد.
چالش‌های عراقی
بر کسی پوشیده نیست که عراق با چالش‌هایی در حکومت، دستگاه‌های امنیتی و پارلمان خود مواجه است، همان‌طور که گزارش‌های رسانه‌های عراقی حاکی از این امر است. طبق گزارش این رسانه‌ها، برخی دستگاه‌های تاثیرگذار عراق مخالف بازگشت عراق به آغوش دولت‌های عربی در مقابل تضعیف نفوذ ایران هستند. به عقیده تحلیلگران، دوری عراق از تهران، تاثیر بدی بر اقتصاد ایران می‌گذارد، چرا که این اقتصاد از نسبت بالایی در بازار عراق برخوردار است و تهران سعی دارد بازار این کشور عربی را برای خود حفظ کند. به گفته روح‌الله لطیفی، سخنگوی گمرک ایران در تاریخ می۲۰۲۱، عراق پس از چین بیشترین واردات را از ایران داشته که نسبت آن، ۷ میلیارد و ۴۴۸ میلیون و ۴۳۱ هزار و ۶۷۳ دلار است.
الکندوری می‌گوید: دولت‌های منطقه می‌خواهند برای مهار نفوذ ایران، از الکاظمی استفاده کنند، از این رو به وی کمک می‌کنند تا در طرح‌های اقتصادی خود در عراق موفق باشد، اما هر دو طرف یعنی دولت‌های منطقه و دولت الکاظمی، کار سختی در پیش دارند.
این تحلیلگر عراقی می‌افزاید: در دیدگاه ما، سفر الکاظمی به کویت غیر از ابعاد اقتصادی علنی، ابعاد دیگری هم دارد، به‌ویژه که با وجود سفر‌های متعدد الکاظمی به کشورهای منطقه هنوز هیچ پیشرفت ملموسی در زمینه سرمایه‌گذاری در داخل عراق مشاهده نشده است. دلیل این امر آن است که عراق برای جذب سرمایه‌های خارجی، به عامل مهم تامین امنیت نیاز دارد، آنچه در حال حاضر در عراق وجود ندارد.
