ظریف خبر داد
نشانه‌های مثبت در وین و منطقه
عکس: هادی زند، ایسنا
در همین ارتباط، وزیر امورخارجه ایران در توییتی نوشت: نشانه‌های مثبت در هر دو مسیر (وین و منطقه) به چشم می‌خورد. به گزارش «ایرنا» محمدجواد ظریف روز پنج‌شنبه در این توییت نوشت: همزمان با آنکه معاون وزیر امورخارجه، عباس عراقچی با شایستگی رهبری گفت‌وگوها برای احیای برجام را برعهده دارد، من بازدیدم از کشورهای حاشیه خلیج‌فارس را با دیدار از کویت و ملاقات با نخست‌وزیر شیخ صباح الخالد و وزیرخارجه دکتر شیخ احمد ناصر پایان می‌دهم. او در این توییت آورده است: تمرکز بر طرح صلح هرمز (امید) برای منطقه‌مان بود. ظریف تاکید کرد: نشانه‌های مثبت در هر دو مسیر (وین و منطقه) به چشم می‌خورد.
بایدن کاهش تحریم‌ها را بررسی می‌کند
همزمان با اظهارات ظریف و بروز نشانه‌های مثبت، خبرگزاری آسوشیتدپرس به نقل از مقامات آمریکایی و منابع مطلع، مطرح کرد که دولت جو بایدن به‌رغم ساختار پیچیده تحریم‌های اعمال شده در دولت دونالد ترامپ، درحال بررسی کاهش عمده تحریم‌های ایران است که ممکن است شامل تحریم‌های غیرهسته‌ای نیز باشند. به گزارش «ایسنا» خبرگزاری آسوشیتدپرس درباره لغو تحریم‌های ایران در جریان احیای توافق هسته‌ای در گزارشی نوشت: طبق گفته مقامات پیشین و فعلی آمریکایی و دیگر افراد مطلع، دولت بایدن درحال بررسی کاهش تقریبا عمده برخی از سخت‌ترین تحریم‌های اعمال شده بر ایران در دوران دونالد ترامپ رئیس‌جمهور پیشین آمریکا به‌عنوان ترغیب ایران به بازگشت به پایبندی به توافق هسته‌ای است.
آسوشیتدپرس در ادامه نوشت: طبق گفته این افراد، با تداوم مذاکرات غیرمستقیم این هفته در وین برای بررسی احتمالات احیای توافق هسته‌ای، مقامات آمریکایی سخاوتمندی بیشتر درباره آنچه می‌توانند به ایران پیشنهاد کنند به خرج داده‌اند. ایران در زمینه لغو تحریم‌ها رویکرد سختگیرانه‌ای داشته و خواستار رفع تمام تحریم‌های آمریکا بوده است.
در ادامه این گزارش آمده است: مقامات آمریکایی از صحبت کردن درباره اینکه کدام تحریم‌ها برای لغو شدن مورد بررسی قرار می‌گیرند، خودداری کرده‌اند. اما گفته‌اند آماده لغو هر تحریم ناسازگار با برجام یا تحریم‌هایی هستند که مانع آسان‌سازی وضعیت ایران در صورت بازگشت آن به پایبندی به توافق می‌شوند. این تحریم‌ها به خاطر پیچیدگی در ساختارشان، می‌توانند شامل تحریم‌های غیرهسته‌ای، مانند تحریم‌های مرتبط با تروریسم، توسعه موشکی و حقوق بشر شوند. مقامات دولت بایدن می‌گویند این اقدام به‌دلیل آنچه آن را تلاشی عامدانه از سوی دولت ترامپ برای ناکام گذاشتن هر گونه بازگشت به توافق هسته‌ای می‌دانند، لازم بوده است. آمریکا تحت توافق هسته‌ای ملزم به لغو تحریم‌های مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران بوده است، نه تحریم‌های غیرهسته‌ای.
گزارش آسوشیتدپرس همچنین مطرح می‌کند: مقامات دولتی می‌گویند تمام تحریم‌های هسته‌ای را لغو نمی‌کنند، اما از مشخص کردن آن تحریم‌هایی که عقیده دارند اعمال آنها توسط ترامپ در زمینه تروریسم و دیگر زمینه‌ها نابجا بوده است، خودداری کرده‌اند. این گزارش می‌افزاید: وقتی دونالد ترامپ پس از خروج از توافق هسته‌ای در سال ۲۰۱۸ تحریم‌ها را بازگرداند، نه تنها تحریم‌های هسته‌ای را دوباره اعمال کرد، بلکه گزاره‌های تروریسم را افزود و دیگر تحریم‌ها را بر همان نهادها اعمال کرد. علاوه بر این، دولت ترامپ طیفی از تحریم‌های جدید را بر نهادهایی اعمال کرد که پیش از آن تحریم نشده بودند. این امر دولت فعلی آمریکا را در وضعیت ناخوشایندی قرار داده است؛ ایران خواستار لغو تمامی تحریم‌ها است. ایران می‌گوید اگر آمریکا برخی از آنها را لغو نکند حاضر نخواهد بود فعالیت‌های هسته‌ای ممنوع‌شده‌اش تحت توافق را متوقف کند. اما اگر دولت بایدن امتیازهایی بدهد که فراتر از تحریم‌های منحصرا هسته‌ای باشند، منتقدان جمهوری‌خواه آمریکا و دیگران از جمله اسرائیل و کشورهای عربی خلیج‌فارس احتمالا آن را اثبات‌کننده تسلیم شدن آمریکا به ایران تلقی خواهند کرد. آسوشیتد پرس ادامه می‌دهد: مقامات پیشین دولت ترامپ می‌گویند تمامی این تحریم‌ها قانونی‌اند.
احیای برجام تا اواسط ماه مه
همچنین خبرگزاری بلومبرگ مدعی شد قدرت‌های جهانی در تلاش هستند تا اواسط ماه آینده میلادی توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با ایران را احیا کنند. به گزارش «ایسنا» به نقل از بلومبرگ، دو مقام اروپایی که نخواستند نام‌شان به‌دلیل حساسیت مذاکرات وین فاش شود، تاریخ مذکور را تایید کردند. این مقام‌ها همچنین تاکید کرده‌اند که راه طولانی برای رسیدن به تفاهم میان ایران و آمریکا وجود دارد.
تمرکز نشست وین بر برداشتن گام‌های آمریکا
از سوی دیگر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفت مذاکراتی که برای بررسی احیای برجام در وین درحال انجام است، عمدتا روی گام‌هایی که واشنگتن باید بردارد، متمرکز است. «ند پرایس» همچنین گفت در این مذاکرات پیشرفت‌هایی حاصل شده است ولی تا رسیدن به موفقیت، مسیری طولانی در پیش است. پرایس همچنین گفت هیاتی از مقام‌های بلندپایه آمریکایی، طی روزهای آینده برای رایزنی درخصوص مسائل مربوط به امنیت ملی و تلاش برای تنش‌زدایی در خاورمیانه به منطقه سفر می‌کنند.
ارزیابی اسرائیل از بازگشت آمریکا به برجام
همزمان سفیر اسرائیل در آمریکا و سازمان ملل گفته است تل‌آویو به این «اطمینان» رسیده که بازگشت آمریکا به برجام و رفع بخش عمدهای از تحریم‌ها علیه ایران، «حتمی است». همچنین در پی دیدار تیم ارشدی از مقامات امنیتی و اطلاعاتی اسرائیل با مقامات بلندپایه کاخ سفید، منابع ارشد اسرائیلی به رسانه‌ها گفتند ماحصل این نشست «این تفاهم بود که با یکدیگر بر سر ایران تفاهم نداریم».
گیلعاد اردان، سفیر اسرائیل در واشنگتن و سازمان ملل، روز پنج‌شنبه، نهم اردیبهشت، در گفت‌وگو با رسانه وای‌نت در تل‌آویو گفت، ارزیابی اسرائیل این است که «توافق میان آمریکا و ایران در چند هفته آینده امضا خواهد شد.» اردان اضافه کرد مقامات آمریکا به آگاهی اسرائیل رسانده‌اند که در روند مذاکرات غیرمستقیم با ایران، به مشکل برخورده‌اند، اما اسرائیل «با تاسف» به این ارزیابی رسیده که دو طرف آمریکایی و ایرانی در چند هفته آینده به توافق خواهند رسید. نخست‌وزیر اسرائیل غیر از اعزام مشاور امنیت ملی خود به واشنگتن، یوسی کوهن رئیس موساد را نیز راهی آمریکا کرده تا او نیز بخشی از تلاش‌های اقناع دولت جو بایدن به خودداری از بازگشت به برجام باشد. اما گزارشی درخصوص دیدارهای او با مقامات آمریکایی منتشر نشده است.
امیدواری پوتین به اجرای برجام
از سوی دیگر، رئیس‌جمهور روسیه با تاکید بر اهمیت ایران به‌عنوان یکی از همسایه‌های دریای خزر، ابراز امیدواری کرد توافق هسته‌ای ایران، بار دیگر در چارچوب‌های گذشته و اولیه به اجرا درآید. به گزارش خبرگزاری فارس، «ولادیمیر پوتین» روز جمعه طی اظهاراتی در جلسه شورای امنیت ملی روسیه گفت: «ما امیدواریم اجرای توافق هسته‌ای ایران دوباره در چارچوب‌های قبلی آن به‌طور کامل انجام شود.» رئیس‌جمهور روسیه با بیان اینکه اکنون بسیاری از مسائل درخصوص برنامه هسته‌ای ایران در حال برطرف شدن است، افزود: «امیدوارم همه چیز مرتبط با برجام، در چارچوب قبلی احیا شود و بتوانیم روابط همه‌جانبه‌ای را با تمام اعضای باشگاه [دریای] خزر برای اجرای همه برنامه‌هایی که در نظر داریم، ایجاد کنیم.»
