یک رسانه ترکیه‌ای تحلیل کرد
سمت و سوی روابط تهران-آنکارا در دوره رئیسی
اردوغان در پیامی به رئیسی، آمادگی خود را برای همکاری با تهران اعلام کرد و تمایل خود را برای سفر به ایران به منظور شرکت در نشست شورای‌عالی همکاری میان ایران و ترکیه پس از ویروس همه‌گیر کرونا اعلام کرد.» شواهد تاریخی نشان می‌دهد که به استثنای موارد بسیار کمی، روابط ترکیه و ایران همیشه به‌جای همکاری و هماهنگی توأم با رقابت و درگیری بوده است. در دوران معاصر، خیزش‌های عربی در سال ۲۰۱۱ به‌طور بی‌سابقه‌ای به رقابت منطقه‌ای کشورها دامن زد. در ایران روی کار آمدن اصلاح‌طلبان و اصولگراها تاکنون تغییری در ماهیت روابط تهران-آنکارا ایجاد نکرده است اما شرایط منطقه‌ای و بین‌المللی همیشه تاثیر بسزایی در روابط دو کشور داشته است. می‌توان فرض کرد که روابط ترکیه با ایران در دوران رئیسی تقریبا تحت تاثیر دو عامل اصلی قرار خواهد گرفت که شامل سیاست‌های ایالات‌متحده در قبال تهران و صف آرایی مجدد قدرت‌های منطقه‌ای است، بنابراین با توجه به سناریوهای مختلفی که ممکن است پیش بیاید، روابط بین آنکارا و تهران احتمالا بین همکاری محدود، رقابت و تقابل غیرمستقیم در رفت و آمد باشد. در زمان ریاست‌جمهوری رئیسی، آنکارا قطعا علاقه‌مند به افزایش حجم تجارت دوجانبه با ایران و سطح سرمایه‌گذاری‌ها برای تقویت روابط اقتصادی بین دو کشور خواهد بود. با این حال مسائل ژئوپلیتیک و سیاست خارجی همچنان این جنبه را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و روابط آنها را به‌ویژه در خاورمیانه، قفقاز و آسیای‌میانه به چالش می‌کشد. اگرچه ترکیه از معدود قدرت‌های منطقه‌ای است که با برجام مخالفت نکرده است، اما از سرگیری توافق هسته‌ای ایران باعث جسارت تهران در منطقه خواهد شد. توافق میان دولت بایدن و ایران ابزارهای لازم را برای به چالش کشیدن ترکیه در عرصه‌های مهم مانند سوریه و عراق در اختیار تهران قرار خواهد داد.
اگر برجام دوباره فعال شود، منابع مالی، تسلیحاتی و پشتیبانی بیشتری به نیروهای نزدیک به ایران در منطقه می‌رسد. در چند ماه گذشته، آنکارا شاهد پیامدهای منفی آخرین تحریم‌های آمریکا برای ایران بوده که چطور موجب کاهش منابع تهران برای حمایت از متحدانش در منطقه شده است. گفتنی است، در جریان مذاکرات هسته‌ای وین، شبه‌نظامیان شیعه در عراق تمایل بیشتری به تهدید آنکارا به‌طور علنی و حمایت از حضور پ‌ک‌ک در شمال عراق پیدا کردند. هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه با روی کار آمدن رئیسی، تهران پشتیبانی کامل خود را از بشار اسد در سوریه کنار بگذارد، وجود ندارد. ادامه حمایت تهران از اسد با تلاش‌های آنکارا در سوریه مغایرت دارد. از سوی دیگر، تقویت روابط ترکیه با آذربایجان و پاکستان و آخرین پیشنهاد آنکارا برای تامین امنیت فرودگاه بین‌المللی کابل در افغانستان، جبهه ژئوپلیتیکی جدیدی را با ایران در دوره رئیسی باز می‌کند. تهران به‌دلیل موقعیت جغرافیایی و جهت‌گیری سیاسی‌اش، مانع افزایش تعاملات اقتصادی و روابط آنکارا با کشورهای آسیای‌مرکزی و جنوبی شده است. با این حال، کریدور زنگزور که منطقه خودمختار نخجوان را از طریق خاک ارمنستان به بقیه مناطق جمهوری آذربایجان متصل می‌کند، می‌تواند به ترکیه کمک کند تا ایران را دور زده و در نتیجه نفوذ خود را تقویت کند. درحالی‌که ترکیه تمایل خود را برای همکاری با تهران اعلام و تلاش خواهد کرد تا ایران را در برخی اقدامات ابتکاری منطقه‌ای درگیر کند تا توانایی‌اش را در تضعیف منافع منطقه‌ای آنکارا خنثی کند، اما هیچ تضمینی وجود ندارد که چنین اقدامی ایرانیان را ترغیب به تغییر رفتار خود کند. با این حال این ادعا باید با توجه به اقدامات بعدی دولت بایدن و روابط ترکیه با برخی از کشورهای منطقه در آینده به‌ویژه با عربستان‌سعودی آزمایش شود.
