تحلیل اکونومیست از موانع احیای برجام
به گزارش «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: در طول یک سال گذشته، آمریکا و ایران اعلام کرده‌اند که مایل به بازگشت به مفاد توافق اصلی هستند؛ در صورتی که طرف مقابل نیز این کار را انجام دهد. معاون وزیر امورخارجه ایران پس از آخرین دور گفت‌وگوها گفت: فکر می‌کنیم تقریبا تمام اسناد توافق‌نامه آماده است. نماینده اتحادیه اروپا در سازمان ملل نیز ۳۰ژوئن تصریح کرد که سطح جدیدی از خوش‌بینی برای احیای توافق وجود دارد. وزارت‌خارجه روسیه معتقد است که ممکن است تا ۱۴ژوئیه که ششمین سالگرد برجام است، یک توافق به‌دست آید. اما بازگرداندن مفاد توافق اولیه آسان به نظر نمی‌رسد؛ زیرا اوضاع فعلی نسبت به آن زمان بسیار تغییر کرده است. اینکه ایران در بحبوحه انتقال سیاسی قرار دارد نیز کمکی نمی‌کند. واقعیت این است که ابراهیم رئیسی به‌عنوان یک اصولگرا قرار است ۳آگوست جای حسن روحانی عمل‌گرا را به‌عنوان رئیس‌جمهور ایران بگیرد. این به آن معنا نیست که دستیابی به توافق غیرممکن است، اما انتخاب آقای رئیسی همه‌چیز را پیچیده می‌کند.
یک تحلیلگر حوزه ایران در اندیشکده انگلیسی رویال‌یونایتد می‌گوید: دولت روحانی انگیزه بسیار کمی دارد که ماه آخر ریاست‌جمهوری خود را به دیپلماسی غیرعاقلانه اختصاص دهد. وی افزود: البته هیچ تضمینی وجود ندارد که دولت جدید هر معامله‌ای را که به ارث ببرد، به‌طور کامل اجرا کند.
سیاست داخلی ایران تنها مانع بر سر راه توافق نیست
یک مقام ارشد آمریکایی که ۲۴ژوئن به‌طور ناشناس در برابر خبرنگاران صحبت می‌کرد، هشدار داد: ما هنوز اختلافات جدی با ایران داریم که حل نشده است. چه اقدامات هسته‌ای که ایران برای بازگشت به معامله باید انجام دهد و چه تحریم‌هایی که ایالات‌متحده علیه تهران اعمال کرده است و باید آنها را لغو کند. اما چالش‌های دیگر همچنان باقی است. ایران اعلام کرده است که آمریکا باید همه تحریم‌های اعمال‌شده از سوی ترامپ را لغو کند. اما آمریکا اظهار کرده است که فقط تحریم‌هایی را که تحت مفاد برجام هستند، لغو می‌کند. در ماه مارس دولت بایدن تحریم‌های جدیدی را علیه برخی مقامات ایران اعمال کرد. هنری رُم، یکی از مشاوران گروه اوراسیا می‌گوید: چنین تحریم‌هایی از نظر اقتصادی بی‌نتیجه هستند، اما از نظر سیاسی بسیار حساس و چالش‌برانگیز به‌شمار می‌روند. در تاریخ ۳۰ ژوئن، مجید تخت‌روانچی، سفیر ایران در سازمان ملل گفت: ایران خواستار تضمین‌هایی است که ایالات‌متحده بار دیگر از توافق هسته‌ای خارج نشود. مقامات آمریکایی می‌گویند که ارائه چنین اطمینان خاطری به ایران غیرممکن است؛ حداقل به این دلیل که توافق هسته‌ای با ایران بدون حمایت دو سوم سناتورهای آمریکا نمی‌تواند به پیمان الزام‌آور تبدیل شود. حال آنکه جمهوری‌خواهان که نیمی از مجلس سنا را تشکیل می‌دهند، از همان ابتدا به‌شدت با این معامله مخالفت کرده‌اند، بنابراین نمی‌توان انتظار داشت توافق هسته‌ای مورد بحث چنین آرایی را در سنا به‌دست آورد. کشورهای غربی شکایت‌های خاص خود را دارند. آنها استدلال می‌کنند که ایران نقض این معامله را قابل جبران و برگشت‌پذیر توصیف می‌کند، اما تهران از طریق اقداماتی همچون بهره‌گیری از سانتریفیوژهای پیشرفته و تولید فلز اورانیوم به دانش دائمی و ارزشمندی در زمینه هسته‌ای دست پیدا کرده است که امکان دارد از آن به روش‌های نامطلوب استفاده کند. مهم این است که براساس توافق اصلی قرار بود چنین فعالیت‌هایی به سال‌های بعد موکول و بنابراین پیشرفت هسته‌ای ایران کُند شود. اکنون آمریکا خواستار تمدید مفاد توافق اصلی و به تاخیر انداختن تاریخی است که ایران می‌تواند به‌طور قانونی سانتریفیوژهای پیشرفته را نصب کند. علاوه بر این، واشنگتن قصد دارد موارد غیرهسته‌ای همچون موشک‌های بالستیک ایران و پشتیبانی تهران از گروه‌هایی در منطقه را نیز در دستور کار توافق قرار‌دهد. حال آنکه دولت جدید ایران اعتقاد دارد که این موارد ادعایی به‌طور کلی غیرقابل بحث است. بن‌بست فعلی بسیار خطرناک است؛ زیرا ایران مصمم است اهرم‌های خود را افزایش دهد. در ماه فوریه ایران از بسیاری از مقررات بازرسی سخت برجام مانند نصب دوربین در سایت‌های هسته‌ای خود طفره رفت، اما بلافاصله موافقت کرد که مفاد توافق فنی موقت با سازمان انرژی اتمی را حفظ کند. با توجه به تمامی اختلافاتی که گفته شد، حال باید منتظر بمانیم و ببینیم انگیزه‌های تهران و واشنگتن به آن اندازه قوی هست که به اختلافات خود خاتمه دهند و به احیای توافق بپردازند، یا خیر.
