همزمان با دور جدید مذاکرات بدون حضور ایران در گرندهتل وین صورت گرفت
نشست غیررسمی ۱+۵ برای احیای برجام
همزمان با این تحولات، آمریکا خواستار همکاری با روسیه درباره ایران شد. در همین ارتباط، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین از رایزنی غیررسمی اعضای گروه ۱+۵ (بدون حضور ایران) درباره احیای توافق هسته‌ای خبر داد. به گزارش «ایسنا» میخائیل اولیانوف در صفحه توییترش نوشت: اعضای برجام (توافق هسته‌ای) امروز (شنبه ۱۱ اردیبهشت) با هیات آمریکایی در مذاکرات وین رایزنی‌هایی غیررسمی درباره احیای کامل توافف هسته‌ای انجام دادند (بدون ایران که هنوز حاضر به دیدار با دیپلمات‌های آمریکایی نیست).
نشست کمیسیون مشترک برجام با حضور هیات‌های ایران و ۱+۴ (آلمان، فرانسه، روسیه، چین و انگلیس)-بدون حضور آمریکا- عصر دیروز (شنبه) ۱۱ اردیبهشت ماه به‌منظور بررسی و جمع‌بندی نتیجه کارگروه‌های کارشناسی سه‌گانه هسته‌ای، تحریمی و ترتیبات اجرایی در سطح روسای هیات‌ها برگزار شد. قرار است پس از این جلسه هیات‌های مذاکرهکننده به پایتخت‌ها بازگردند. در روزهای گذشته کارگروه‌ها و هیات‌ها با برگزاری جلسات فشرده به بحث‌و بررسی درخصوص متون پرداخته‌اند. به گزارش خبرگزاری فارس، دور جدید گفت‌وگوهای جمهوری اسلامی ایران و گروه ۱+۴ (آلمان، فرانسه، روسیه، چین و انگلیس) در چارچوب سه گروه کاری که از روز سه‌شنبه هفتم اردیبهشت ماه در وین آغاز شد، در این چند روز در پایتخت اتریش در جریان بود.
دور اول نشست کمیسیون مشترک برجام بعدازظهر سه‌شنبه هفتم اردیبهشت ماه در گرندهتل شهر وین برگزار و حاضران تصمیم به تسریع روند گفت‌وگوها گرفته و توافق کردند که فعالیت گروه‌های کارشناسی در دو حوزه لغو تحریم‌ها و هسته‌ای به‌صورت فشرده و سریع ادامه یابد. همچنین تصمیم گرفته شد که گروه کارشناسی سوم با عنوان «گروه کارشناسی ترتیبات اجرایی» با هدف گفت‌وگو درخصوص ترتیبات عملی مورد نیاز برای اجرایی شدن لغو تحریم‌ها و سپس بازگشت آمریکا به برجام تشکیل شود.
نشست دوجانبه ایران و روسیه
همزمان عراقچی و اولیانوف روسای هیات‌های ایران و روسیه صبح دیروز در آستانه نشست کمیسیون مشترک برجام در وین در جلسه‌ای به رایزنی نشستند. در این نشست که قدری به طول انجامید، عراقچی و اولیانوف ضمن هماهنگی مجدد درباره مواضع خود، بر ضرورت استمرار نزدیکی مواضع دو کشور تاکید کردند. طرف روس نیز بار دیگر بر حمایت خود از توافق هسته‌ای و لزوم رفع تحریم‌های ایران از سوی آمریکا تاکید کرد.
آمریکا خواستار همکاری با روسیه بر سر ایران شد
از سوی دیگر سخنگوی کاخ سفید خواستار همکاری با روسیه درخصوص پرونده برنامه هسته‌ای ایران به‌رغم اختلافات میان مسکو و واشنگتن شده است. به گزارش خبرگزاری فارس، «جن ساکی» روز جمعه بر ضرورت همکاری با روسیه، به‌رغم اختلافات با این کشور تاکید کرد. سخنگوی کاخ سفید در پاسخ به سوالی درخصوص احتمال دیدار جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه گفت: تمرکز واشنگتن فعلا روی حرکت به سمت داشتن روابط «با ثبات و قابل پیش‌بینی» با روسیه قرار دارد. جن ساکی در ادامه گفت: «اما می‌بینیم که برخی حوزه‌ها هم هستند که ما می‌توانیم درخصوص آنها با یکدیگر همکاری کنیم مثل تلاش‌های دیپلماتیک مربوط به ایران از طریق گروه ۱+۵».
روسیه در کنار چین، انگلیس، فرانسه و آلمان (گروه ۱+۴) یکی از طرف‌های توافق هسته‌ای با ایران است؛ اما دولت آمریکا سال ۱۳۹۷ از این توافق خارج شد. دولت جدید آمریکا به ریاست «جو بایدن» گفته قصد دارد آمریکا را به این توافق هسته‌ای بازگرداند؛ اما تا کنون از انجام اقدامات لازم برای تحقق این وعده خودداری کرده است، اگرچه مذاکرات مستقیم یا غیرمستقیمی میان نمایندگان ایران و آمریکا در وین تاکنون انجام نگرفته است.
دو کارگروه کمیسیون مشترک برجام درحال بررسی تحریم‌هایی که آمریکا می‌تواند لغو کند و اقدامات لازم برای ایران در جهت بازگشت به پایبندی کامل به توافق هسته‌ای هستند. ایران خواستار لغو کلیه تحریم‌های اعمال‌شده آمریکاست و اظهار کرده پس از راستی‌آزمایی لغو این تحریم‌ها اقدامات لازم برای از سرگیری پایبندی کامل به تعهدات برجامی‌اش را انجام می‌دهد. آمریکا می‌گوید از طریق گفت‌وگوهای جاری در وین در تلاش است طی هفته‌های آتی به برجام برگردد. رفع تحریم‌ها علیه ایران از جمله اصلی‌ترین موضوعات گفت‌وگو میان طرف‌های حاضر در گفت‌وگوهای وین است. دولت آمریکا در آخرین مواضع اعلام‌شده‌اش، برای لغو تحریم‌های ناسازگار با برجام اعلام آمادگی کرده است؛ اما هنوز مشخص نیست این تحریم‌ها کدامند. نمایندگان اعضای برجام که در مذاکرات وین شرکت کرده‌اند، تاکنون روند این مذاکرت را سازنده دانسته‌اند؛ اما معتقدند برای احیای برجام پیشرفت‌های بیشتری باید حاصل شود. دو منبع آگاه پیش‌تر گفته‌اند ایالات‌متحده باید ابتدا تمامی تحریم‌هایی را که به ایران اجازه منتفع شدن از توافق هسته‌ای را نمی‌دهند، رفع کند. با وجود این روز پنج‌شنبه خبرگزاری ریانووستی روسیه به نقل از میخائیل اولیانوف مدعی شد دولت آمریکا با رفع تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران به بهانه‌های ادعایی «تروریسم»، برنامه موشکی و مسائل «حقوق بشر» موافق نیست. همزمان مشاور امنیت ملی آمریکا گفت معلوم نیست مذاکرات جاری در وین به توافق میان طرف‌ها درخصوص برجام منجر شود. «جیک سالیوان» گفت: «آنها در مذاکرات هسته‌ای در وین در نوعی وضعیت نامشخص قرار دارند. هنوز معلوم نیست که این مذاکرات طی هفته‌های آینده به توافق ختم شود.» جیک سالیوان که در نشست آسپن صحبت می‌کرد، گفت: تهران در مذاکرات جدی است. او به‌رغم این مدعی شد مذاکرات غیرمستقیم، کارآیی کمتری دارند. او تصریح کرد: «نمی‌توانم در مقطع فعلی درباره ماهیت مذاکرات صحبت کنم؛ چون گفت‌وگوها در وضعیت مبهمی قرار دارند.» سالیوان در ادامه گفت: «شاهد تمایل از سوی همه طرف‌ها از جمله ایران برای گفت‌وگوهای جدی درخصوص رفع تحریم‌ها و بازگشت به برجام هستیم.»
ظریف از مذاکرات وین راضی است
همزمان با این تحولات، معاون اول رئیس‌جمهوری ایران می‌گوید که ظریف از مذاکرات وین راضی است. اسحاق جهانگیری جمعه شب با حضور در شبکه مجازی «کلاب‌هاوس» گفت: با آقای ظریف صحبت کردم، درباره مذاکرات وین راضی بودند و گفتند که پیشرفت خوبی دارد؛ اما وضعیت دشوار است. فعلا چارچوبی که در دستور کار هست، مذاکره مستقیم با آمریکا نیست.»
جهانگیری افزود: خواست ایران این است که تحریم‌های پس از ترامپ باید یک‌جا لغو شود و ما هم به تعهداتمان باز خواهیم گشت. نباید عجله کرد. تیم مذاکرهکننده ما احتمالا فردا بازخواهدگشت. او ادامه داد: دیداری با ویلیام برنز انجام نشده است؛ اما منطقه مهم است و ایران یکی از مهم‌ترین کشورها برای حل مشکلات منطقه‌ای است و حتما باید به نقش ایران توجه شود.
دفاع صالحی از برجام
همچنین رئیس سازمان انرژی اتمی با حضور در «کلاب‌هاوس» از دستاورد‌های برجام و شرایط کشور قبل از توافق هسته‌ای سخن گفت. به گزارش سایت «انتخاب» علی‌اکبر صالحی با انتقاد از مخالفت‌ها با برجام گفت: به‌گونه‌ای مسائل را مطرح می‌کنند که گویی به‌خاطر تحقق برجام، این بدبختی‌ها بر کشور نازل شده است. فرض کنید اصلا برجامی در کار نبود؛ اصلا چرا وارد مذاکره شدیم؟ برای اینکه تحریم‌ها و هفت قطعنامه شورای امنیت را برداریم. صالحی افزود: «پیش از برجام، شرایطی بود که با هیچ کشوری نمی‌توانستیم صحبت کنیم، حتی با نزدیک‌ترین کشور که عراق باشد. وقتی برای مطالباتمان به عراق می‌رفتیم، می‌گفتند ما دوست شما هستیم؛ اما شما تحریم سازمان ملل هستید و نمی‌توانیم پول شما را بدهیم. بله، شرایط آن‌طور بود؛ هر ۶ماه، ۲۰درصد از صادرات نفت ایران کم می‌شد؛ صادرات ما به زیر یک‌میلیون رسید. وضعیت همین‌طور داشت ادامه پیدا می‌کرد که به سال ۹۲ خورد.» او ادامه داد: «پس طوری مسائل را مطرح نکنید که گویی همه چیز پیش از برجام راحت و خوب بوده، یعنی تحریمی نداشتیم و ارز هم شرایط خوبی داشت. آقایان تحریم‌های فلج‌کننده را فراموش نکنید؛ قبلا چند سالی درامد ارزی خوب بود، مثل یک آدمی که سرپا و از نظر جسمی سالم و قوی است، اما نمی‌داند یک رگش بریده شده و خون دارد آرام‌آرام از بدنش خارج می‌شود. آن اوایل، فرد هنوز سرپاست؛ اما وقتی مدتی می‌گذرد می‌فهمد که دارد ضعیف می‌شود.» رئیس سازمان انرژی اتمی افزود: «طوری صحبت می‌شود که گویی قبل از برجام گل و بلبل بوده و برجام آمده همه شرایط را به‌هم ریخته. عزیزان فراموش نکنید، من آن موقع وزارت خارجه بودم با بانک‌مرکزی گرفتار بودیم که از کجا و چطوری دلار بیاوریم، با چه بدبختی‌هایی آن زمان، پنج کشتی از عمان برای صادرات نفت به‌صورت اجاره به شرط تملیک گرفته بودیم. وقتی به تحریم‌ها خوردیم، دیگر نمی‌توانستیم به‌خاطر قطعنامه ۱۹۲۹ کشتی‌هایمان را عبور دهیم. بنابراین آمدیم با عمانی‌ها صحبت کردیم که کشتی‌هایتان را پس بگیرید. چرا؟ چون دیگر نمی‌توانستیم کشتی‌های تجاری و نفتکشمان خیلی عبور و مرور کنند. از طرف دیگر، کشتی‌های بزرگ در امارات پهلو می‌گرفتند، آن وقت با لنج باید اجناس را وارد کشور می‌کردیم؛ شرایط این‌طور بود.»
