علی‌اکبر صالحی: مذاکرات احیای توافق هسته‌ای وارد مراحل فنی شد
احیای برجام در فاز دوم
روز سه‌شنبه «وین» محل حضور نمایندگانی از ایران و آمریکا خواهد بود تا بر اساس آنچه اعلام شده «گفت‌وگوهایی غیرمستقیم» با هدف مشخص کردن لغو تحریم‌ها علیه ایران و اجرای تعهدات برجامی توسط ایران صورت بگیرد؛ نشستی در سطح معاونان وزرای خارجه اعضای برجام و با حضور نماینده‌ای از دولت آمریکا و گروه‌های کارشناسی. پس از اعلام این خبر بود که علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران با اشاره به اینکه «بن‌بست برجام درحال شکسته شدن است»، گفت: «اینکه موضوع گفت‌وگوها درباره برجام وارد مرحله فنی شده و از کشمکش‌های اولیه گذشته، به معنای شکسته شدن بن‌بست‌های اولیه و موضوعی «نوید بخش» است.» وی تاکید کرد اگر یک هفته صبر کنیم، بحث برجام مشخص می‌شود. همزمان رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران، در سخنانی گفت که اگر ایران از مسیر رفته بازگردد و به تعهدات هسته‌ای پایبند شود، «تحریم‌هایی که در تضاد با برجام است لغو می‌شود.» علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی جمعه شب در گفتوگویی در شبکه اجتماعی «کلاب‌هاوس» گفت: «قرار است هفته آینده در وین در حد فنی بحث شود و مسائل فنی، بحث محوری برجام در بستر مسائل حقوقی و سیاسی است.» وی تصریح کرد: «بن‌بست در حال شکسته شدن است؛ ظاهرا بن‌بست اولیه (برسرآغاز کننده اقدامات) شکسته شده و این همان‌طور که عرض کردم نوید بخش است.» همچنین رئیس سازمان انرژی اتمی ایران یادآور شد: «مذاکرات با طرف آمریکایی نیست، مذاکرات در چارچوب ۱+۵ است؛ آژانس در مذاکرات حضور ندارد؛ آژانس، مجری بحث پادمان است و از طرف سازمان انرژی اتمی، دوستان ما در مذاکرات حضور خواهند داشت.» صالحی با تاکید بر اینکه «یک هفته صبر کنیم، بحث برجام مشخص می‌شود»، ادامه داد: «فکر می‌کنم به نفع همگان است؛ از لحاظ داخلی و بین‌المللی که هر چه زودتر بحث برجام حل شود، چراکه بحث‌های منطقه‌ای و بین‌المللی به سمت حل شدن می‌رود؛ این مسائل در هم تنیده است.» همچنین این مقام ایرانی تاکید کرد که بازگشت به تعهدات هسته‌ای خود زمان‌بر است و حداقل ۲-۳ ماه زمان نیاز دارد ولی ایران می‌تواند در شروع کار، برخی اقدامات را متوقف، سانتریفیوژهای جدید را نصب نکند و درباره درصد غنی‌سازی توافق کند.
نگاه‌ها به گفت‌وگوی غیرمستقیم بین تهران و واشنگتن
در شرایطی صحبت از نشست غیرمستقیم ایران و واشنگتن مطرح است که روز جمعه و پیش از جمع‌بندی نشست مجازی اعضای برجام، سیدعباس عراقچی، معاون سیاسی وزارت امور خارجه گفته بود آمریکا در هیچ نشستی که ایران در آن حضور داشته باشد، از جمله نشست کمیسیون مشترک برجام، حضور نخواهد داشت و این قطعی است. پس از آن نیز وزیر امور خارجه ایران پس از آنکه هدف نشست آتی کمیسیون مشترک برجام را نهایی کردن رفع تحریم‌ها و اقدامات هسته‌ای، از طریق طراحی مسیر رفع تمام تحریم‌ها و پس از آن توقف تدابیر جبرانی از سوی ایران عنوان کرد گفت: «ایران و ایالات متحده دیداری نخواهند داشت؛ غیرضروری است.» همزمان میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه نزد سازمان‌های بین‌المللی در گفتوگویی ضمن تاکید بر آنکه احیای برجام کار ساده‌ای نیست، احتمال رایزنی نماینده آمریکا که در وین حاضر می‌شود را با سایر طرف‌های برجام و گفت‌وگوی غیرمستقیم میان ایران و آمریکا از طریق دیگر طرف‌های برجام غیر‌ممکن ندانست. همچنین جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید نیز در یک نشست خبری تاکید کرد که از نظر آمریکا، گفت‌وگوهای غیرمستقیم با ایران در وین به طور بالقوه‌ای سازنده است. وی افزود: «کاخ سفید درباره دیپلماسی کاملا شفاف است و در حال حاضر نیز انتظار ندارد که گفت‌وگوهای مستقیم (با ایران) انجام شود.»
آمادگی آمریکا برای لغو تحریم‌های مرتبط با برجام
از سوی دیگر رابرت مالی، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران در گفتوگو با شبکه پی.بی.اس ضمن اعلام آمادگی کشورش برای لغو تحریم‌های ناسازگار با برجام، تاکید کرد که مذاکرات سختی برای بازگشت تهران و واشنگتن به تعهدات هسته‌ای در پیش است، اما این مذاکرات در مسیر درستی است. به گزارش خبرآنلاین، وی درباره هدف واشنگتن از مذاکرات غیرمستقیم با ایران توضیح داد: «هدف این است که ببینیم می‌توانیم روی گام‌هایی که آمریکا باید برای بازگشت به توافق هسته‌ای و همچنین ایران باید برای بازگشت به تعهداتش در توافق هسته ای بردارد به یک توافق دست یابیم یا نه.» همچنین این مقام آمریکایی اذعان کرد: «آنها (ایران) امروز ۱۰ برابر بیشتر از زمان مشابه در سال ۲۰۱۷ اورانیوم را غنی‌سازی می‌کنند، بنابراین با آزمایش‌های ساده در می‌یابیم که امروز وضعیت ما بهتر از آنچه که بوده‌ایم نیست و شرایط ما بدتر است.» وی در پاسخ به این سوال که چگونه می‌خواهید انجام تعهدات ایران را راستی‌آزمایی کنید، گفت: «ما یک بار از سال ۲۰۱۶ این کار را انجام داده‌ایم.» مالی افزود: «سازمان بین‌المللی انرژی اتمی می‌تواند آن راستی‌آزمایی را انجام دهد، کاری که می‌خواهیم انجام دهیم این است که ایران به پایبندی کامل به توافق بازگردد.» نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران با اشاره به اینکه ایران و آمریکا مدت‌هاست مذاکرات غیرمستقیمی نداشته‌اند، تاکید کرد که همسو شدن در این رابطه زمان خواهد برد. وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به نزدیک بودن انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران اشاره کرد و همزمان گفت که آمریکا برای هیچ «مهلت ساختگی یا واقعی» عجله نخواهد کرد. اشاره مالی به سخنان اخیر محمدجواد ظریف وزیر خارجه ایران است که هشدار داده بود «فرصت در حال پایان و پنجره‌ها به سرعت در حال بسته شدن است»، چرا که به گفته وی «در طول مبارزات انتخاباتی، هیچ کس ترجیح نمی‌دهد مذاکره کند». این مقام آمریکایی در پاسخ به سوالی پیرامون اعمال ۱۵۰۰ تحریم علیه ایران در زمان ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ و مشکل بودن لغو آنها اذعان کرد که آمریکایی‌ها «کار سختی» در پیش خواهند داشت. او گفت: «ما در رابطه با ارزیابی هر یک از تحریم‌ها و لغو آنها کار سختی در پیش داریم تا ایران بتواند از منافع برجام بهره‌مند شود.» پیش‌تر و در روز جمعه ۱۳ فروردین ماه معاونان وزرای خارجه اعضای کشورهای حاضر در برجام، در جریان یک نشست مجازی درباره چشم‌انداز بازگشت کامل آمریکا به توافق هسته‌ای گفتوگو و طرفین بر آمادگی خود برای تلاش‌های مشترک جهت احیای برجام تاکید کردند.
دستور کار نشست وین
همزمان روزنامه آمریکایی وال‌استریت ژورنال درباره ازسرگیری رایزنی‌ها پیرامون توافق هسته‌ای نوشت که نشست وین به دنبال آن است که یک توافق با آمریکا و توافقی دیگر با ایران درخصوص گام‌های بازگشت به برجام حاصل شود. به گزارش «ایسنا» روزنامه وال‌استریت ژورنال این نشست را گسترده‌ترین تلاش دولت آمریکا برای حفظ این توافق از زمان روی کار آمدن جو بایدن در کاخ سفید توصیف کرد. این رسانه آمریکایی با اشاره به اینکه «ایران هر گونه گفت‌وگوی مستقیم با آمریکا درخصوص مسائل هسته‌ای را غیرضروری دانسته است» نوشت: «با این حال، نمایندگان هر دو کشور در این جلسه حاضر خواهند بود. این نخستین دیدار رودررو میان مقام‌های ایران و آمریکا از اواخر سال ۲۰۱۷ به شمار می‌آید. چند ماه پس از آن، یعنی در مه ۲۰۱۸ دولت دونالد ترامپ به طور یک‌جانبه از توافق هسته‌ای خارج شد.» این روزنامه آمریکایی به نقل از منابع آگاه نوشت که حاضران در نشست وین به نبال آن هستند که دو توافق جداگانه به دست آورند. یک توافق با آمریکا و توافقی دیگر با ایران که گام‌های لازم برای بازگشت هر دو طرف به برجام و زمان‌بندی آن را مشخص می‌کند. به همین منظور دولت بایدن تیمی از کارشناسان خود را به وین می‌فرستد، اگرچه وزارت امورخارجه آمریکا هنوز مشخص نکرده است که آیا راب مالی، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران هم از حاضران در این نشست خواهد بود یا خیر.
میانجی‌های اروپایی
وال‌استریت ژورنال همچنین در این گزارش به نقل از مقامات آمریکایی و اروپایی مدعی شد که واشنگتن و تهران در هفته‌های گذشته از طریق میانجی‌های اروپایی پیشنهادهایی را درباره گام‌های اولیه‌ای که هر طرف می‌تواند بردارد، تبادل کرده‌اند. بنابر ادعای این مقامات، این تلاش‌ها به دلیل بی‌اعتمادی موجود میان دو طرف، دشواری مذاکره بر سر موضوعات فنی و سیاسی از طریق واسطه‌ها بی‌نتیجه مانده است.
گشایش فوری
همزمان صفحه توییتر شبکه الجزیره به نقل از یک سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا نوشت: آمریکا در گفت‌وگوهای نشست وین مشارکت خواهد کرد تا درباره بازگشت دوجانبه به توافق هسته‌ای ایران گفتوگو صورت بگیرد. به گزارش «ایسنا» الجزیره به نقل از این سخنگو ادامه داد: «ما انتظار گشایشی فوری درباره موضوع هسته‌ای ایران را نداریم.»
ایران طرح گام به گام لغو تحریم‌ها را رد کرد
از سوی دیگر پس از آنکه جالینا پورتر، معاون سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا درباره نشست وین گفت که این مذاکرات بر «گام‌های هسته‌ای که لازم خواهد بود ایران در راستای بازگشت به پایبندی به مفاد برجام بردارد» متمرکز خواهد بود، سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در گفتوگویی ادعای مطرح شده از سوی وی را رد کرد. به گزارش «ایسنا» به نقل از شبکه پرس تی‌وی، خطیب‌زاده موافقت با هر گونه لغو قدم به قدم تحریم‌های اعمال شده بر ایران از سوی دولت جدید آمریکا را رد کرد. او افزود: «سیاست قاطعانه جمهوری اسلامی ایران لغو تمام تحریم‌های آمریکاست، چه آنهایی که ترامپ پس از خروج از برجام (توافق هسته‌ای) اعمال کرد و چه آنهایی که برای اولین بار از جانب او اعمال شدند و همین طور تحریم‌هایی که تحت سرپرستی هر کسی اعمال شدند.»
