بازار عراق و کمین رقبا برای تصاحب جایگاه ایران
شرکت ملی گاز ایران گفته که قطع گاز از ایران به عراق بعد از چندین اخطار و پرداخت نشدن بدهی‌ها انجام شده است. دولت عراق بیش از ۵ میلیارد دلار بابت واردات گاز و بیش از یک میلیارد دلار هم بابت جرایم قراردادی به ایران بدهکار است که البته ۳ میلیارد دلار آن در بانک تجارت عراق مسدود شده است. اینکه ایران مطالبات خود را از طرف عراقی بخواهد کاملا بحق است. هر کشوری حق دارد مطالبات خود را از کشور بدهکار طلب کند. عراق می‌گوید قصد پرداخت بدهی‌های خود به ایران را دارد؛ اما به‌دلیل تحریم‌های ایران قادر نیست بدهی خود را با ایران تسویه کند. مضاف بر آن، به‌دلیل عضویت عراق در اف‌ای‌تی‌اف و عدم عضویت ایران در این سازمان، سختی پرداخت مطالبات ایران مضاعف شده است.
دو طرف به توافقاتی رسیده‌اند تا مطالبات یکدیگر را تسویه کنند؛ از جمله تامین نیازهای ایران با پرداخت پول‌های بلوکه‌شده ایران؛ اما در این میان نکته ظریفی وجود دارد، آن نکته ظریف در پاسخ به این پرسش نهفته است؛ اگر عراق به هر دلیلی نتواند بدهی خود را به ایران بپردازد، یا اصلا این بار عراق بدهی خود را پرداخت کرد اما در آینده به‌دلیل مشکلات نقل و انتقالات مالی و تحریم‌های ایران، دوباره چنین مشکلی پیش بیاید، آن موقع چه خواهد شد؟
قبل از پاسخ به این سوال باید به این نکته اشاره کنیم که عراق به دو دلیل از ایران گاز وارد می‌کند، یکی مصارف روزمره خانگی و مصارف کارخانه‌ها و دیگری برای تامین انرژی مورد نیاز تولید برق. حالا اگر ایران نتواند به هر دلیلی- موجه یا غیرموجه- گاز موردنیاز عراق را تامین کند، آن‌گاه چه خواهد شد؟ در این صورت عراق مجبور خواهد شد گاز موردنیاز خود را از کشورهای دیگر تامین کند. در حال حاضر کشورهای مصر و عربستان سعودی پیشنهادهای ارزان‌تری برای صادرات گاز به عراق داده‌اند. همچنین در بحث برق نیز، عراق پیشنهادهای بهتر و ارزان‌تری از اردن، مصر، ترکیه، عربستان سعودی و کویت دریافت کرده است. حتی عربستان سعودی به عراق یک‌سوم قیمت برق صادراتی از ایران را پیشنهاد داده است. در صورت تداوم وضعیت فعلی و پیچیده ماندن پرداخت مطالبات ایران از عراق که اکنون در حدود سه سال است این روند به مناسبت‌های مختلف ادامه دارد، عراق در صورت مهیا شدن شرایط چرا نباید انرژی مورد نیاز خود را از کشورهای دیگر تامین کند؟ آن هم بدون دردسرهای فنی و بانکی، بدون وجود فشارهای بین‌المللی و تازه ارزان‌تر؟! در گرمای تابستان که نیاز عراق به برق به شدت افزایش می‌یابد و قطعی برق مردم را به ستوه می‌آورد، فشار افکار عمومی می‌تواند عراق را به تغییر بازار خرید انرژی خود ترغیب کند، در آن صورت چه خواهد شد؟ در دنیای بازرگانی ورود اولیه به یک بازار آسان‌تر از آن است که فروشنده بازار را از دست بدهد و آن را به رقبا واگذار کند. دقیقا به همین دلیل است که ایران نباید بازار عراق را از دست بدهد. آن هم بازار کشور مهمی چون عراق که هم حیات و تنفس ایران محسوب می‌شود و هم کشوری است که عمق ژئوپلیتیکی ایران به حساب می‌آید. درحالی‌که رقبای ما تلاش دارند به هر نحوی بازارهای مختلف را از ما بگیرند و هر کدام به قصد و غرضی فشارها را بر ما مضاعف کنند، ما باید بازارهایمان را با چنگ و دندان حفظ کنیم، آن هم بازارهایی را که دولت‌هایشان توانسته‌اند از ایالات‌متحده معافیت تحریمی بگیرند.
