آیا صادرات انرژی ایران به عراق قطع می‌شود؟
بن‌بست ترامپ در تحریم خرید گاز و برق
سد نیاز عراق در برابر ترامپ
بزرگ‌ترین سد در مسیر تحریم خرید گاز و برق ایران «نیاز شدید عراق به انرژی» است. تولید برق عراق جوابگوی نیاز داخلی این کشور نیست. اعتراضات شدیدی نیز که اوایل تابستان امسال در برخی شهرهای عراق شکل گرفت و ابعاد گسترده‌ای یافت، عمدتا به دلیل قطع مستمر برق و فشارهای ناشی از آن در این کشور بود. دولت عراق ۱۳۰۰ مگاوات برق از ایران وارد می‌کند، علاوه بر آن گاز خریداری شده از ایران نیز در نیروگاه‌های این کشور برای تولید برق به مصرف می‌رسد.
حمید حسینی، سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی، نیز نیاز عراق به انرژی را مهم‌ترین عامل تداوم جریان صادرات برق و گاز ایران به این کشور می‌داند. به گزارش «ایسنا» حسینی با بیان اینکه صادرات گاز به عراق از دو نقطه بغداد و بصره طبق روال سابق ادامه دارد، اظهار کرد: عراقی‌ها فعلا تا ۴۵ روز معافیت گرفته‌اند. البته این موضوع به معنی آن نیست که ۴۵ روز دیگر باید به‌طور کل واردات را از ایران قطع کنند. آمریکا به عراق اعلام کرده که در این ۴۵ روز شرایط را بررسی کنند و اگر می‌توانند برق و گاز خود را از کشوری دیگر تامین کنند، دست به کار شوند.
وی افزود: «برق و گاز ایران، ۲۰ درصد نیاز عراق را تامین می‌کند و عراقی‌ها اعلام کرده‌اند هیچ‌کدام از قراردادهایی که برای تامین برق و گاز دارند زودتر از سال ۲۰۲۲ اجرایی نمی‌شود. همچنین بهره‌برداری از میادین گازی این کشور زودتر از سال ۲۰۲۲ امکان‌پذیر نیست و گاز و برق ایران امکان جایگزینی ندارد. در این شرایط آمریکا هم چاره‌ای جز تمدید مجوز برای عراق ندارد. در حال حاضر هم مردم عراق دو ساعت برق دارند و چهار ساعت برق ندارند و اگر صادرات برق ایران به عراق قطع شود و گاز هم به نیروگاه‌های آنها صادر نشود، شرایط بدتر خواهد شد و مردم عراق اعتراض خواهند کرد.»
جایگزینی برای گاز و برق ایران نیست
از سوی دیگر باید توجه داشت که به دلیل متفاوت بودن ابزار و شکل صادرات برق و گاز با نفت، جایگزین کردن این دو منبع انرژی بسیار دشوارتر از نفت است. به‌طور مثال، در هفتههای اخیر وزیر انرژی عربستان به بغداد سفر کرد و توافقی با همتای عراقی خود برای صادرات برق به این کشور انجام داد، اما این توافق حتی در صورت اجرایی شدن نمی‌تواند نیاز عراق به گاز و برق ایران را کاهش دهد. اول اینکه کشور گرمسیر عربستان خود برای تامین برق با مشکل مواجه است؛ این کشور با وجود منابع عظیم نفتی از نعمت گاز بهره چندانی نبرده است. از این رو، عربستان به‌خصوص در فصل تابستان بخش مهمی از نفت خود را در نیروگاه‌ها برای تولید برق می‌سوزاند. از سوی دیگر حتی در صورت نهایی شدن توافق و تامین برق مورد نیاز عراق از سوی عربستان، باید توجه داشت ساخت خطوط برق بین دو کشور موضوعی نیست که در کوتاه‌مدت شدنی باشد. این موضوع درخصوص خرید گاز بیشتر صدق می‌کند. علاوه بر اینکه کشورهای همسایه عراق کمتر دارای منابع گازی برای صادرات هستند، اجرای یک پروژه انتقال گاز به وسیله خط لوله چند سال زمان لازم دارد. از این رو به نظر نمی‌رسد ترامپ بتواند عراق را وادار به قطع خرید برق و گاز از ایران بکند. این موضوعی است که توسط سخنگوی وزارت نفت عراق مورد تایید قرار گرفته است. سخنگوی وزارت نفت عراق اعلام کرده است، دولت عراق هیچ جایگزینی برای گاز طبیعی ایران ندارد. به گزارش «ایرنا» عاصم جهاد، سخنگوی وزارت نفت عراق با اعلام این مطلب گفته است: عراق سالانه نزدیک به ۶۰۰ میلیون مترمکعب گاز از ایران وارد می‌کند که از آن برای تولید برق استفاده می‌شود. او تاکید کرد که عراق نمی‌تواند از هیچ کشور همسایه‌ای این مقدار گاز را تامین کرده و جایگزین گاز وارداتی از ایران کند. عاصم جهاد در ادامه اظهار کرد: تولیدات داخلی گاز عراق جوابگوی تامین نیاز ایستگاه‌های تولید برق نیست و به خاطر همین جایگزینی برای گاز ایران نداریم. به گفته این مقام عراقی، وزارت نفت عراق در تلاش برای افزایش تولید در راستای تامین کامل نیازمندی‌های داخلی است اما برای رسیدن به این سطح دست‌کم به سه سال زمان نیاز دارد.
دینار به جای یورو؟
بنابراین تنها موضوع قابل بحث چگونگی پرداخت پول گاز و برق دریافتی است. اول از همه باید توجه داشت که احتمال پرداخت به‌صورت غذا و دارو چندان عملی نیست؛ چراکه عراق خود واردکننده عمده محصولات غذایی از ایران است و محصولی برای ارسال به ایران ندارد. از سوی دیگر آنطور که سخنگوی اتحادیه صادرکنندگان نفت، گاز و پتروشیمی گفته است: «عراقی‌ها می‌گویند خود را مکلف می‌دانند که تحریم آمریکا در بحث دلار را رعایت کنند و از آنجا که درآمدهای آنها دلاری است، تبدیل دلار به یورو و پرداخت یورویی چندان برای آنها امکان‌پذیر نیست. بنابراین عراق ترجیح می‌دهد پول برق و گاز را به دینار عراق پرداخت کند.» با این حال از آنجا که اصل قراردادهای ایران با عراق از ابتدا بر مبنای یورو تنظیم شده است، ایران می‌تواند به دریافت پول خود با ارز یورو اصرار داشته باشد.
ارسال نظر