وزیرخارجه عربستان: ریاض باید بخشی از مذاکرات احتمالی تهران و واشنگتن باشد
سعودی‌ها به دنبال «برجام++»
در همین ارتباط و در تازه‌ترین تحول، فیصل بن‌فرحان آل‌سعود، وزیرخارجه عربستان روز شنبه در گفت‌وگویی با شبکه سی‌ان‌بی‌سی بیان کرد که این کشور باید جزئی از مذاکرات احتمالی میان ایران و دولت بعدی آمریکا بر سر «توافق هسته‌ای جدید» باشد. به گفته وی، عربستان باید جزئی از این توافق جدید باشد که نه تنها فعالیت‌های هسته‌ای ایران بلکه آنچه که او «فعالیت‌های منطقه‌ای بدخواهانه ایران» خواند را شامل شود. او همچنین اظهار کرده که توافق جدید می‌تواند «برجام ++» نام‌گذاری شود. وزیرخارجه عربستان با مدح و ستایش از رویکرد فشار حداکثری «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور کنونی آمریکا برای زمینه‌سازی جهت توافق جدید با ایران با نام‌گذاری «برجام ++» و با ذکر مشخصات آن که شامل برخی شرط و شروط منطقه‌ای است، مدعی شد که توافق جدید همچنین می‌تواند به مساله «مسلح کردن شبه‌نظامیان» و «برنامه موشک‌های بالستیک ایران» رسیدگی کند. فیصل بن‌فرحان آل‌سعود مدعی شد: مشکل با ایران در حقیقت این است که همچنان به اعمال خواسته‌های خود در منطقه درخصوص صدور انقلاب به همسایگان و فراتر از آن باور دارد. پیش‌تر اعضای اروپایی برجام با بیان اینکه خواستار حفظ این توافق هستند، اما گفته‌اند در عین حال بر مذاکره با تهران برای اضافه کردن یک متمم در زمینه‌های برنامه موشکی جمهوری اسلامی و برخی از مشکلات منطقه‌ای تاکید کرده‌اند. این توافق جدید احتمالی به نام «برجام پلاس» معروف شده، اما وزیرخارجه عربستان پا را فراتر گذاشته و گفته که توافق مدنظر او می‌تواند باز هم گسترده‌تر باشد و به‌عنوان «برجام پلاس پلاس» در نظر گرفته شود. پیروزی جو بایدن نامزد حزب دموکرات در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا و ایده بازگشت به برجام و همزمان فشار بر عربستان برای اصلاح روابط باعث شده تا مقامات سعودی برای ایجاد تعادل و حفظ موازنه، توجه دولت بایدن را به سمت شکل‌دهی به یک توافق جامع هدایت کنند تا همزمان توجهات از روی عربستان منحرف شود. در همین ارتباط ترکی بن‌فیصل رئیس پیشین سازمان اطلاعات عربستان ۱۶ آبان در نشست موسسه بیروت در ابوظبی گفت که جو بایدن گفته سیاست ترامپ در خاورمیانه و خروجش از برجام را نقض می‌کند. او افزود: بایدن تاکید کرد که به برجام باز می‌گردد، اما او شروطی برای بازگشت دارد و ما هنوز نمی‌دانیم که شرط‌های او چیست. جو بایدن و تیم مشاوره او که عمدتا از کارشناسان و مقامات دخیل در پرونده هسته‌ای ایران هستند، در جریان رقابت‌های انتخاباتی از بازگشت آمریکا به برجام خبر داده‌اند، اما همزمان گفته‌اند که این توافق نیاز به مذاکرات جدید برای گنجاندن بندهای تکمیلی و پیوست‌های جدید موشکی و منطقه‌ای دارد. نگرانی ابتدایی عربستان و برخی دولت‌های عربی به‌خصوص امارات و بحرین معطوف به این مساله است که جو بایدن در صورت پیروزی در انتخابات در همان ماه‌های اولیه راهبرد فشار حداکثری ترامپ را که از قضا ریاض به آن دلبسته بود، تغییر داده و با لغو برخی از تحریم‌ها و بازگشت به چارچوب برجام، فشار را از دوش تهران برخواهد داشت. اما نگرانی مهم‌تر و اصلی‌تر نسبت به پیروزی بایدن و بازگشت به برجام معطوف به فرآیندهای موشکی و منطقه‌ای است که به زعم ریاض ضعف گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران و ۱+۵ تلقی می‌شود و نباید بایدن مرتکب همان اشتباه سلف او یعنی باراک اوباما شود. این دو نگرانی عربستان را برخی دیگر از دولت‌های عربی خلیج‌فارس مطرح کرده‌اند.
در همین خصوص وزیر امورخارجه بحرین هفته گذشته با تکرار مواضع عربستان گفته بود که انتظار دارد دولت جدید ایالات‌متحده پیش از هرگونه توافق جدید هسته‌ای با ایران، با بحرین و سایر کشورهای عربی حوزه خلیج‌فارس رایزنی کند. «عبداللطیف بن‌راشد الزیانی» وزیر امورخارجه بحرین در گفت‌وگو با خبرنگار آکسیوس گفت: «ظرف چهار سال گذشته وضعیت در خاورمیانه دگرگون شده و دینامیک منطقه دستخوش تغییر شده است. ما اطمینان داریم که منافع ایالات‌متحده در برخورداری از یک منطقه امن و با ثبات برای همگان است و امیدواریم که ایران به یک تبعه مسوول در منطقه تبدیل شود!» این دیپلمات بحرینی همچنین مدعی شد که هرگونه توافق جدید [ایالات‌متحده] با ایران مستلزم آن است که نه تنها موضوع برنامه هسته‌ای ایران بلکه رفتار منطقه‌ای و همچنین برنامه موشک بالستیک این کشور را نیز دربر گیرد. الزیانی با اشاره به شرکای ایالات‌متحده در منطقه خلیج‌فارس افزود: «چنانچه ایالات‌متحده به‌دنبال چنین توافقی با ایران باشد، لازم است که ما [شرکای واشنگتن در منطقه] طرف مشورت و رایزنی قرار‌گیریم». وزیرخارجه بحرین همچنین گفت که این کشور با رژیم صهیونیستی و سایر شرکای خود در منطقه خلیج‌فارس پیرامون گام بعدی در قبال ایران درحال مشورت و رایزنی است. او ادعا کرد: «هر کشوری که نگران- به ادعای او- تجاوز ایران است، باید و حتما این موضوع را مطرح کند. ما دیدگاه‌های خود را به‌طور حتم اعلام می‌کنیم. ما با ایالات‌متحده گفت‌وگویی نزدیک و صریح داریم، بنابراین مطمئنم که سایر کشورهای منطقه نیز نگرانی‌های خود را با صراحت بیان خواهند کرد.»
برجام مرده است!
در ادامه اظهارات مقامات سعودی درخصوص توافق هسته‌ای ایران، سفیر عربستان سعودی در سازمان ملل متحد با طرح این ادعا که برجام مرده است، از بایدن خواست توافق جدیدی با این کشور امضا کند. به گزارش خبرگزاری فارس، «عبدالله المعلمی»، که به داشتن مواضع ضد ایرانی در سازمان ملل شناخته شده است، درباره احتمال توافق با ایران در دوره جو بایدن گفت: «دولت بایدن خواهد فهمید که باید با ایران توافق جدیدی امضا کند؛ چراکه توافق فعلی مرده است.»
ایران، محور گفت‌وگوهای نتانیاهو و بن‌سلمان
همزمان با این تحولات و در خبری مهم یک نشریه آمریکایی به نقل از دو مقام سعودی نوشت که نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی و ولیعهد عربستان درباره مسائلی از جمله عادی‌سازی روابط و ایران صحبت کردند اما به توافقی نرسیدند. به گزارش خبرگزاری فارس، یک منبع سعودی در گفت‌وگو با نشریه «وال‌استریت‌ژورنال» گفت که «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی و «محمد بن‌سلمان» ولیعهد رژیم سعودی درباره موضوعات حول ایران و همچنین توافق سازش بین ریاض و تل‌آویو صحبت کرده‌اند. به نوشته وال‌استریت‌ژورنال، این منبع سعودی که یکی از مشاوران ارشد کابینه آل‌سعود و آگاه به جزئیات این دیدار است، توضیح داد: «آنها درباره مسائل مختلفی از جمله عادی‌سازی روابط و همچنین ایران صحبت کردند اما هیچ توافق مرتبطی حاصل نشد. این جلسه چند ساعتی طول کشید». این درحالی است که «مایک پمپئو» وزیرخارجه آمریکا و «یوسی کوهن» رئیس سازمان جاسوسی رژیم صهیونیستی (موساد) نیز در این دیدار حضور داشته است. دیدار نتانیاهو و بن‌سلمان در شهر تازه تاسیس «نئوم» و در حاشیه حضور ویدئوکنفرانسی عربستان سعودی در نشست «گروه ۲۰» انجام شده است. شبکه‌های رادیویی کان و گالاتز دیروز گزارش دادند که نتانیاهو و «یوسی کوهن» رئیس موساد یکشنبه شب به‌صورت مخفیانه به عربستان سعودی سفر کرده و با بن‌سلمان در شهر «نئوم» دیدار کردند. «یواف گالانت» وزیر آموزش رژیم صهیونیستی نیز با تایید دیدار نتانیاهو و بن‌سلمان در خاک عربستان، این دیدار و علنی شدن آن را حائز اهمیت بسیار بالایی دانسته است. وزارت‌خارجه و همچنین وزارت اطلاع‌رسانی عربستان سعودی هنوز به سوالات وال‌استریت‌ژورنال درباره این اظهارات پاسخ نداده‌اند.
همکاری با عربستان برای مقابله با ایران
پیش از این دیدار وزیر امورخارجه آمریکا در سفر به منطقه با مقامات قطر، امارات و عربستان سعودی دیدار و گفت‌وگو کرد. مایک پمپئو پس از دیدار با ولیعهد سعودی گفت که همکاری ضدایرانی کشورش با عربستان سعودی ادامه می‌یابد. به گزارش «ایسنا» پمپئو در پیامی توییتری درباره محورهای دیدارش با محمد بن‌سلمان ولیعهد سعودی نوشت که از دیدار با محمد بن‌سلمان ولیعهد سعودی خوشحالم. مشارکت امنیتی و اقتصادی ما مستحکم است و ما آن را در اقدامات رو به جلو برای مقابله با آنچه نفوذ مخرب ایران در منطقه خلیج‌فارس می‌خواند، اهداف اقتصادی تحت برنامه ۲۰۳۰ و احیای حقوق‌بشر به‌کار خواهیم گرفت.
