سخنگوی وزارت امور خارجه تاکیدکرد
مرزهای ایران با ارمنستان تغییری نکرده است
در همین خصوص رئیس مرکز دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای وزارت امور خارجه نیز درباره تحولات در مرز شمال غرب کشور گفت: جمهوری اسلامی ایران از هر گونه حل و فصل بحران استقبال کرده و در سه دهه گذشته تلاش کرد این موضوع مسالمت‌آمیز حل شود و امروز هم از روند صلح استقبال می‌کند.
سعید خطیب‌زاده روز دوشنبه در نشست خبری با رسانه‌ها که به شکل مجازی برگزار شد، یادآور شد: مرزهای جمهوری اسلامی در این منطقه هیچ تغییری نکرده و در آینده هم این اتفاق نمی‌افتد. طبیعی است برداشت و فهم ما از این مطلب منتشر شده یک جاده ترانزیتی ساده است که نحوه امنیت و کم و کیف آن باید مورد بحث و تبادل نظر قرار بگیرد و جمهوری اسلامی با دقت موضوع را پیگیری می‌کند. سخنگوی دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: این یک موضوع کاملا دقیق است و نه مرزی عوض شده و نه جمهوری اسلامی تغییری خارج از مطالب اعلام شده می‌پذیرد. کریدوری که گفته می‌شود جاده ترانزیتی ساده است و در همین حد می‌فهمیم و آن را پیگیری هم کردیم.
او همچنین درخصوص حضور نیروهای تکفیری در منطقه هم گفت: نیروهای تکفیری همین الان باید منطقه را ترک کرده باشند و آنچه به ما گفتند نیروهای تکفیری دیگر در منطقه نیستند و حل و فصل صلح‌آمیز برای کل منطقه مفید خواهد بود و جمهوری اسلامی بخش مهمی از تلاش‌های خود را معطوف به این موضوع خواهد کرد.
به گفته منابع خبری از اوایل شروع درگیری‌ها در قره‌باغ، تعدادی از عناصر گروهای تروریستی از سوریه و از طریق ترکیه به منطقه اعزام شدند که موجبات نگرانی و تهدید امنیتی برای کشورهای هم مرز با مناقشه را فراهم کرده‌اند. به گفته برخی منابع میدانی عناصر گروهک‌های تروریستی (سلطان مراد، جیش الشرقیه، الحمزه، ارتش النخبه، جبهه الشام، تیپ الفرقان و...) در آذربایجان از ۹۰۰ تن به ۱۲۰۰ تن افزایش یافته و در خطوط مقدم جنگ با نیروهای تحت فرمان دولت ارمنستان مستقر شده بودند؛ مساله‌ای که در صورت تداوم می‌تواند منجر به تقابل‌های جدید بخصوص بین روسیه و ترکیه در منطقه قفقاز شود.
واکنش عراقچی
همزمان سید‌عباس عراقچی در گفت‌وگو با «ایرنا» گفت: متاسفانه اطلاعات غلط و گمراه‌کننده همراه با نقشه‌های جعلی در فضای مجازی در حال انتشار است و ادعاهایی همچون قطع مرز ایران با ارمنستان، ایجاد کریدور در داخل خاک ارمنستان یا حتی داخل خاک ایران، تغییر ژئوپلتیک منطقه و... مطرح شده که از اساس واقعیت ندارد و با اغراض خاص سیاسی و تبلیغاتی صورت می‌گیرد.
وی با اشاره به نقشه اصلی توافق گفت: چنانچه در نقشه مشاهده می‌شود، بحث ایجاد یک نوار جغرافیایی در حاشیه مرز ایران با ارمنستان که زیاد مطرح شده کاملا بی‌مبناست. فرستاده ویژه رئیس‌جمهور برای ارائه طرح صلح ایران گفت: آنچه در توافق آتش‌بس قره‌باغ آمده ایجاد یک کریدور جاده‌ای، یا بهتر است گفته شود یک مسیر ترانزیتی، داخل خاک ارمنستان از نخجوان به سمت خاک اصلی آذربایجان است که امنیت آن توسط روسیه تضمین خواهد شد و مسیر دقیق آن نیز هنوز مشخص نیست. عراقچی گفت: این ایده جدیدی نیست و طرح آن سابقه طولانی دارد، و اگر هم عملی شود که با هزار اما و اگر همراه است، هیچ تغییری در مسیرهای ترانزیتی ایران به سمت ارمنستان یا آذربایجان ایجاد نخواهد کرد. معاون وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: با این حال رایزنی‌های ما با همه طرف‌ها ادامه دارد. عصر چهارشنبه نیز گفت‌وگوی طولانی با سفیر روسیه در تهران در همین خصوص داشتم.
عراقچی پیش‌تر و از روز سه‌شنبه ۶ آبان سفر منطقه‌ای خود را به عنوان فرستاده ویژه جمهوری اسلامی ایران و به منظور پیشبرد ابتکار ایران برای حل مناقشه قره‌باغ به چهار کشور روسیه، جمهوری آذربایجان، ارمنستان و ترکیه آغاز کرد. عراقچی هدف سفر خود به منطقه را بازدید از مناطق مرزی اصلاندوز و خداآفرین که در نزدیکی مناطق مورد مناقشه نیروهای ارتش جمهوری آذربایجان و ارمنستان واقع هستند، ذکر کرد و گفت که جمهوری اسلامی ایران بر روی رودخانه مرزی ارس ابنیه آبی و برقی مهمی دارد و در جریان این سفر موقعیت مرز و ابنیه مورد بازدید قرار خواهد گرفت. از آغاز جنگ قره‌باغ تعدادی راکت خمپاره طرفین به خاک ایران برخورد کرد که منجر به سلب آرامش ساکنان مناطق مرزی ایران در استان‌های اردبیل و آذربایجان شرقی شده بود.
همزمان علی اکبر ولایتی، مشاور مقام معظم رهبری در امور بین‌الملل نیز روز دوشنبه در وبینار اهل بیت با بیان اینکه مرزهای بین‌المللی نباید خدشه‌دار شود، گفت: رهبر معظم انقلاب اسلامی در این خصوص تاکید فرمودند که بخش اشغال شده آذربایجان باید به این کشور بازگردانده شود و بازگشت این منطقه را به جمهوری آذربایجان که موفقیت بزرگی است، تبریک می‌گوییم ضمن آن که معظم‌له تاکید کردند مرزهای بین‌المللی نباید خدشه‌دار شود و معتقدند ریشه همه درگیری‌ها گسست ایجاد شده در مرزهای بین‌المللی است که باید مورد توجه قرار گیرد. علاوه‌بر این معتقدیم امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران بدون امنیت و آرامش کشورهای همسایه امکان‌پذیر نخواهد بود.
توافقنامه صلح
روز شنبه ۲۴ آبان، ارمنستان و جمهوری آذربایجان با وساطت روسیه توافقنامه‌ای را امضا کردند که به ۶ هفته درگیری‌های خونین در قره‌باغ که هزاران کشته بر جای گذاشت، پایان داد. بر اساس این توافق، تا ماه دسامبر ۲۰۲۰، نیروهای ارمنی به تدریج از سه منطقه‌ای که از سال ۱۹۹۴ در اختیار داشتند، عقب‌نشینی می‌کنند و جمهوری آذربایجان مناطقی را که در حین جنگ اخیر به دست آورده، نگه می‌دارد. جمهوری آذربایجان در جریان این جنگ توانست در جنوب قره‌باغ، «فضولی»، «جبرائیل» و «زنگیلان» در کنار رود ارس و در مرز با ایران را تصرف کند.
بر اساس توافق جدید، نیروهای مرزی روسیه مستقر در ارمنستان، کریدور جدید حمل و نقل از خاک ارمنستان را که جمهوری آذربایجان را به نخجوان وصل می‌کند، کنترل خواهند کرد. جمهوری خودمختار نخجوان بخشی از جمهوری آذربایجان است که در جنوب قفقاز و شمال رود ارس واقع شده و از شمال و شرق همسایه ارمنستان، از جنوب با ایران و از غرب مرز نسبتا محدودی با ترکیه دارد. مقام‌های ارمنستان گفته‌اند مسیر حمل و نقل از نخجوان از خاک ارمنستان عبور می‌کند. مسائل فنی این مسیر هنوز مشخص نیست و قرار است درباره آن مذاکره شود. دولت ارمنستان گفته است به دنبال توافق اخیر، تمامی راه‌های مراوداتی منطقه باز می‌شود و این کشور همچنین امیدوار است از طریق نخجوان به شبکه ریلی ایران دسترسی پیدا کند.
