ایران کشوری پهناور در منطقه‌ای به‌شدت نامتوازن و متشنج است و متاسفانه چشم‌انداز مثبتی برای ایجاد توازن و ثبات در منطقه به چشم نمی‌خورد. از سوی دیگر همسایگان جنوبی ایران در کنار اسرائیل، با خریدهای گسترده نظامی، خود را بیش از پیش مسلح کرده‌اند و در چنین شرایطی ایران ۴ دهه است که تقریبا مجبور شده به اتکای نیروهای داخلی، نیروهای نظامی خود را تجهیز کند. خوشبختانه در این راه موفق هم بوده است اما با این وصف یک بخش نظامی ایران به‌دلیل نیاز به فناوری‌های بسیار پیچیده به اندازه سایر بخش‌ها رشد نکرده یا رشد آن ناکافی بوده است. حاکمیت هوایی آن‌چنان مهم و غیرقابل چشم‌پوشی است که حتی با یک پدافند بسیار قدرتمند و یک نیروی هوایی با سابقه (ارتش و سپاه) باز هم باید نگران نفوذ دشمنان بود. پدافند ایران کارنامه موفق عملی نظیر به زیر کشیدن پهپادهای قدرتمند آمریکایی یا رهگیری شکاری‌های دشمن در جنوب را دارد و در جنگی نهان و بی‌صدا بارها شکاری‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای را با هشدار به موقع از ادامه مسیر باز داشته است. همچنین ایران کماکان رهگیرهای خوبی نظیر اف۱۴ و میگ۲۹ در اختیار دارد اما باید اذعان کرد حرکت برخی کشورهای منطقه برای دستیابی به سلاح‌های پیشرفته نگران‌کننده‌تر از آن است که بتوان تنها به «داشته‌ها» اکتفا کرد.

ایران درحال‌حاضر در بخش زمینی، به‌دلیل برتری‌های سرزمینی و نفرات و امکانات فراوان تقریبا دشمنی ندارد و در بخش دریا هم راهبرد نبرد نامتقارن را انتخاب کرده و شاید خرید تجهیزات بسیار گران نظیر شناورهای بزرگ فایده چندانی هم نداشته باشد. در بخش موشکی نیز قدرت ایران بی‌تردید در سطح ۱۰ قدرت اول جهان است، اما بخش هوایی ما نیاز به نوسازی دارد. نفرات فنی و صنایع دفاعی ایران قریب به ۴ دهه است که تقریبا بدون کمک خارجی این بخش را سر پا نگه داشته‌اند اما باید اذعان کرد که تداوم این روند نه تنها ساده نیست، بلکه پرهزینه است.

همسایگان نه چندان دوست ایران در حاشیه جنوبی خلیج‌فارس امروز به آخرین مدل‌های اف۱۵ و اف۱۶ (از انواع E) مجهز شده‌اند و اسرائیل در کنار اف۱۵ و اف۱۶ مدل (I) به جنگنده رادار گریز اف ۳۵ هم مجهز شده است. اخبار هم از موافقت اولیه برای فروش این  سلاح رادارگریز به امارات‌متحده‌عربی حکایت دارد. اگر چه باید فرض را بر صلح گذاشت و آرزوی هیچ جنگی را نکرد، اما از طرف دیگر باید کاملا به‌فکر دفاع نیز بود. سال ۱۳۵۲ فرماندهان ارشد هوایی رژیم گذشته به فکر خرید یک رهگیر دفاعی قدرتمند افتادند و دلیل این تصمیم آنها، بی‌حفاظ بودن جنوب و جنوب غربی کشور دربرابر هر حمله هوایی یا دریایی بود. انتخاب درست آنها اف ۱۴ بود. جنگنده‌ای با رادار برد ۲۰۰ کیلومتر و موشکی با برد ۱۵۰ کیلومتر. شاید آن زمان کسی تصور نمی‌کرد کمتر از یک دهه بعد این سلاح گران مانع بزرگ بر سر راه «اقتدار هوایی» ارتش عراق باشد.

سلاحی که در کنار پدافندهای زمینی، هر حمله‌ای به تاسیسات بندری و نفتی یا شهرهای بزرگ ایران را با تلفاتی جبران‌ناپذیر همراه می‌کرد. اکنون نیز با همان بزنگاه‌های تاریخی مواجه هستیم. اگر چه قطعا فردای ۱۸ اکتبر همه چیز برای یک خرید عالی فراهم نیست و هنوز موانع زیادی پیش پای بخش دفاعی کشور (و حتی کمبودهای منابع برای خرید) است، اما این نوشتار با این هدف صورت می‌گیرد که یادآور شود به اعتقاد نگارنده قلب تپنده اقتصاد ایران که اتفاقا در لب مرزهای جنوبی واقع شده تا چه اندازه نیاز به دفاع دارد.

 

یکی از کشورهای عرب منطقه از سال‌ها قبل اقدام به خرید گسترده موشک‌های استورم شدو(سایه توفان) کرده که این موشک هوا به زمین قادر است از ۴۰۰ کیلومتری از هواپیمای مادر شلیک شده و اهداف سخت را بمباران کند. مشابه اتفاقی که در جنگ ایران و عراق رخ داد. هنگامی که میراژهای دشمن قادر به نفوذ به خط آتش پدافندها نبودند با موشک هوا به سطح اگزوست اهداف نفتی ایران را هدف قرار می‌دادند. تنها راه مقابله با چنین حملاتی بمباران پایگاه هوایی دشمن قبل از حمله یا رهگیری شکاری دشمن قبل از نزدیک شدن به خاک مادر است. این دومی اتفاقی بود که در سال‌های جنگ بر عهده اف۱۴ها بود. اگرچه قطعا مسوولان دفاعی کشور چنین مواردی را در نظر خواهند گرفت، اما باید تاکید کرد تنها شکاری- رهگیرهای بسیار پیشرفته نظیر سوخو ۳۰ و سوخو ۳۵(یا هر هواگرد پیشرفته دیگری نظیر آنها) به‌کار ایران خواهد آمد چراکه در عرصه هوایی نبرد اصلی بر سر کشمکش فناوری‌ها است. هواپیماهای رقبای منطقه‌ای ایران به اصطلاح از نسل‌های ۴++ یا نسل ۵ هستند و مقابله با آنها رادارهای پیشرفته، تجهیزات جنگ الکترونیک و مانورپذیری ویژه‌ای را طلب می‌کند. دشمنان به این آب و خاک زمانی طمع می‌کنند که گمان کنند کشور در دفاع از خود ناتوان است یا توان ضربه متقابل را ندارد. تنها دلیل مخالفت آنها با قدرت موشکی ما هم همین است. اینکه بدانند پاسخ هر ضربه، تنها در چارچوب مرزهای ایران نخواهد بود و می‌تواند اقتصاد و امنیت آنها را هم به خطر بیندازد.