ششمین رئیس مجلس شورای اسلامی روز پنج‌شنبه بر صندلی سبز ریاست نشست. او محمدباقر قالیباف است؛ کسی که پیش از این دوبار اقبال مردمی خود را در انتخابات ریاست‌جمهوری آزمود و ناکام ماند اما سرانجام با پیروزی در انتخابات مجلس یازدهم، توانست راهی بیابد تا یک‌بار دیگر شانس خود را برای رسیدن به ریاست یک قوه بیازماید. حالا قالیباف با ۲۳۰ رایی که در روز سرنوشت‌ساز پنج‌شنبه از مجلس یازدهمی‌ها به‌ویژه همفکران اصولگرایش گرفت به راس پارلمان رسیده و رئیس قوه مقننه شده است. قالیباف از روزهای نخست پس از اعلام نتیجه انتخابات دوم اسفندماه، تلاش خود را برای جلب آرای نمایندگان برای ریاستش بر مجلس به‌کار بست و گواه این مدعا، سفرهای استانی او حتی در زمان اوج شیوع ویروس کرونا و تعطیلی کشور است. آرایش گروه‌های اصولگرای راه‌یافته به این دوره از پارلمان از فروردین ماه، شرایط را برای رسیدن او به این کرسی مهم اندکی دشوار کرد. اما در نهایت تشکیل یک فراکسیون به کمک قالیباف آمد؛ فراکسیون موقت ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی که اصل را بر دو مولفه «استمزاج» و «رای‌آوری بیشتر» قرار داد و همین امر سبب شد اصلی‌ترین رقیب او یعنی «حمیدرضا حاجی‌بابایی» که به نمایندگی از گروه مدیران و وزیران دولت احمدی‌نژاد پا به میدان رقابت بر سر کرسی ریاست گذاشته بود، از این کارزار انصراف دهد.

حاجی‌بابایی در نقش منجی

حاجی‌بابایی در مقابل قالیباف که در نظرسنجی ۲۴۰ نفر از نمایندگان در فراکسیون ۱۶۶ رای به‌دست آورده بود، ۵۷ رای داشت و به این ترتیب، انصراف را به ماندن در جمع نامزدهای ریاست‌مجلس ترجیح داد. حاجی‌بابایی یک‌بار دیگر هم در مجلس دهم کاندیدای ریاست شده بود و تجربه انصراف هم داشت. ماجرا به انتخابات هیات‌رئیسه مجلس دهم در سومین سال فعالیت آن بازمی‌گردد؛ آن زمان که هر سه فراکسیون حاضر در مجلس دهم (امید، مستقلین، ولایی) برای کرسی ریاست نامزد خود را داشتند اما در نهایت محمدرضا عارف با ۱۱۴ رای، علی لاریجانی با ۱۰۱ رای و حمیدرضا حاجی‌بابایی هیچ‌یک نتوانستند حد نصاب لازم آرا را به‌دست آورند و به این ترتیب انتخابات به مرحله دوم کشیده شد. حاجی‌بابایی با توجه به میزان آرای خود نسبت به دو کاندیدای دیگر، اعلام انصراف کرد و در میان اعتراض بسیاری از نمایندگان، پشت تریبون صحن حاضر شد و اعلام کرد که به نفع علی لاریجانی انصراف داده است. به این ترتیب با وجود آنکه رای لاریجانی از عارف در مرحله نخست کمتر بود، حاجی‌بابایی با انصراف خود منجی علی لاریجانی شد. البته انصراف او در انتخابات ریاست مجلس یازدهم با آنچه در اجلاسیه سوم مجلس دهم رخ داد اندکی متفاوت است. حاجی‌بابایی در مجلس قبل خودخواسته به نفع لاریجانی کنار رفت اما در مجلس جدید، براساس آرای استمزاجی که فراکسیون از ۲۴۰ نماینده گرفت، از حضور در میان نامزدهای ریاست خودداری کرد و حتی اعلام نکرد که به نفع چه کسی از این میدان خارج می‌شود. بر این اساس نمی‌توان کناره‌گیری او را به‌صورت خودخواسته و به نفع قالیباف تلقی کرد بلکه اصل حضور نیافتن او به قالیباف کمک کرد تا بتواند ریاست خود بر پارلمان را قطعی کند. به این ترتیب، همان اندک دشواری که از حضور احمدی‌نژادی‌ها و تقابلشان با قالیباف برای رسیدن  شهردار سابق به کرسی ریاست مجلس تصور می‌شد، از میان رفت. برای محمدباقر قالیباف دیگر نه از رقیب اصلاح‌طلب خبری بود و نه از رقیب جدی اصولگرا و او در شرایطی سهل، بر مهم‌ترین جایگاه پارلمان نشست.

«نه» میرسلیم به وحدت

گرچه اعلام توافق مصطفی میرسلیم با احمدی‌نژادی‌ها در اوایل اردیبهشت‌ماه به این فرضیه قوت داد که تعامل این نماینده از گروه اصولگرایان سنتی با وزیران دولت احمدی‌نژاد می‌تواند کار را برای قالیباف سخت کند، اما او از این تعامل برای وحدت با آنان استفاده نکرد و با وجود آنکه رای‌آوری اندک او قابل پیش‌بینی بود، در روز پنج‌شنبه نیز برای ریاست مجلس نام‌نویسی کرد. از سوی دیگر این اقدام میرسلیم از آن منظر جالب‌توجه است که او به توافق خود با احمدی‌نژادی‌ها مبنی بر کناره‌گیری به نفع فردی که بیشترین رای‌آوری را دارد، وفادار نماند و راسا نامزد ریاست شد؛ حتی به این قیمت که تنها ۱۲ رای در صحن علنی کسب کند. میرسلیم با این کار نشان داد که واکنش‌هایش به آنچه سرلیستی قالیباف در انتخابات اسفند ۹۸ خوانده می‌شد، مقطعی نبوده و این عضو موتلفه حاضر به وحدت با قالیباف نیست.

قالیباف کیست؟

قالیباف۵۸ ساله که روز جمعه ردای ریاست پارلمان را سرانجام پس از سال‌ها تلاش انتخاباتی به تن کرد، پیش از اسفند ۹۸، سه‌بار شانس خود را برای رسیدن به ریاست‌جمهوری محک زده بود. او خرداد ماه سال‌های ۸۴ و ۹۲ به میدان انتخابات ریاست‌جمهوری آمد اما مردم به او برای ریاست قوه مجریه و دولت تمایلی نشان ندادند و نتیجه این حضور، شکست از محمود احمدی‌نژاد و حسن روحانی بود. بار دیگر در سال ۹۶ وارد عرصه انتخابات شد اما در نهایت باهدف وحدت و برای آنکه شانس پیروزی اصولگرایان را در مقابل روحانی افزایش دهد، به نفع سید ابراهیم رئیسی کنار رفت و در نهایت، این هدف او و همفکرانش نیز تحقق نیافت.این بار اما بخت خود را با مجلس آزمود؛ برای انتخابات اسفند ۹۸ مجلس یازدهم ثبت‌نام کرد و از همان ابتدا گمانه‌ها از قصد ریاست او بر مجلس حکایت داشت. در غیاب رقیبان اصلاح‌طلب و همچنین اجتناب چهره‌های سرشناس مجلس دهم مانند علی لاریجانی از ثبت‌نام، بخت قالیباف برای ورود به بهارستان افزایش چشمگیری یافت و او توانست با بیشترین رای به‌عنوان نفر اول تهران وارد مجلس شود؛ انتخاباتی که در تاریخ انتخابات مجلس شورای اسلامی، کمترین میزان مشارکت مردم را به ثبت رسانده و مجلس برآمده از این انتخابات، با سرمایه اجتماعی ۵/ ۴۲ درصد از واجدین شرایط رای دهی تشکیل شده است.

محمدباقر قالیباف از جمله فرماندهان جنگ تحمیلی بود که وقتی کمتر از ۲۰ سال داشت به سپاه پیوست و اندکی بعد، فرمانده تیپ امام رضا، از تیپ‌های اصلی استان خراسان شد. در ۲۲ سالگی نیز به فرماندهی لشکر نصر رسید و به این ترتیب در زمره جوان‌ترین فرماندهان سپاه قرار گرفت. در سال ۷۳ فرماندهی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) به قالیباف سپرده شد و سه سال بعد، او به فرماندهی نیروی هوایی سپاه منصوب شد؛ همانجا بود که دوره خلبانی هواپیماهای مسافربری را گذراند و خلبانی ایرباس را نیز در فرانسه فراگرفت تا بتواند خلبانی در هواپیمایی ایران‌ایر را تجربه کند. البته به‌صورت همزمان، مدرک دکترای خود را نیز در رشته جغرافیای سیاسی از دانشگاه تربیت‌مدرس دریافت کرد. بعدها در سال ۷۹، به فرماندهی نیروی انتظامی رسید و تا سال ۸۴ در این سمت ماند. شهرداری تهران در سال ۸۴، او را از ناجا جدا کرد و قالیباف تا ۱۲ سال بعد، بر اصلی‌ترین صندلی ساختمان بهشت تکیه زد. بلافاصله پس از شهرداری، در سال ۹۶ به‌عنوان عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام منصوب شد و حالا عضویت در مجمع را به‌عنوان یکی از سران قوا ادامه می‌دهد.محمدباقر قالیباف روز پنج‌شنبه در نخستین نطق خود از جایگاه ریاست مجلس یازدهم از همه نمایندگان برای انتخاب او تشکر کرد و خطاب به آنان گفت: «شما نمایندگان محترم مردم بر بنده منت گذاشتید و توفیق خدمتگذاری را در هیات‌رئیسه به بنده دادید.» او البته نطق اصلی خود را به جلسه علنی آتی مجلس موکول کرد.

از سوی دیگر، اعضای هیات رئیسه مجلس جدید تکلیف سخنگویی این هیات را نیز مشخص کردند و این مسوولیت را به محمد حسین فرهنگی سپردند.

 

08-01