تعمیق شکاف بین واشنگتن و متحدان بر سر تحریم‌های تسلیحاتی تهران
با این حال، بیشتر کشورها به ویژه متحدان اروپایی آمریکا با استدلال‌های آن موافق نیستند. مقامات رسمی ایالات متحده از جمله مایک پمپئو، وزیر امور خارجه این کشور، هشدار داده‌اند اگر دیگر کشورها با تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران موافقت نکنند، ایالات متحده می‌تواند بازگشت تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران را به‌عنوان بخشی از توافق هسته‌ای موسوم به برجام به اجرا بگذارد. برایان هوک، نماینده ویژه ایالات متحده در ایران نیز هفته گذشته به خبرنگاران گفت: «ما با این فرض عمل می‌کنیم که می‌توانیم تحریم تسلیحاتی را تجدید کنیم.» او در ادامه هشدار داد: «اگر اعضای شورای امنیت در این زمینه به این نتیجه نرسند، ما بر مبنای حقوق خود همه تحریم‌های سازمان ملل (طبق برجام) را باز می‌گردانیم.» اما بسیاری با این برداشت موافق نیستند. دیپلمات‌های اروپایی که به دلیل اینکه نمی‌خواستند به‌طور علنی با ایالات متحده مخالفت کنند خواستند نامشان فاش نشود، می‌گویند رئیس‌جمهوری دونالد ترامپ وقتی تصمیم گرفت آمریکا را از توافق هسته‌ای ایران خارج کند، چنین حقی را از دست داده است.
تجدید تحریم تسلیحاتی علیه ایران آسان نخواهد بود. روسیه بارها اعلام کرده است با تجدید این تحریم‌ها مخالف است و چین نیز به احتمال زیاد با پیشنهاد ایالات متحده موافقت نخواهد کرد. هر دو قدرت جهانی در شورای امنیت سازمان ملل حق وتو دارند.
متحدان و دشمنان ایالات متحده بر این باورند که مقامات آمریکایی سعی دارند دوگانه بازی کنند: می‌خواهند خارج از توافقی که با آن مخالف هستند بمانند و در عین حال، زمانی که لازم باشد از برخی مفاد آن برای تحت فشار گذاشتن دیگر اعضا و اصرار به خروج آنها از توافق استفاده کنند. محاسبات دولت ترامپ مبتنی بر این مساله است که فروپاشی توافق هسته‌ای فشارها روی ایران را افزایش خواهد داد و این کشور را که شروع به افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده کرده، به موافقت با یک توافق گسترده‌تر بدون «غروب» وادار خواهد کرد. اما در شرایطی که ایران تحت فشار تحریم‌های ایالات متحده است و سایر کشورها در پی نگرانی از تحریم‌های ثانویه از تجارت با ایران خودداری می‌کنند، بازگشت تحریم‌های شورای امنیت عملا ماهیتی نمادین دارد. با این حال، تاثیر سیاسی آن می‌تواند نابودی توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ باشد. مناقشات عمومی بر سر بازگشت تحریم‌های شورای امنیت همچنین از ناتوانی این شورا که قرار بوده قدرتمندترین نهاد سازمان ملل باشد، در دستیابی به توافق بر سر موضوعات مورد مناقشه حکایت دارد. این شورا در چند هفته گذشته نیز درگیر تصویب قطعنامه‌ای درباره همه‌گیری ویروس کرونا بوده چرا که اختلاف نظر بین چین و ایالات متحده آمریکا بر سر منشأ ویروس مانع از پیشبرد قطعنامه شده است.
دنی دانون، سفیر اسرائیل در سازمان ملل در مصاحبه تلفنی گفت که اعضای شورای امنیت باید «تهدید آمریکا» را درباره تحریم تسلیحاتی و پیشنهاد بازگشت تحریم‌های شورای امنیت جدی بگیرند: «ایالات متحده نمی‌تواند شورای امنیت را به رای دادن وادارد و از این رو، دارد برای مخالفت با نظرش قیمت تعیین می‌کند.» مقامات در برلین، پاریس و لندن می‌گویند نگرانی‌های واشنگتن را درک می‌کنند، اما معتقدند نگرانی‌ها درباره فروش تسلیحات متعارف نباید به تلاش‌ها برای حفظ توافق هسته‌ای آسیب بزند.
نایسان رفعتی، تحلیلگر ایران در گروه بین‌المللی بحران گفت: «اروپایی‌ها هنوز هم برای نجات توافق تلاش می‌کنند. وقتی صحبت از ایران می‌شود، اروپایی‌ها در بسیاری از مسائل با آمریکایی‌ها موافق هستند، اما بر سر مساله لزوم محافظت از برجام با یکدیگر توافق ندارند.» در حالی که مقامات اروپایی از اظهارنظر علنی خودداری کرده‌اند، ایران خشم خود را از تهدیدهای آمریکا آشکارا ابراز کرده است. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، در توییتی نوشته: «دو سال پیش وزیر خارجه پمپئو و رئیس او اعلام کردند مشارکت آمریکا در برجام پایان یافته و امیدوار بودند اعمال فشار حداکثری آنها ایران را به زانو درآورد. با توجه به اینکه هدف این سیاست‌گذاری تحقق نیافته، او اکنون می‌خواهد یک شریک برجام باشد. دست از رویابافی بردارید: ملت ایران همیشه خودش برای سرنوشت خود تصمیم می‌گیرد.» به گفته یک دیپلمات ارشد غربی، با در برزخ ماندن توافق هسته‌ای، ایران به تدریج از تعهدات خود به توافق عقب‌نشینی کرده و مدت زمان لازم برای ساخت بمب هسته‌ای را به کمتر از یک سال کاهش داده است. پایان تحریم‌های تسلیحاتی سازمان ملل در تئوری به این معناست که ایران می‌تواند از روسیه و چین تسلیحات متعارفی بخرد که در چند دهه گذشته نمی‌توانسته. با این حال، حتی در صورت منقضی شدن تحریم‌ها ایران هنوز برای خرید سلاح با موانع زیادی مواجه است که از مهم‌ترین آنها می‌توان به تحریم‌های ثانویه ایالات متحده اشاره کرد. با توجه به اینکه انقضای تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران در ماه اکتبر تنها چند روز پیش از انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده است، این موضوع برای ترامپ از نظر سیاسی در اولویت قرار دارد. مشاوران جنگ‌طلب دولت ترامپ تصور می‌کنند ایالات متحده نباید وقت خود را با قطعنامه سازمان ملل تلف کند و باید مستقیما در جهت بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت مطابق برجام گام بردارد.
منبع: بلومبرگ / دیپلماسی ایرانی
