اهداف پشت‌پرده سفر ظریف به سوریه

 

اقدام محمدجواد ظریف، پس از شیوع کرونا در جهان، در سطح روابط بین دولت‌ها و رهبران، اولین سفر محسوب می‌شود و انگیزه‌های آن، فراتر از بررسی روابط دوجانبه، تحولات پرونده سوریه و زمینه‌سازی برای نشست سه‌گانه بین ایران، روسیه و ترکیه برای بررسی شرایط در ادلب است.

به گزارش «انتخاب» در ادامه این مطلب آمده است: «در واقع، ایران نگرانی واضحی در مورد تحولات سیاسی و میدانی در ادلب دارد.» رسانه‌های ایران دائما تکرار می‌کنند که تهران از نظام اسد در سوریه دست نمی‌کشد؛ به‌ویژه آنکه حدود چهار دهه هماهنگی استراتژیک با این کشور دارد. اما آنچه باعث نگرانی ایران شده، آن است که نظام سوریه تحت تاثیر فشارهای روسیه، مبنی بر ضرورت احترام به توافق‌های صورت‌گرفته میان ترکیه و روسیه درباره ادلب، ایران را رها کند.

تهران همچنین این احتمال را در نظر دارد که توافق‌های سه‌جانبه‌ای میان روسیه، ترکیه و آمریکا، در ضدیت با توافق‌های ایران با آنکارا و مسکو در آستانه، صورت بگیرد و پیام‌های کرملین برای بشار اسد، به تنش‌زایی اخیر آمریکا علیه ایران و اعلام آمادگی‌اش برای هرگونه مقابله نظامی با ایران، مربوط باشد. مسوولان ایرانی می‌دانند که نفوذشان در سوریه، ستون اصلی است که سیاست‌ها و محاسبات منطقه‌ای‌اش براساس آن بنا شده و بر منافع این کشور در عراق و لبنان منعکس می‌شود.

هدف از این تحرک ایران، برای دفاع از نظام سوریه است؛ اما در واقع، تهران تلاش می‌کند از فرصت‌ها  استفاده کند. انتشار اخبار نزدیکی ساعت مقابله بین گروه‌های افراط‌گرا و احتمال وقوع اقدام نظامی مشترک روسیه و ترکیه برای نابودی این عناصر، تهران را از فرصت حضور خود در جبهه‌های شمال سوریه محروم می‌کند. اخبار دیگری که حکایت از تمرکز یگان‌های نظامی ترکیه در جنوب گذرگاه بین‌المللی «ام۴» دارد، مساله‌ای است که تهران انتظار آن را نداشته است. دمشق از چند روز پیش تکرار می‌کند که به توافق‌های بین آنکارا و مسکو پایبند نیست و به عملیات نظامی خود برای تحقق اهدافش در ادلب ادامه می‌دهد. هرگونه اقدام آن برای انفجار اوضاع به نفع تهران، پیامدهای زیادی از سوی روسیه، ترکیه و آمریکا برای سوریه خواهد داشت.

آنچه بیش از هر چیز ایران را نگران می‌کند، سناریوهای مرحله انتقالی در سوریه است. همین نکته اساسی، ظریف را وادار به سفر به دمشق کرد.

نشست روسیه، ترکیه و ایران، درخصوص بررسی تحولات در ادلب، تغییر زیادی در برنامه‌های تفاهم ترکیه و روسیه در مورد سوریه ایجاد نمی‌کند و تهدیدات اردوغان خطاب به نظام اسد در مورد نقض نکردن آتش بس در منطقه شمال سوریه، پیامی است که پیش از نظام اسد، تهران را مخاطب قرار داده است؛ چراکه مسکو نیز به دمشق هشدار می‌دهد به خواسته تهران اقدامی نکند.