انتقاد استاد دانشگاه جورج تاون از تحریم‌های آمریکا در بحبوحه شیوع کرونا
قدرت نرم آمریکا در معرض خطر
با شیوع ویروس کرونا در جهان، ایران نیز یکی از کشورهایی است که از شیوع این ویروس آسیب دیده و تاکنون هزاران مورد ابتلا در این کشور گزارش شده است.
عوامل بسیاری در شیوع بیماری کرونا در ایران اثرگذار بودند که از جمله آنها می‌توان به نبود مدیریت مناسب برای مقابله با بحران اشاره کرد. در همین خصوص اخیرا دولت، واکنش‌ها به بیماری را افزایش داده و محدودیت‌های شدیدتری در رابطه با مسافرت‌های درون و بیرون شهری اعمال کرده است اما در این بین تحریم‌های ایالات‌متحده توانایی ایران در دستیابی به تجهیزات پزشکی لازم از جمله کیت‌های آزمایش ابتلا به کرونا، ماسک، مواد ضد عفونی‌کننده و سایر تجهیزات مورد نیاز برای جلوگیری از شیوع بیشتر کووید-۱۹ را محدود کرده است. تحریم‌های ایالات‌متحده اقتصاد ایران را به شدت تضعیف و دسترسی این کشور به نظام بانکداری جهانی را قطع کرده و این مساله به تشدید بحران انجامیده است.
ایران اخیرا برای حل مشکلات مالی خود وامی ۵ میلیارد دلاری از صندوق بین‌المللی پول درخواست کرده، اما پرداخت این مبلغ بدون توافق ایالات‌متحده محقق نخواهد شد. مایک پمپئو، وزیر امورخارجه آمریکا، تقریبا همزمان با درخواست ایران از صندوق بین‌المللی پول از اعمال تحریم‌های جدیدی علیه صنعت نفت ایران که یکی از تنها مسیرهای ورود ارز به این کشور است، خبر داد. ایران در هفته‌های اخیر یک کارزار دیپلماتیک برای ترغیب سایر کشورها به درخواست از ایالات‌متحده برای لغو یا دست کم تسهیل جنبه‌هایی از تحریم‌ها که مانع از دسترسی به تجهیزات ضروری پزشکی می‌شوند، آغاز کرده است. حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران و محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه این کشور، با همتایان خود گفت‌و‌گو کرده و از آنها خواسته‌اند آمریکا را به پایان رژیم تحریمی فرا‌بخوانند.
هزینه‌های سنگین انسانی
برخی کشورها به این درخواست ایران پاسخ مثبت داده‌اند. عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان، از ایالات‌متحده خواسته است مانند روسیه و چین تحریم‌ها را لغو کند. برخی گزارش‌ها حاکی از آن هستند که بریتانیا نیز در پشت صحنه سعی دارد ایالات‌متحده را به دست‌کم لغو بخشی از تحریم‌ها علیه ایران ترغیب کند. سازمان ملل متحد هم خواستار تعلیق همه مجازات‌های تحمیلی علیه کشورهای درگیر با کووید-۱۹ شده است. با این حال، تاکنون هیچ نشانه‌ای دال بر تمایل واشنگتن به تسهیل فشارها علیه تهران، به‌رغم هزینه‌های وحشتناک انسانی احتمالی آنها دیده نمی شود.
آنهایی که از کاهش تحریم‌های اعمالی علیه ایران حمایت می‌کنند، استدلالشان مربوط به مسائل اخلاقی و بشردوستانه است؛ اما احتمال اینکه این استدلال‌ها بر مخالفان ایران در دولت آمریکا تاثیر بگذارد، اندک است. با این حال، استدلال‌های محکم دیگری مبنی بر اهمیت تسهیل تحریم‌ها علیه ایران وجود دارد. جمهوری اسلامی عوامل بین‌المللی و دشمنان منطقه‌ای دارد. دشمنان آن احتمالا از اینکه شاهد زجر کشیدن و تضعیف ایران باشند لذت می‌برند و امیدوارند این شرایط به سقوط نظام یا حتی کل کشور بینجامد. اما فاجعه بشردوستانه برای ایران در شرایط کنونی می‌تواند عواقب منفی برای آمریکا داشته باشد و به وجهه ایالات‌متحده در منطقه و در سطح بین‌المللی آسیب برساند. بسیاری از کشورها از جمله برخی کشورهای اروپایی مجازات آمریکا علیه ایران را زیاده‌روی می‌دانند. ادامه تحریم‌های آمریکا در میانه بحران کووید-۱۹ اقتدار اخلاقی ایالات‌متحده را بیش از پیش از بین می‌برد و نمی‌گذارد این کشور چهره قهرمان حقوق‌بشر را به خود بگیرد؛ البته استانداردهای دوگانه واشنگتن در برخورد با نقض حقوق‌بشر به‌ویژه در خاورمیانه پیش‌تر وجهه آن را زیرسوال برده و مساله ایران تشدید‌کننده است.
تضعیف قدرت نرم
فرسایش اقتدار اخلاقی واشنگتن در بلندمدت توانایی آن را در تاثیرگذاری بر وقایع و دستیابی به اهدافش بدون استفاده از نیروی نظامی کاهش می‌دهد؛ به عبارت دیگر، قدرت نرم ایالات‌متحده را به‌طور جدی تضعیف می‌کند. در آمریکا هستند کسانی که معتقدند ترس از کشورشان خیلی مهم‌تر از احترام به آن است و این افراد احترام را به تقویت قدرت نظامی ایالات‌متحده و انعکاس آن بر خارج وابسته می‌دانند.
با این حال، در دو دهه اخیر محدودیت‌های نیروهای نظامی ایالات‌متحده در تحقق اهداف آن آشکار شده است. موفقیت‌های گذشته ایالات‌متحده از جمله در جنگ سرد به همان اندازه که نتیجه قدرت نظامی این کشور بود، نتیجه ارزش‌های برتر و جایگاه اخلاقی آن نیز بود. در صورت تضعیف ایران، پیامدهایش برای منطقه وحشتناک خواهد بود و می‌تواند حتی فراتر از پیامدهای حمله آمریکا در سال ۲۰۰۳ به عراق باشد.
هیچ شکی نیست که آشفتگی در ایران به برخی از کشورهای همسایه نیز گسترش می‌یابد و خطرات درگیری منطقه‌ای را افزایش می‌دهد. وقوع درگیری‌های منطقه‌ای جدید، کاهش نیروهای نظامی ایالات‌متحده در منطقه خاورمیانه را تقریبا غیرممکن می‌سازد و این درحالی است که آمریکا خودش هم با بحران کووید-۱۹ و چالش‌های اقتصادی و اجتماعی ناشی از آن مواجه است.
واشنگتن در تصمیم‌گیری درباره تسهیل تحریم‌ها علیه تهران یا تشدید فشارها باید منافع بلندمدت خود را نیز در نظر بگیرد و به تسهیل تحریم‌ها تنها به شکل یک اقدام خیرخواهانه نگاه نکند.
