در کمیسیون تلفیق تصویب شد
پلکان مالیاتی حقوق‌های ۹۹
کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۹۹، بر خلاف ادعای برخی رسانه‌ها، میزان مالیات بر درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی را در ۴ پله تعیین کرد. بند «الف» تبصره ۶ لایحه بودجه سال آینده مربوط به مالیات بر درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی ازجمله مواردی است که در دو هفته گذشته به یکی از موارد جنجالی از سوی برخی رسانه‌ها تبدیل شد. این جنجال که یکی از اصلی‌ترین دلایل شکل‌گیری آن، نحوه بررسی این بند در کمیسیون بوده است، تا آنجا پیش رفت که برخی رسانه‌ها در گزارش‌های خود از آن با عنوان «تصمیم عجیب کمیسیون تلفیق به نفع نجومی بگیران» و همچنین «پشت‌پرده تلاش رئیس کمیسیون تلفیق برای کاهش مالیات نجومی بگیران» یاد کردند. فارغ از اغراض سیاسی و انتخاباتی که احتمالا در پس گزارش‌های این‌چنینی نهفته است اما ماجرای این برداشت از این بند از تبصره ۶، به نحوه بررسی آن در کمیسیون تلفیق بازمی‌گردد که به دلیل بررسی‌های چندباره، شرایط را برای گمراه شدن رسانه‌ها فراهم کرده است.
پیشنهاد دولت چه بود؟
دولت در بند «الف» تبصره ۶ لایحه بودجه ۹۹، در بخش مالیات بر درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی، سقف معافیت مالیاتی در سال ۱۳۹۹ را درآمد سالانه ۳۶ میلیون تومان پیشنهاد کرد. به عبارتی افرادی که ماهانه درآمد ۳ میلیون تومانی دارند از پرداخت مالیات بر درآمد معاف شوند. البته این بخش از بند «الف» موضوع مورد مناقشه نبوده و در کمیسیون تلفیق نیز عینا به تصویب رسید. اما بخش دوم این بند با نظرات مختلفی در کمیسیون تلفیق روبه‌رو شد. دولت در ادامه بند «الف» تبصره ۶، پله‌های مالیات بر درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی را مطابق با قوانین بودجه سال‌های ۹۷ و ۹۸ به‌صورت روش پنج پله‌ای (از ۱۰ درصد تا ۳۵ درصد) پیشنهاد کرد. همچنین دولت کارانه پزشکان (اعضای هیات‌علمی دانشگاه‌های علوم پزشکی) را نیز مشمول مالیات پلکانی با مدل مذکور کرد.
بنابر پیشنهاد دولت در بند الف تبصره ۶ بودجه ۹۹، نرخ مالیات برکل درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی اعم از حقوق و مزایای فوق‌العاده و کارانه مازاد بر مبلغ مذکور (ماهانه ۳ میلیون تومان) را در ۵ پله پیشنهاد کرد. بر اساس پیشنهاد دولت، مازاد درآمد تا یک ونیم برابر (درآمد ماهانه ۳ تا ۵/ ۴ میلیون تومان)، مشمول مالیات ۱۰ درصد، مازاد درآمد یک و نیم برابر تا دو و نیم برابر (درآمد ماهانه ۵/ ۴ تا ۵/ ۷ میلیون تومان) مشمول مالیات پـانزده درصد، مازاد درآمد دو و نیم برابر تا چهار برابر آن (درآمد ماهانه ۵/ ۷ تا ۱۲ میلیون تومان) مشمول مالیات بیسـت درصـد، مازاد درآمد چهار برابر تا شش برابر (درآمد ماهانه ۱۲ تا ۱۸ میلیون تومان) مشمول مالیات بیست و پنج درصد و مازاد درآمد شش برابر (بالای ۱۸ میلیون تومان) مشمول مالیات سی و پنج درصد می‌شود.
نقطه چالش
کمیسیون تلفیق اما در بررسی‌های خود، این بخش از بند الف تبصره ۶ را به دلیل وجود پیشنهادهای مختلف درباره آن، مراعا گذاشت؛ به این معنا که تصمیم‌گیری درباره آن را به بررسی‌های بیشتر موکول کرد. البته این بخش پس از بررسی‌های دوباره با رای کمیسیون تلفیق حذف شد اما نه حذف دائم. دلیل اصلی این حذف، الحاق بند «الف» تبصره ۶ به تبصره ۱۲ بود؛ موضوعی که در جلسه روز سه شنبه کمیسیون تلفیق با اندک تغییری به تصویب هم رسید. در واقع حذف اولیه این بند از تبصره ۶ سبب شد برخی رسانه‌ها از تغییر پیشنهاد مالیاتی دولت در کمیسیون تلفیق به نفع نجومی‌بگیران بنویسند. آنها با استناد به حذف این بند از تبصره ۶ در لایحه بودجه در کمیسیون تلفیق، مسیر جایگزین را اجرای مدل دو پله‌ای (۱۰ و ۲۰ درصد) مندرج در ماده ۸۵ قانون مالیات‌های مستقیم اعلام کردند.
تغییرات در کمیسیون
اما آنچه در نهایت در باب مالیات بر مازاد درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی در کمیسیون تلفیق به تصویب رسید، نه مدل ۲ پله‌ای مندرج در ماده ۸۵ قانون مالیات‌های مستقیم بود و نه پیشنهاد ۵ پله‌ای دولت به‌صورت کامل. کمیسیون تلفیق بودجه ۹۹ در نهایت در جلسه روز سه‌شنبه خود (اول بهمن ماه)، بند «الف» تبصره ۶ لایحه را با الحاق به تبصره ۱۲، به‌عنوان بند «ب» این تبصره به تصویب رساند.
به این ترتیب، علاوه بر آنکه درآمدهای ماهانه تا ۳ میلیون تومان از پرداخت مالیات بر درآمد معاف شدند، ۴ پله مالیاتی نیز برای مازاد درآمد کف تعیین شده مشخص شد. بنابر مصوبه کمیسیون تلفیق، نرخ مالیات بر درآمد کارکنان دولتی و غیردولتی اعم از حقوق، مزایای فوق‌العاده و کارانه مازاد بر درآمد تعیین شده (ماهانه ۳ میلیون تومان) تا یک و نیم برابر (درآمد ماهانه ۳ تا ۵/ ۴ میلیون تومان) مشمول مالیات ۱۰ درصد، مازاد درآمد یک و نیم برابر تا دو و نیم برابر (درآمد ماهانه ۵/ ۴ تا ۵/ ۷ میلیون تومان) مشمول مالیات ۱۵درصد، مازاد درآمد دو و نیم برابر تا چهار برابر آن (درآمد ماهانه ۵/ ۷ تا ۱۲ میلیون تومان) مشمول مالیات ۲۰ درصـد و همچنین مازاد درآمد چهار برابر (درآمد ماهانه بیش از ۱۲ میلیون تومان) مشمول مالیات ۲۵درصد می‌شود.در واقع کمیسیون تلفیق تنها پله پنجم را که مشمول مالیات ۳۵ درصد می‌شد، حذف کرد.
به‌طور کلی فلسفه تعریف پله مالیاتی، تحقق عدالت مالیاتی و نیز توزیع مجدد درآمد است. موضوعی که دولت در لایحه پیشنهادی خود برای سال آینده در قالب ۵ پله در نظر گرفت اما در کمیسیون تلفیق، تعداد این پله یا طبقات مالیاتی به ۴ پله کاهش یافت. اگرچه یکی از استدلال‌های کمیسیون تلفیق برای حذف این پله، شمول مشاغلی است که ازجمله نیازهای حیاتی کشور به شمار می‌روند و بیم آن می‌رود افزایش مالیات، صاحبان آن را به خروج از کشور یا انتقال از بخش دولتی به بخش خصوصی تشویق کند اما منتقدان بر این باور‌ند که تصمیم مجلس در حذف پله پنجم، با وجود افزایش درآمد، مالیات برابر برای درآمدهای بالای ۱۲ میلیون تومان در نظر می‌گیرد که این از عدالت مالیاتی فاصله دارد.
البته این مصوبات فعلا در کمیسیون تلفیق به تصویب رسیده و احتمال اعمال تغییراتی در آن در صحن علنی پارلمان وجود دارد.
تعیین حداقل حقوق
همچنین کمیسیون تلفیق لایحه بودجه با تصویب پیشنهاد دولت در بند الف تبصره ۱۲ این لایحه، میزان حداقل حقوق گروه‌های مختلف حقوق‌بگیر را ماهانه ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان تعیین کرده است. بر اساس این بند، دولت مکلف است در سال ۹۹ افزایش ضریب حقوق گروه‌های مختلف حقوق‌بگیر از قبیل اعضای هیات علمی، قضات و کارکنان کشوری و لشکری شاغل در تمامی دستگاه‌های اجرایی و همچنین نیروهای مسلح، وزارت اطلاعات و سازمان انرژی اتمی و حقوق بازنشستگان را به گونه‌ای انجام دهد که پس از اعمال افزایش حقوق به میزان ۱۵ درصد، مجموع مبلغ ماهانه مندرج در حکم کارگزینی با قرارداد ماهانه، از ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان کمتر نباشد.
