وزیرخارجه آلمان از سیاست ترامپ در برابر ایران انتقاد کرد
حمله برلین به دیپلماسی واشنگتن
چند روز پس از فعال کردن مکانیزم ماشه از سوی تروئیکای اروپایی، وزیرخارجه آلمان از سیاست دولت آمریکا در برابر ایران به صراحت انتقاد کرد و نسبت به بحران فراگیر در منطقه خاورمیانه و نزدیک هشدار داد.هایکو ماس همچنین بار دیگر خواستار گفتوگو با تهران شد. وزیرخارجه آلمان ضمن انتقاد از سیاست «فشار حداکثری» واشنگتن بر تهران، بر این عقیده است که «ژست‌های تهدیدآمیز و عملیات نظامی» تغییری در رفتار جمهوری اسلامی ایران «ایجاد نکرده است». هایکو ماس به نسخه یکشنبه‌های نشریه «بیلد» (بیلدآم‌زونتاگ) گفته است: «نباید تصور کرد که تغییر رژیم در ایران با فشار خارجی به‌صورت خودکار به بهبود وضعیت منجر می‌شود. مواردی از جمله عراق بوده که در آنها چنین رویه‌ای اصلا به نتیجه مطلوب نرسیده است.» او معتقد است که برای بهبود شرایط در ایران نباید باب مذاکره را بست: «باید با ایران گفتوگو کرد و خواستار رعایت حقوق‌بشر شد. فقط تهدید و فشار نظامی هم به هر حال نتیجه‌بخش نبوده است. ما نمی‌خواهیم شاهد بحرانی فراگیر در خاورمیانه و نزدیک باشیم.» وزیرخارجه آلمان از نقش اروپا برای حل بحران بین جمهوری اسلامی ایران و آمریکا دفاع کرد و گفت: «اتحادیه اروپا به‌جای تشدید بحران راه دیپلماسی را در پیش می‌گیرد.»هایکو ماس در گفتوگو با «بیلدآم‌زونتاگ» همچنین بار دیگر از برجام دفاع کرد: «اگر برجام نبود، ایران شاید حالا بمب اتم داشت. باید حتما جلو آن [دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای] را گرفت.» این در حالی است که مقامات ارشد ایران بارها اعلام کرده‌اند که دستیابی به بمب اتم جایگاهی در دکترین هسته‌ای ایران ندارد. ماس همچنین بار دیگر از ایران خواست به تعهدات خود در برجام پایبند بماند. او گفت: «تغلیظ اورانیوم با درصد بالا باید پایان یابد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم برای نظارت دقیق بر این موضوع باید همچنان به همه تاسیسات ایران دسترسی داشته باشد.»
وزیر امورخارجه آلمان با اشاره به اینکه طرح انگلیس برای اطمینان حاصل کردن از امنیت کشتیرانی در تنگه هرمز نیاز به شفاف‌سازی بیشتری دارد، گفت: هر تصمیمی درخصوص تنگه هرمز باید در سطح اروپایی بررسی شود. او همچنین اظهار کرد که آلمان در کمپین فشار حداکثری آمریکا علیه ایران مشارکت نخواهد کرد.
اظهارات‌هایکو ماس در شرایطی مطرح می‌شود که آمریکا تحت ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ در بهار ۲۰۱۸ از برجام خارج شد و تحریم‌ها گام به گام برقرار شدند. آمریکا اعلام کرده که با سیاست موسوم به «فشار حداکثری» در پی تغییر سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران در منطقه است. ایران نیز یک سال پس از خروج آمریکا از برجام اعلام کرد که در اعتراض به عدم پایبندی دیگر طرف‌ها بر تعهدات خود در برجام، به‌صورت گام به گام از تعهدات خود در این توافق‌نامه می‌کاهد. تهران دو روز پس از ترور سردار سلیمانی، پنجمین گام کاهش تعهداتش در برجام را رسما عملی کرد. اتحادیه اروپا برای بازگشت ایران به تعهدات برجامی‌اش، سازوکار حل اختلاف موجود در برجام (مکانیزم ماشه) را فعال کرده است. سخنگوی وزارت خارجه ایران در واکنش به فعال شدن مکانیزم حل اختلاف در برجام توسط آلمان، بریتانیا و فرانسه، این فرآیند را «انفعالی و از موضع ضعف» خواند و گفت، ایران به آن پاسخی «جدی و قاطع» می‌دهد. عباس موسوی گفت، مکانیزم ماشه «نه به لحاظ فرآیندی و نه به لحاظ عملی اتفاق جدیدی» نیست و ایران از یک سال و اندی پیش با ارسال نامه‌های رسمی از سوی وزیرخارجه خود به هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام آن را آغاز کرده است.
موضوع دیدار سران بریتانیا و فرانسه
یک سخنگوی دفتر نخست‌وزیری بریتانیا از طرح موضوع ایران در دیدار بوریس جانسون، نخست‌وزیر بریتانیا و امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه در حاشیه نشست لیبی در برلین خبر داد و گفت: این دو مقام اروپایی همچنین توافق کردند که «برای بازداشتن ایران از دستیابی به سلاح هسته‌ای نیاز به تعریف یک برنامه بلندمدت وجود دارد.» به گفته این سخنگو، دو طرف درباره «اهمیت تنش‌زدایی و همکاری با شرکای بین‌المللی برای یافتن راه حل سیاسی برای تنش‌های موجود» توافق کردند.
هشدار لاریجانی درباره همکاری با آژانس
همزمان با اظهارات وزیرخارجه آلمان، رئیس مجلس شورای اسلامی به تصمیم سه کشور اروپایی برای استفاده از «مکانیزم ماشه» در جریان توافق هسته‌ای واکنش نشان داد. علی لاریجانی در جلسه علنی دیروز مجلس گفت: تاسف‌آور این است که یکی از وزرای کشورهای اروپایی با صراحت اعلام کرده است که آمریکا تهدید می‌کند که اگر از ماشه استفاده نکنیم، تعرفه واردات اتومبیل به آمریکا را ۲۵ درصد افزایش می‌دهد، لذا ما در این مسیر قرار گرفته‌ایم. او خطاب به سه کشور اروپایی اظهار کرد: پس مشکل در رفتار ایران نیست که بارها خودتان خروج آمریکا را از برجام سرزنش کردید، مشکل در تهدید آمریکاست که کشور قدرتمند اقتصادی اروپا را به رفتار حقارت‌آمیز و غیرعاقلانه وادار کرده است. لاریجانی در پایان مجددا خطاب به سه کشور اروپایی حاضر در برجام خاطرنشان کرد: با صراحت اعلام می‌کنیم که اگر اروپا به هر دلیلی رفتار غیرعادلانه در استفاده از ماده ۳۷ توافق‌نامه هسته‌ای داشته باشد، آنگاه جمهوری اسلامی تصمیم جدی در همکاری با آژانس خواهد گرفت و طرح آن در مجلس آماده است، ما شروع‌کننده این امر نخواهیم بود، اما متناسب با اقدام شما اقدام خواهیم کرد، بهتر است عادلانه رفتار کنید. علاوه بر هشدار علی لاریجانی، برخی نمایندگان مجلس ایران نیز با صدور بیانیه‌ای با «بی‌جان» و «نافرجام» خواندن برجام اعلام کردند که درباره «ماندن و همکاری با آژانس» تصمیم «قاطع و انقلابی» خواهند گرفت. در این بیانیه به جزئیات طرح مجلس اشاره نشده ولی محمود صادقی، نماینده تهران در مجلس به خبرگزاری «ایلنا» گفته است «در حال کار کردن روی طرح خروج از ان‌پی‌تی هستیم.» وی اقدام کشورهایی اروپایی برای فعال کردن سازوکار حل اختلاف را «بسیار غیرمنطقی و غیرقابل قبول» دانسته و گفته است خروج از «ان‌پی‌تی» به معنای این نیست که «ما قصد ساختن سلاح هسته‌ای را داشته باشیم.» پیش از این حمید بعیدی‌نژاد، سفیر ایران در بریتانیا با تایید اینکه دیدگاه‌هایی وجود دارد که می‌گویند «عضویت در ان‌پی‌تی هیچ سودی ندارد» گفت که دولت حسن روحانی «تلاش می‌کند این افراد را متقاعد کند که خروج از ان‌پی‌تی به نفع ایران نیست.» سفیر ایران در بریتانیا می‌گوید برخی در ایران عقیده دارند که عضویت ایران در ان‌پی‌تی هیچ سودی ندارد. ان‌پی‌تی پیمانی است که از ۴۹ سال پیش به امضای بسیاری از کشورها رسیده و در مرکز تلاش‌های جهانی برای جلوگیری از اشاعه جنگ‌افزار هسته‌ای و درخواست نابودی زرادخانه‌های موجود هسته‌ای قرار دارد.
فشار آمریکا بر اروپا
اشاره لاریجانی به اظهارات یکی از وزرای اروپایی که به صراحت اعلام کرده است آمریکا تهدید می‌کند که اگر از مکانیزم ماشه استفاده نکنیم، تعرفه واردات اتومبیل به آمریکا را ۲۵ درصد افزایش می‌دهد، صحبت‌های وزیر دفاع آلمان است. «آنه‌گرت کرامپ-کارن باوئر» وزیر دفاع آلمان پنج‌شنبه هفته گذشته در یک نشست خبری در لندن پایتخت انگلیس صحبت می‌کرد، گزارش اخیر روزنامه «واشنگتن‌پست» در مورد فشار واشنگتن به اروپایی‌ها را تایید کرد. وزیر دفاع آلمان هرچند این گزارش را تایید کرد، اما مدعی شد که تصمیم کشورهای اروپایی برای فعال کردن سازوکار حل اختلاف، تحت فشار آمریکا انجام نگرفته و اروپایی‌ها مستقلا این تصمیم را اتخاذ کرده‌اند. براساس گزارش واشنگتن‌پست، «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور ایالات‌متحده چند روز پیش در پیامی محرمانه به سه کشور اروپایی حاضر در برجام هشدار داده است که در صورت عدم همراهی این کشورها با سیاست‌های ضدایرانی واشنگتن، آمریکا بر واردات خودرو از اروپا ۲۵ درصد تعرفه وضع می‌کند.
