ظریف همزمان با واکنش‌ها به ترور سردار سلیمانی انجام داد
رایزنی‌های فشرده دیپلماتیک
بامداد جمعه، سیزدهم دی ماه (سوم ژانویه) نظامیان تروریست آمریکایی با استفاده از یک فروند پهپاد نقطه‌زن، سردار «قاسم سلیمانی» فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و «ابومهدی المهندس» معاون سازمان الحشد الشعبی را به شهادت رساندند. در پی این خبر، وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) مسوولیت ترور شهیدسلیمانی و ابومهدی المهندس را بر عهده گرفت و در بیانیه‌ای اذعان کرد که این ترور به دستور رئیس‌جمهور آمریکا صورت گرفته است.
در همین ارتباط، محمدجواد ظریف در دیدار با همتای قطری خود تاکید کرد حضور و دخالت نیروهای خارجی و فرامنطقه‌ای باعث بی‌ثباتی، ناامنی و افزایش تنش در منطقه است. به گزارش «ایسنا» محمد بن‌عبدالرحمن بن‌جاسم آل‌ثانی وزیر امورخارجه قطر که ظهر دیروز شنبه وارد تهران شد، با حضور در وزارت امورخارجه با همتای ایرانی خود دیدار و گفت‌وگو کرد. در این دیدار درخصوص آخرین تحولات روابط دوجانبه و مهم‌ترین مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی به‌ویژه شرایط جدید در عراق و ترور سردار حاج‌قاسم سلیمانی گفت‌وگو و تبادل‌نظر شد. وزیر امورخارجه قطر شرایط تنش‌زای جاری در منطقه پس از تحولات روز گذشته را حساس و نگران‌کننده توصیف کرد و اظهار داشت باید راه‌حلی مسالمت‌آمیز برای کاهش این تنش‌ها و بازگشت آرامش به منطقه پیدا کرد. محمدجواد ظریف نیز با تروریستی خواندن اقدام نظامیان آمریکایی در به شهادت رساندن سردار سلیمانی رژیم آمریکا را مسوول عواقب و پیامدهای آن خواند و افزود: جمهوری اسلامی ایران خواهان تنش در منطقه نیست و حضور و دخالت نیروهای خارجی و فرامنطقه‌ای باعث بی‌ثباتی، ناامنی و افزایش تنش در منطقه حساس ماست. طرفین همچنین روابط دوجانبه در همه حوزه‌ها را خیلی خوب توصیف و بر گسترش و تعمیق آن تاکید کردند.
گفت‌وگوی تلفنی ظریف با همتایان خارجی
همزمان ظریف در گفت‌وگوهای تلفنی جداگانه با همتایان خود در چین، روسیه، ترکیه، تاجیکستان، دبیرکل سازمان ملل و رئیس اجرایی دولت افغانستان عواقب ترور سردار سلیمانی را متوجه رژیم تروریستی آمریکا خواند. ظریف در گفت‌وگوی تلفنی با «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد ضمن تاکید بر تروریستی بودن اقدام رژیم آمریکا در به شهادت رساندن سردار حاج‌قاسم سلیمانی گفت: با توجه به محبوبیت فراوان سردار سلیمانی نزد مردم منطقه به‌خاطر نقش ایشان در مبارزه با گروه‌های تروریستی، شهادت ایشان دارای آثار و تبعاتی است که در اختیار هیچ‌کس نیست و همه عواقب آن متوجه رژیم تروریستی ایالات‌متحده آمریکاست. دبیرکل سازمان ملل متحد نیز با ابراز نگرانی از این اقدام آمریکا آن‌را موجب افزایش تنش در منطقه خواند. سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل نیز طی نامه‌ای به رئیس شورای امنیت و دبیرکل سازمان ملل، ترور سردار سلیمانی را اقدامی تروریستی و جنایتکارانه خواند. همزمان وزیرخارجه روسیه در گفت‌وگویی تلفنی با «مایک پمپئو» وزیرخارجه آمریکا تاکید کرد که ترور سردار «قاسم سلیمانی» یکی از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نقض آشکار قوانین بین‌المللی است. لاوروف همچنین از مقامات واشنگتن خواست تا از روش‌های غیرقانونی نظامی برای حل‌وفصل مسائل دست برداشته و مشکلات را بر سر میز مذاکره حل کنند.
مواضع عربستان، امارات و کویت
در ادامه این واکنش‌ها، وزیر مشاور عربستان در امورخارجه بر دیدگاه ریاض نسبت به اهمیت آتش‌بس تاکید کرد. به گزارش «ایسنا» به نوشته روزنامه مصری الیوم‌السابع، عادل الجبیر، با اشاره به بیانیه کشورش درباره تحولات اخیر عراق، تاکید کرد که این بیانیه بر دیدگاه ریاض نسبت به اهمیت آتش‌بس برای دور کردن کشورهای منطقه از خطرات هرگونه افزایش تنش تاکید دارد. پیش از این یک منبع مسوول سعودی اعلام کرده بود که عربستان اتفاقات اخیر عراق را دنبال می‌کند؛ اتفاقاتی که در نتیجه تشدید تنش‌ها و فعالیت‌های «تروریستی» که بارها این کشور نسبت به پیامدهای آن هشدار داده بود، رخ داد.
از سوی دیگر، یک مسوول در وزارت‌خارجه کویت خواستار خویشتنداری طرف‌های مختلف در قبال تحولات اخیر عراق و حل‌وفصل سیاسی آن شد. او گفت: کویت با نگرانی تحولات تاسفبار عراق و تداوم نشانه‌های تشدید تنش در منطقه را دنبال می‌کند و پیش‌تر نسبت به پیامدهای خطرناک آن برای امنیت و ثبات منطقه هشدار داده بود. پیش‌تر وزیر مشاور در امورخارجه امارات در توییتی به شهادت سردار سلیمانی واکنش نشان داد. به گزارش تابناک به نقل از خبرگزاری مهر، انور قرقاش وزیر مشاور در امورخارجه امارات در توییتی به شهادت سردار سلیمانی واکنش نشان داد و تاکید کرد: در سایه تحولات شتابزده منطقه باید حکمت پیشه شود و راه‌های سیاسی بر تنش و راه‌های دیگر ترجیح داده شود. او افزود: باتوجه به اوضاع پیچیده منطقه و نبود اعتماد میان طرف‌ها، تعامل عقلانی عدم‌تنش را طلب می‌کند.
کوربین خواستار برگزاری نشست فوری شد
همچنین رهبر حزب کارگر انگلیس خواستار برگزاری نشست فوری شورای خصوصی بریتانیا درباره اقدام واشنگتن در ترور سردار سپهبد شهید «قاسم سلیمانی» شد. به گزارش خبرگزاری فارس، «جرمی کوربین» طی درخواستی از نخست‌وزیر انگلیس، خواستار مطرح شدن هفت سوال درباره ترور حاج‌قاسم سلیمانی در جلسه فوری شورای خصوصی بریتانیا شد. برخی از سوالات مطرح شده کوربین شامل موارد زیر می‌شود: آیا دولت انگلیس قبل از تصمیم رئیس‌جمهور آمریکا برای آغاز این حمله، در جریان قرار گرفته بود؟ اگر دولت انگلیس قبل از حمله آمریکا، در جریان قرار گرفته بود، چه توصیه‌هایی به دولت آمریکا درخصوص رویکرد یا نگرانی دولت انگلیس درباره این اقدام پیشنهادی ارائه داده بود؟ در پی اقدام تروریستی آمریکا، ظاهرا انگلیس برنامه‌ای برای اعزام نظامیان خود به منطقه ندارد و «دومینیک راب» وزیرخارجه انگلیس خواستار تنش‌زدایی در منطقه شد.
تلاش کنگره برای بلوکه کردن منابع مالی اقدام علیه ایران
از سوی دیگر و در پی انتقادات شدید داخل آمریکا از اقدام تروریستی ترامپ، اعضای کنگره آمریکا قانونی را ارائه داده‌اند که موجب مسدود شدن منابع مالی برای هرگونه اقدام نظامی علیه ایران بدون اجازه کنگره می‌شود. به گزارش «ایسنا» به نقل از پایگاه خبری هیل وابسته به کنگره آمریکا، سناتور برنی سندرز و رو خانا، عضو مجلس نمایندگان آمریکا پس از آنکه رئیس‌جمهور کشورشان دستور حمله به سردار قاسم سلیمانی فرمانده ارشد سپاه ایران را صادر کرد، قانونی را برای بلوکه کردن منابع مالی هرگونه اقدام نظامی علیه ایران ارائه دادند. در پی وقوع این حمله که به شهادت سردار سلیمانی و همراهانش منجر شد نگرانی‌هایی مبنی بر این ایجاد شده است که باتوجه به وضعیت تحریک‌پذیر کنونی در خاورمیانه این اقدام می‌تواند به وقوع درگیری میان ایران و آمریکا منجر شود.
طرح مسدود کردن منابع مالی اقدام نظامی علیه ایران بدون اجازه کنگره سال گذشته در مجلس نمایندگان به تصویب رسید اما ماه گذشته توسط قانون اختیارات دفاع ملی با ممانعت روبه‌رو شد.
آمریکا مسوول است
همچنین سناتور تیم کاین روز جمعه پیشنهاد صدور یک قطعنامه را مطرح کرد که خواهان ممنوعیت هرگونه اقدام تخاصمی با ایران بدون تایید کنگره یا اجازه کنگره برای استفاده از نیروی نظامی می‌شود. بنابراین گزارش، ترور سردار سلیمانی موجب ایجاد شکاف میان اعضای کنگره شده است. متحدان جمهوری‌خواه دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا از این اقدام حمایت می‌کنند؛ اما دموکرات‌ها با ابراز نگرانی نسبت به پیامدهای این حمله می‌گویند که کاخ سفید برای هرگونه اقدام علیه ایران باید اجازه کنگره را داشته باشد. همزمان شبکه اسکای نیوز اعلام کرد پنتاگون با اعزام ۳۵۰۰ نیروی نظامی دیگر از لشکر هوابرد واکنش سریع ارتش این کشور به منطقه به‌عنوان اقدامی محتاطانه موافقت کرده است.
ناراحتی پمپئو از عدم حمایت اروپا
همچنین وزیرخارجه آمریکا در مصاحبه‌ای از عدم حمایت کشورهای اروپایی از اقدام تروریستی آمریکا در ترور سردار سپهبد «قاسم سلیمانی» انتقاد کرد. به گزارش خبرگزاری فارس، مایک پمپئو تصریح کرد که هم‌پیمانان اروپایی واشنگتن آن‌طور که امید می‌رفت، در ترور سردار سپهبد حاج «قاسم سلیمانی» فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران «مفید» نبودند. روزنامه تایمز اسرائیل در این خصوص گزارش کرد، پمپئو از مقام‌های سراسر جهان خواسته بود تا درباره حمله به سردار سلیمانی گفت‌وگو کنند اما به‌رغم آنکه جمهوری‌خواهان در دولت ترامپ و رژیم صهیونیستی، به‌شدت ترور فرمانده نیروهای قدس سپاه پاسداران ایران را تحسین کردند اما رهبران کشورهای دیگر ضمن اعلام هشدار، تاکید کردند که این اقدام بر تنش‌های منطقه‌ای دامن می‌زند.
روایت سردار فدوی از پیام آمریکا به ایران
همزمان با این تحولات، جانشین فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب شامگاه جمعه در برنامه حاشیه و متن شبکه سوم سیما با اشاره به پیام آمریکا به ایران پس از شهادت سپهبد سلیمانی گفت: آمریکایی‌ها صبح جمعه به روش دیپلماسی و ... متوسل شدند و حتی گفتند اگر می‌خواهید انتقام بگیرید، متناسب با کاری که ما کردیم، انتقام بگیرید؛ درحالی‌که آنها نمی‌توانند چیزی را تعیین کنند.
