نشریه «دیپلمات» نقش چین در مانور‌های نظامی ایران را بررسی کرد
به گزارش «انتخاب» در ادامه این مطلب آمده است: دولت‌های روسیه و چین در بیانیه‌های خود هدف انجام این مانور‌های مشترک را آماده کردن نیرو‌های خود برای عملیات‌های ضدتروریسم و ضدراهزنی(دریایی) اعلام کرده‌اند. فرمانده نیروی دریایی ایران اشاره کرده است که این مانور پیام صریحی را به بقیه دنیا ارسال خواهد کرد. اما بدون تردید متحد شدن سه رقیب اصلی آمریکا در مهم‌ترین آبراهه استراتژیک دنیا موجب افزایش نگرانی واشنگتن خواهد شد. روسیه همیشه نقش فعالی در مسائل خاورمیانه ایفا کرده است. اما چینی‌ها معمولا از دخالت در اوضاع منطقه پرهیز کرده‌اند. سیاستمداران آمریکایی چه برداشتی باید در مورد مشارکت چین در مانور‌های نظامی در دریای عمان داشته باشند؟
چین به‌عنوان یک ابرقدرت نوظهور در دنیا محسوب می‌شود. پکن درحال‌حاضر به دنبال دفاع از منافع خود در خاورمیانه است. اگرچه چینی‌ها گام استراتژیک جدید خود را تحت عنوان «مقابله با راهزنی» بر می‌دارند، اما در واقعیت به چند هدف استراتژیک خود در خاورمیانه دست پیدا خواهند کرد.
مهم‌ترین اولویت پکن در شرایط کنونی مدرن کردن ارتش خود به‌ویژه نیروی دریایی است. چین بعد از پایان جنگ سرد با چالش‌های استراتژیک جدیدی روبه‌رو شد. به همین دلیل توسعه یک نیروی دریایی قدرتمند اهمیت بالایی پیدا کرده است. چین اولین ناو هواپیمابر خود را در کنار سه ناو هجومی آبی-خاکی، ۲۵ ناو نابودگر، ۴۲ ناوچه محافظت و ۶۰ زیردریایی به نیروی دریایی تحویل داد. درحال‌حاضر ۱۳۳ هزار پرسنل نظامی در نیروی دریایی این کشور حضور دارند. اما راه‌اندازی پایگاه نظامی در سواحل جیبوتی را می‌توان جاه‌طلبانه‌ترین گام چین در جهت گسترش نفوذ خود در آب‌های بین‌المللی توصیف کرد. این پایگاه بر تنگه استراتژیک باب‌المندب و خلیج عدن تسلط دارد. مطابق با اظهارات مقامات دولت چین و کارشناسان نظامی چینی، این پایگاه رسما به‌عنوان یک پشتیبان لجستیک برای ماموریت‌های ضدراهزنی نیروی دریایی چین عمل می‌کند. البته چینی‌ها نگرانی‌های مشروعی در مورد راهزنی دارند. افزایش حملات راهزنی در شاخ آفریقا موجب نگرانی کشور‌های مختلف در سرتاسر دنیا شده است. چین درحال‌حاضر بزرگترین صادرکننده محموله‌های کانتینری است و آمریکا در رتبه دوم قرار دارد. راهزنی تقریبا ۹۰ درصد آب‌های آزاد در دنیا را تحت تاثیر قرار داده است و می‌تواند هزینه قابل توجهی به پکن تحمیل کند.
چین از سال ۲۰۰۹ در بسیاری از ماموریت‌های چند جانبه مشترک برای نگهبانی از آب‌های آفریقای شرقی مشارکت داشته است. پایگاه نظامی دریایی در بندر جیبوتی نیز در راستای گسترش این ماموریت‌ها تاسیس شد. البته باید اشاره کنیم که حضور یک پایگاه نظامی در جیبوتی موضوع غیرعادی نیست. آمریکا، فرانسه، ایتالیا، ژاپن و اتحادیه اروپا نیز در این منطقه پایگاه نظامی دارند. اما مقامات آمریکایی تردید دارند که تنها هدف چین از تاسیس این پایگاه نظامی انجام ماموریت‌های ضدراهزنی بوده است. در سال ۲۰۱۸ آمریکا، چین را متهم به نشانه گرفتن لیزر به سمت جنگنده‌های آمریکایی در جیبوتی کرد. علاوه بر این، نگرانی‌هایی در مورد سرمایه‌گذاری اقتصادی چین در منطقه وجود دارد.
البته دلایل دیگری را نیز می‌توان برای راه‌اندازی این پایگاه نظامی متصور شد. برای مثال، پکن می‌تواند در شرایط اضطراری از این نقطه برای تخلیه شهروندان چینی شاغل در خاورمیانه استفاده کند که نمونه آن را در لیبی و یمن مشاهده کرده‌ایم. پیش‌بینی می‌شود که تعداد نیرو‌های کار چینی در خاورمیانه همزمان با اجرای «ابتکار یک کمربند، یک جاده» افزایش پیدا کند. تحلیلگران چینی پیش‌بینی می‌کنند چین ناوگان دریایی ضدراهزنی خود را به مانور‌های مشترک این ماه اعزام خواهد کرد. مانور‌های نظامی مشترک با ایران و روسیه به چین اجازه خواهد داد که در کنار تمرین ماموریت‌های ضدراهزنی، قدرت نظامی خود در یکی از مناطق استراتژیک مهم در دنیا را به نمایش بگذارد. درحال‌حاضر چین بزرگترین وارد‌کننده محصولات پتروشیمی است و تقریبا نیمی از نفت خود را از خاورمیانه دریافت می‌کند. در نتیجه، منابع انرژی خاورمیانه به‌عنوان یکی از اولویت‌های امنیت ملی پکن در نظر گرفته می‌شود. اما این معامله نظامی می‌تواند جنبه تجاری نیز داشته باشد. بعد از آنکه اولین بار در ماه اکتبر گزارش‌هایی در مورد مانور‌های سه‌جانبه منتشر شد، چینی‌ها امیدوار شدند که از این فرصت برای فروش تسلیحات خود به مشتری‌های جدید استفاده کنند. البته پکن در آینده نزدیک نمی‌تواند جایگاه آمریکا به‌عنوان بزرگترین تامین‌کننده تسلیحات جنگی در خاورمیانه را پر کند. اما کشور‌های خاورمیانه خرید سلاح از چین را به‌عنوان ابزاری برای اعمال فشار به واشنگتن تصور می‌کنند. در سال ۱۹۸۷ بعد از آنکه آمریکا درخواست‌های عربستان برای فروش جنگنده‌های اف-۱۵ را رد کرد، سعودی‌ها قراردادی را برای خرید موشک‌های بالستیک میانبرد با پکن امضا کردند. چین یکی از تامین‌کنندگان اصلی سلاح برای جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شود. ایران در سال‌های گذشته به‌دلیل تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل از خرید سلاح محروم شده بود. دو طرف در سال‌های گذشته به شرکای نزدیکی در خاورمیانه تبدیل شده‌اند، اگرچه هر دو در سطح بین‌المللی نسبتا منزوی هستند. چین به‌عنوان مهم‌ترین شریک تجاری ایران نیز در نظر گرفته می‌شود.
مشارکت چین در مانور‌های نظامی خلیج‌فارس با استراتژی کلی آنها سازگاری دارد. این همکاری می‌تواند در شرایط کنونی تا حدودی فشار‌های بین‌المللی و منطقه‌ای علیه تهران را کاهش دهد. ایران در هفته‌های گذشته ناآرامی‌های بی‌سابقه‌ای را تجربه کرده است و از لحاظ اقتصادی در وضعیت بحرانی قرار دارد. این مانور نظامی اهمیت بالایی برای جمهوری اسلامی خواهد داشت.
تهران و پکن می‌توانند از مساله راهزنی برای توجیه همکاری‌های نظامی خود در آب‌های منطقه استفاده کنند، زیرا کشتی‌های هر دو کشور در سال‌های گذشته قربانی حملات راهزن‌ها شده بودند. چین همزمان می‌تواند به اهداف دیگر خود شامل محافظت از منافع تجاری، فروش اسلحه و بهبود روابط دوجانبه با ایران نیز دست پیدا کند. بدون تردید هدف چین از این عملیات مشترک تقابل مستقیم با ارتش آمریکا در خاورمیانه نیست. چینی‌ها می‌دانند که شانسی در مقابل آمریکا ندارند. علاوه بر این، حضور آمریکا می‌تواند به تقویت امنیت منطقه کمک کند. با این وجود، سیاستمداران آمریکا باید به‌دنبال راهکاری برای افزایش نفوذ پکن در خاورمیانه باشند.
