طرح «شش‌بندی» «پولیتیکو» برای توافق ایران و آمریکا

در ابتدای این یادداشت با تاکید بر اینکه تنها راه برون‌رفت آمریکا از بحران با ایران، مذاکره است، ذکر شده: «راه پیش‌رو، اقدام همه‌جانبه برای مذاکره بر سر یک توافق هسته‌ای جدید یا اصلاح گسترده توافق قبلی نیست... ما راهی را برای کاهش تنش پیشنهاد می‌کنیم که بر پایه یک‌سری گام‌های معتدل الزام‌آور دوجانبه است که هر طرف می‌تواند برای پیشگیری از احتمال درگیری و آرام کردن وضعیت کنونی بردارد.» نویسندگان این مقاله با اذعان به اینکه ایران هیچ قصدی برای اعمال هژمونی و سلطه خود بر منطقه ندارد، توضیح دادند: «آمریکا دو انتخاب دارد، یا از آبروی خود دفاع کند که به بهای منافعش تمام می‌شود یا با تصمیم‌گیری عاقلانه و حفظ منافع در وفور نفت با قیمت مناسب، وجهه خود را بازیابد.»

پولیتیکو با بی‌معنی خواندن دیدار ترامپ با «حسن روحانی» رئیس‌جمهور ایران همزمان با افزایش تحریم‌ها علیه تهران نوشت: «چیزی که دولت [آمریکا] به آن نیاز دارد، یک استراتژی جهت سنجش امکان تمایل و توانمندی ایران برای دخیل شدن در یک مذاکره و داشتن اراده برای پایبند ماندن به آن است.»

در ادامه این یادداشت سپس توافق جدیدی با ۶ محور برای ایران و آمریکا جهت پایان تنش‌ها و کاهش خطر درگیری مطرح شده که به شرح زیر است:

۱- ترامپ باید پیام قاطعی به «محمد بن‌سلمان» ولیعهد سعودی بدهد مبنی بر اینکه عربستان در رقابت با ایران از حد خودش فراتر رفته و اینکه دو کشور باید هرچه سریع‌تر برای ممانعت از کشیده شدن منطقه به یک جنگ که در خدمت منافع هیچ‌کس نیست، وارد تعاملات دیپلماتیک شوند. اینکه روزهای چک سفید کشیدن آمریکا برای سعودی‌ها و کمک به رفتارهای غیرمسوولانه منطقه‌ای آنها تمام شده است. اینکه آمریکا به عربستان سعودی اجازه نمی‌دهد این کشور را برای محافظت از صادرات نفت خود، به جنگ با ایران بکشاند.

۲- ترامپ باید خیلی صریح به بن‌سلمان بگوید به‌‌رغم اینکه آمریکا آماده است تا برای رفع آسیب‌پذیری سپر پدافند هوایی سعودی، کمک به دفاع در برابر حملات سایبری و برداشت از ذخایر استراتژیک نفت برای جبران کسری نفت عربستان اقدام کند اما ایالات‌متحده خود مستقیما به ایران حمله نمی‌کند، تا زمانی که این کشور تجهیزات یا نیروهای نظامی آمریکا در منطقه را هدف قرار ندهد.

۳- ترامپ باید پیام محرمانه‌ای را به روحانی بدهد مبنی بر اینکه آمریکا از واکنش نشان دادن به حملات ایران خودداری کرد تا مصلحت منطقه را حفظ کند.

۴- آمریکا باید صراحتا بگوید که دیگر بر سر راه ایجاد خط اعتباری ۱۵ میلیارد دلاری اروپا با ایران سنگ‌اندازی نمی‌کند. اینکه تغییر حکومت ایران، یک خیال بولتونی بوده و تلاش کند رنجی را که بر اثر تحریم‌ها به مردم ایران تحمیل کرده، کاهش دهد.

۵- دولت ترامپ باید به تهران بگوید که آماده است مجددا معافیت‌های تحریمی خرید نفت را به مشتریان اصلی ایران جهت واردات نفت از این کشور اعطا کند به شرط اینکه ایران نیز به پایبندی کامل به تعهداتش ذیل برجام بازگردد.

۶- ایران و آمریکا به‌عنوان بخشی از یک توافق دوجانبه مذاکره‌شده، تعهد دهند که اقداماتی را برای اعتمادسازی جهت کاهش تنش‌ها و رفع خطر وقوع درگیری انجام دهند. از همه مهم‌تر، آنها باید کانال ارتباطی مستقیمی در سطح عملیاتی ایجاد کنند تا خطر سوءتفاهم‌هایی که می‌تواند جرقه درگیری را بزند، مرتفع کند. همچنین اگر ایران موافقت کرد که از رفتارهای نظامی تحریک‌آمیز در منطقه دست بردارد، آمریکا نیز بخشی از نیروهای نظامی اضافی را که به منطقه اعزام کرد برمی‌گرداند.

واشنگتن بعد از خروج از برجام در راستای سیاستی موسوم به «فشار حداکثری» به اقداماتی تحریک‌آمیز مانند قرار دادن نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست سازمان‌های اصطلاحا تروریستی، اعزام یک ناوگروه، چند بمب‌افکن بی‌۵۲ و چند جنگنده اف۲۲ به منطقه و تحریم وزیرخارجه ایران روی آورد. جمهوری اسلامی ایران در واکنش به این اقدام یک سال «صبر راهبردی» را در دستور کار قرار داد اما بعد از گذشت یک سال و محقق نشدن وعده‌های اروپا، تاکنون در سه گام از تعهدات خود ذیل برجام کاسته است. تهران ۱۶ شهریورماه اجرای سومین گام از کاهش تعهدات خود را اعلام کرد. پیش از نگارش این مقاله نیز «امانوئل مکرون»‌ رئیس‌جمهور فرانسه طی سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل، پنج محور را برای مذاکرات میان ایران و آمریکا پیشنهاد داده بود.