راهبرد تهران برای یمن واحد

در همین ارتباط، العرب نزدیک به عربستان سعودی نوشت: ایران با تمرکز بر عامل وحدت یمن، در تلاش است تا اخوان یمن را برای پیوستن به صف حوثی‌ها تحریک کند. اکنون به‌دلایل داخلی و خارجی، بیش از هر زمانی زمینه برای نزدیکی بی‌سابقه بین حوثی‌ها و اخوان در یمن فراهم است. نزدیکی بین قطر و ایران و شکوفایی روابط بین تهران و دوحه، در راس عواملی جای می‌گیرد که می‌تواند زمینه‌ساز ائتلاف اخوانی- حوثی در یمن باشد چراکه رابطه مستحکم قطر با اخوان، در مقابل تبعیت کامل حوثی‌ها از تهران، این امر را آسان می‌کند. طی سفری که هیات حوثی به ایران داشت، تلاش تهران برای استفاده از حوادث اخیر در عدن، برای جذب حزب اصلاح‌طلب اخوان، به حوثی‌ها، بروز یافت. در این سفر مسوولان ایرانی در جریان دیدار با محمد عبدالسلام، سخنگوی حوثی‌ها، بر ضرورت حفظ اتحاد یمن تاکید کرده و دولت‌های منطقه را متهم به تلاش برای فروپاشی و تجزیه یمن کردند. عبدالسلام نیز در ضمن این سفر، بر این مساله تاکید کرد که تمام مسائل مورداختلاف باید از طریق مذاکره یمنی- یمنی، بدون دخالت خارجی، حل شود. تحلیلگران مسائل یمن، صحبت‌های عبدالسلام در این‌باره را به مثابه پیشنهاد مستقیمی به حزب زیان‌دیده از سیطره شورای انتقالی در عدن، می‌دانند.

یکی از فرماندهان حوثی در حساب توییتر خود در این‌باره نوشت: «طی دیدار با محمدجواد ظریف، راه‌های تقویت روابط دوجانبه و دیپلماتیک بین دو کشور و همکاری مشترک برای حمایت از راه‌حل سیاسی در یمن، پایان دادن به محاصره و جنگ متجاوزانه، به اضافه تحولات شرایط منطقه‌ای، مورد بررسی قرار گرفت.» همچنین در جریان دیدار هیات انصارالله از تهران، رئیس هیات مذاکره‌کنندگان یمن از تعیین ابراهیم الدیلمی به‌عنوان سفیر فوق‌العاده این کشور در تهران خبر داد. یک منبع یمنی آگاه درباره سفر عبدالسلام به تهران، تاکید کرد که سخنگوی حوثی‌ها پرونده کاملی از هدف گرفتن عربستان را به مسوولان ایرانی ارائه داده و خواستار کمک‌های بیشتری از سوی ایران به حوثی‌ها شده است. پس از حوادثی که در دو هفته گذشته در عدن به‌وقوع پیوست، حوثی‌ها و به‌دنبال آنها، ایران، امیدوارند بتوانند جبهه مخالف خود را در یمن تجزیه کنند.

حزب اصلاح و نقش آن در یمن

«حزب التجمع الیمنی للاصلاح» یکی از بزرگ‌ترین احزاب یمنی است که بعد از اتحاد یمن جنوبی و شمالی در سپتامبر ۱۹۹۰ توسط عبدالله بن حسین الاحمر تشکیل شد و پس از آن به یکی از مهم‌ترین متحدان علی عبدالله صالح رئیس‌جمهور سابق یمن و عربستان سعودی تبدیل شد. این حزب منتسب به جماعت اخوان‌المسلمین است و خانواده الاحمر و قبیله حاشد یمن نقش مهمی در آن ایفا می‌کنند. همچنین شخصیت نزدیک به القاعده یمن یعنی عبدالمجید الزندانی هم نقش بارزی در این حزب ایفا کرده است. روابط حزب اصلاح با عربستان پس از تحولات بهار عربی در یمن فراز و فرود فراوانی داشته است. از قرار دادن این حزب در لیست گروه‌های تروریستی تا همکاری با این حزب برای مقابله با حوثی‌های یمن. در مقطع اخیر به‌دلیل تحرکات امارات و عربستان برای تقویت شورشیان جنوب و اختلافاتی که بروز کرده است، روابط با حزب اصلاح مجددا دچار نوسان شده و از این زاویه است که تلاش ایران و قطر برای نزدیک کردن انصارالله و حزب اخوانی اصلاح قوت گرفته است. قطر نقش و ارتباط بسیار مهمی با اخوانی‌ها در منطقه خاورمیانه و شمال‌آفریقا دارد.

گفت‌وگوهای سه‌جانبه

در ادامه تحولات و در چارچوب رایزنی‌های جمهوری اسلامی ایران برای حل‌وفصل سیاسی بحران یمن نشست مشترک سه‌جانبه‌‌ای با حضور هیاتی از کشورمان به ریاست علی‌اصغر خاجی، دستیار ارشد وزیر امورخارجه در امور ویژه سیاسی، هیاتی از انصارالله یمن به ریاست محمد عبدالسلام سخنگوی انصارالله یمن و سفرا و روسای نمایندگی‌های چهار کشور ذی‌ربط اتحادیه اروپا موسوم به ۴E (انگلستان، فرانسه، آلمان و ایتالیا) در محل وزارت امورخارجه در تهران برگزار شد. در این نشست هیات‌های حاضر در جلسه دیدگاه‌ دولت‌های متبوع خود را درخصوص تحولات یمن از جمله در موضوعات سیاسی، میدانی و وضعیت انسانی یمن به شکل مشروح بیان و از استمرار وضعیت بحرانی یمن که به کشته و مجروح شدن ده‌ها هزار یمنی و ویرانی زیرساخت‌های این کشور منتهی شده است، عمیقا ابراز تاسف کردند.

در پایان این نشست، هیات‌های شرکت‌کننده، با تاکید بر لزوم توقف هرچه سریع‌تر جنگ، بر راهکار سیاسی به‌عنوان راهکار نهایی بحران یمن تاکید و با ابراز نگرانی از وضعیت انسانی در یمن خواستار تسریع در ارسال کمک‌های انسانی شدند. همچنین هیات‌های شرکت‌کننده بر لزوم اجرای کامل توافقات استکهلم و انجام تعهدات کامل طرفین تاکید کردند و آن را مقدمه‌ای بر حل‌وفصل نهایی سیاسی بحران یمن خواندند. گفتنی است ایران تاکنون پنج دور نشست با چهار کشور اروپایی (فرانسه، انگلیس، ایتالیا و آلمان) درباره یمن داشته است. آخرین دور این نشست دوشنبه ۲۷ اسفند ماه ۱۳۹۷ در شهر بروکسل پایتخت بلژیک با حضور «حسین جابری‌انصاری» دستیار سابق وزیر خارجه ایران در امور ویژه سیاسی و با حضور نمایندگان چهار کشور اروپایی و «هلگا اشمید» معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و دبیرکل سرویس اقدام خارجی این اتحادیه بود.

سودای امارات برای تجزیه با چراغ سبز عربستان

دو طرف اصلی در ائتلاف مخالف حوثی‌ها، یعنی عربستان و امارات، اختلافات را به میز مذاکره‌ای ارجاع داده‌اند که اولین حلقه‌های آن به‌زودی در جده برگزار خواهد شد. شورای انتقالی جنوب که با حمایت امارات کنترل استان‌های جنوبی را به دست گرفته است؛ تاکید کرد تنها هدف این شورا تشکیل دوباره یمن جنوبی است. شورای انتقالی جنوب که از آن به «جنبش جنوب» نیز یاد می‌شود از ابتدای انقلاب سال ۲۰۱۱ جدایی از شمال یمن را جزو اهداف اصلی خود اعلام کرده است. این شورا روز شنبه گذشته توانست کنترل شهر «عدن» را در سایه سکوت عربستان سعودی و کمک‌های تسلیحاتی امارات به‌دست گیرد و گام مهمی در جهت تشکیل کشور «یمن‌جنوبی» بردارد. کشور یمن جنوبی که بعدها به «جمهوری دموکراتیک خلق یمن» تغییر نام داد در ۲۲ آوریل ۱۹۹۰ با «جمهوری عربی یمن» یا همان یمن شمالی متحد شد و کشور یکپارچه «جمهوری یمن» شکل گرفت.

در همین حال منابع خبری یمنی اعلام کردند که «عیدروس الزبیدی» رئیس شورای انتقالی و «هانی بن‌بریک» معاون وی به امارات سفر کرده‌ و با مقامات ابوظبی از جمله «محمد بن‌زاید» دیدار کرده‌اند. دیدار مقامات شورای انتقالی جنوب با «محمد بن‌زاید» پس از آن صورت گرفته است که ولیعهد ابوظبی دوشنبه هفته گذشته یعنی دو روز پس از سقوط «عدن» با پادشاه و ولیعهد سعودی دیدار کرد. به گفته منابع یمنی، در این دیدار توافقات اولیه درخصوص چگونگی اداره استان‌های جنوبی یمن انجام شده است. روزنامه اخبار الیوم یمن، مدعی شده که به بخشی از مفاد توافق میان دولت امارات و عربستان سعودی درخصوص اداره استان «عدن» و دیگر استان‌های جنوبی دست یافته است. به گفته این منابع، ولیعهد سعودی همچنین تلاش کرده تا دولت منصور‌هادی و شورای انتقالی جنوب تقسیم قدرت میان خود را بپذیرند. محمد بن‌زاید نیز با مسوولان سعودی در این راستا رایزنی کرده است.