نیویورکر روایت کرد
ماجرای دعوت ظریف به کاخ سفید
نشریه آمریکایی «نیویورکر» گزارش کرده است که دونالد ترامپ از طریق سناتور رند پال از ظریف درخواست کرده بود تا اوایل هفته گذشته به اتاق بیضی رئیس‌جمهوری آمریکا برود؛ دعوتی که به اعتقاد مقامات کشورمان با هدف نمایش تبلیغاتی بوده است و از همین‌رو با پاسخ منفی مواجه شد. اما در دیدار بین ظریف و پال گفت‌و‌گوها و پیشنهادهای مهمی مطرح می‌شود که در ادامه مطلب به تفصیل بررسی می‌شود. به‌گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای‌اقتصاد»، نشریه نیویورکر در گزارشی اختصاصی به نقل از منابع آگاه خبری از درخواست ترامپ از ظریف برای حضور در اتاق بیضی کاخ‌سفید پرده برداشت. در این گزارش آمده است: به گفته منابع آگاه ایرانی و آمریکایی، ماه گذشته در خلال افزایش تنش‌ها میان تهران و واشنگتن، محمدجواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران دعوت‌نامه‌ای غیرمنتظره را مبنی بر دیدار با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا در دفتر بیضی کاخ‌سفید دریافت کرد. این پیشنهاد دیپلماتیک از سوی رند پال، سناتور جمهوری‌خواه ایالت کنتاکی به ظریف و در جریان دیدار روز ۱۵ جولای در نیویورک ارائه شد.
با حمایت دونالد ترامپ، سناتور رند پال چند هفته را به‌طور هم‌راستا با وزارت‌خارجه و کاخ‌سفید معطوف به طرح و بسط این ایده کرد. در همین راستا، طرف سومی از سوی پال سه هفته پیش از ورود ظریف با ایرانی‌ها تماس گرفته بود. پال در ۱۴ جولای و یک روز پیش از سفر به نیویورک و درحالی‌که با ترامپ درحال بازی گلف در ویرجینیا بودند در این‌باره گفت‌و‌گو کرد.
در ۱۵ جولای، او به‌همراه داگ استفورد، مشاور ارشد خود در مقر سکونت نمایندگی ایران در سازمان‌ملل، واقع در خیابان پنجم و در نزدیکی موزه متروپولیتن با ظریف دیدار و گفت‌و‌گو کردند. ظریف که طی چند دهه گذشته به دیپلماتی کارکشته بدل شده است در دانشگاه دنور با کاندولیزا رایس، وزیرخارجه اسبق آمریکا هم‌دانشگاهی بوده و درواقع استاد مشاور آن دو در دوره دکترا یک فرد بود. او روابط اندکی را با برخی اعضای مجلس نمایندگان و سنای آمریکا داشته است. ظریف در همین‌باره و در ادامه حضور خود در نیویورک به جمعی از خبرنگاران گفت که «من همواره افرادی را از کنگره ملاقات می‌کنم.» اما این نخستین دیدار وی با پال جمهوری‌خواه بود که عضو کمیته روابط خارجی سنا نیز هست.
به گفته برخی از منابع آگاه، دو طرف در ابتدای دیدار خود در رابطه با موضوعات دیرینه مورد اختلاف، به‌ویژه برنامه هسته‌ای ایران و همچنین تنش‌های اخیر در خلیح‌فارس گفت‌و‌گو کردند. در ماه مه و ژوئن آمریکا در «ادعایی واهی» ایران را به خرابکاری در تردد نفتکش‌ها متهم کرده بود. ایران همچنین در ۲۰ ژوئن یک پهپاد بدون سرنشین آمریکایی را که به نقض حریم دریایی ایران متهم شده بود منهدم کرد. ترامپ نیز مدعی شد که فرمان حمله نظامی تلافی‌جویانه را صادر اما در واپسین دقایق آن را لغو کرده است. با پررنگ‌تر شدن سایه جنگ در خاورمیانه، سناتور رند پال ماموریت یافت تا با ایجاد یک کانال دیپلماتیک مستقیم اندکی تنش‌ها را کاهش دهد. پیشنهادی که به ظریف برای حضور در دفتر بیضی ارائه شد را در واقع می‌توان در اسلوب تاکتیک‌های ترامپ برای دور زدن دیپلماسی سنتی دانست که نمونه آن مذاکره وی با رهبر کره‌شمالی است.
در جریان این دیدار یک ساعته، ظریف ایده‌هایی را به پال ارائه داد تا به نگرانی‌های آمریکا پاسخ مناسب داده شود. او بعد از این دیدار بخشی از مشروح این گفت‌و‌گوها را به خبرنگاران و به‌طور ویژه به من (گزارشگر نیویورک) گفت. وی تاکید کرد: «به‌عنوان یک دیپلمات، من همواره باید به راهکارهای جایگزین بیندیشم.» در میان این پیشنهادها این موضوع مطرح شد که مجلس ایران می‌تواند فتوای سال ۲۰۰۳ و ۲۰۱۰ مقام معظم رهبری ایران را به‌صورت یک قانون بگذراند. آیت‌الله خامنه‌ای پیش‌تر در سال ۲۰۱۰ در این‌باره تاکید کرده بود که «استفاده از این دست از تسلیحات را حرام می‌دانیم و بر این باوریم که همه باید تلاش کنند تا بشریت را در برابر این بحران محافظت کنند.»
ظریف اما تصریح کرد که اگر ترامپ خواستار بیش از این است باید امتیازات بیشتری را نیز بدهد. پیشنهاد دیگر ظریف آن بود که ایران طبق یکی از بندهای توافق هسته‌ای با قدرت‌های جهانی که ترامپ آمریکا را از آن خارج کرد، تصویب پروتکل الحاقی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را در صورت امکان طی سال‌جاری انجام دهد. این درحالی است که براساس برجام این پروتکل باید در سال ۲۰۲۳ به تصویب برسد. این پروتکل که البته به امضای ایران رسیده اما هنوز در مجلس به‌صورت قانون به تصویب نرسیده است امکان انجام بازرسی‌های گسترده‌تر را برای بازرسان سازمان‌ملل از تاسیسات هسته‌ای کشورها فراهم می‌کند.
دریل کیمبال، رئیس سازمان کنترل تسلیحات آمریکا پیرامون اهمیت این پروتکل به نیویورکر می‌گوید: «پروتکل الحاقی یک روش حیاتی است که جامعه بین‌المللی با تمسک به آن می‌تواند تایید کند که ایران به‌دنبال تسلیحات هسته‌ای نیست، بنابراین اگر به ایرانی‌ها اعتماد ندارید باید پادمان‌های امنیتی را در اولویت قرار دهید.»
به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، این درحالی است که آژانس طی گزارش‌های متعدد فصلی و سالانه همواره بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران و پایبندی تهران به برجام خبر داده و آن را تایید کرده است.
با تصویب این پروتکل ایران به اصلی‌ترین نگرانی آمریکا از برجام که همان «بند غروب» است خاتمه می‌دهد. اما ظریف در مقابل پیشنهاد کرده است که ترامپ براساس برجام قانون لغو تحریم‌های ایران در کنگره را به تصویب برساند؛ اقدامی که باراک اوباما نتوانست آن را انجام دهد. منابع دیپلمات خبر دادند که پس از این دیدار پال پیشنهادهای ظریف را به‌طور شخصی به ترامپ انتقال داد و رئیس‌جمهوری آمریکا نیز به سناتور جمهوری‌خواه گفت که دعوت‌نامه را به ظریف برای حضور در دفتر بیضی کاخ‌سفید (در اوایل هفته گذشته) ارائه دهد. یک سخنگوی کاخ‌سفید از اظهارنظر رسمی در این‌باره خودداری کرد.
به گفته منابع دیپلماتیک ایرانی و اروپایی، دونالد ترامپ در دو سال گذشته حداقل هشت‌بار برای مذاکره با ایران پیام داده است. در زمانی که او به همراه روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل شرکت کردند نیز وی دوبار برای گفت‌و‌گو پیغام داده بود. یکی از این پیشنهادها که در سال ۲۰۱۷ توسط امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه به روحانی منتقل شد، در همان روزی بود که ترامپ با حضور در پشت تریبون مجمع عمومی به‌شدت ایران را تهدید و مورد حملات تند قرار داد.
این روزنامه همچنین به نقل از این منابع آگاه مدعی است که ظریف در پاسخ به این پیشنهاد تاکید کرده است که تصمیم‌گیری در این‌باره برعهده وی نیست و ابتدا باید با تهران مشورت کند. وزیرخارجه ایران همچنین ابراز نگرانی کرده بود که این دیدار نمایشی و بدون دستاورد باشد. همچنین پس از آنکه ظریف نتایج دیدار را به تهران انتقال داد، تصمیم مثبتی برای دیدار اتخاذ نشد. از سوی دیگر قرار است حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران ماه آتی برای سخنرانی در مجمع عمومی سازمان‌ملل به نیویورک سفر کند.
البته دعوت از ظریف درحالی صورت گرفت که پیش از سفر وزیرخارجه ایران به نیویورک، آمریکا تردد نمایندگان ایران در سازمان ملل را محدود کرده بود. اما سناتور دیگری نیز پشت پرده راهبرد دیپلماتیک ترامپ قرار دارد؛ لیندسی گراهام جمهوری‌خواه که مواضع تندتری نسبت به ایران در مقایسه با پال دارد و مسیر متفاوتی را برای توافق با ایران دنبال می‌کند. او که از مقامات حاضر در بازی گلف چهاردهم جولای بود و با ترامپ در مورد ایران گفت‌و‌گو کرد با متحدان آمریکا به رایزنی پرداخته و پیشنهاد کرده است که ایران «توافق هسته‌ای ۱۲۳» را بپذیرد؛ توافقی که بین آمریکا و ۴۵ کشور دیگر درحال اجراست. به‌زعم گراهام این توافق در ازای همکاری آمریکا برای توسعه برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران تضمین می‌کند که تهران به دنبال سلاح هسته‌ای نخواهد بود.
ارسال نظر