اروپا از طرح بغداد برای تشکیل کنفرانس منطقه‌ای حمایت کرد
فرمول عراقی برای کاهش تنش در خاورمیانه
جزئیات طرح پیشنهادی عراق برای برگزاری کنفرانسی منطقه‌ای اعلام نشده است، اما مقام‌های عراقی گفته‌اند برنامه‌ریزی اولیه برای برگزاری چنین کنفرانسی درحال انجام است. پیش‌تر عادل عبدالمهدی، نخست‌وزیر عراق در تاریخ ۳۱ اردیبهشت ماه گفته بود که بغداد دو هیات به آمریکا و ایران برای پایان دادن به تنش‌ها میان دو طرف اعزام خواهد کرد و عمار حکیم، رهبر جریان حکمت ملی عراق نیز تاکید کرده بود که عراق به‌دلیل روابط نزدیکش با هر دو طرف (ایران و آمریکا) می‌تواند و باید برای کاهش تنش میان تهران و واشنگتن تلاش کند. همچنین پیش از این ژاپن، عراق، سوئیس، عمان، قطر و ترکیه با هدف کاهش تنش بین تهران و واشنگتن اعلام آمادگی کرده و بعضا نمایندگانی نیز به ایران اعزام کرده بودند.
لزوم جلوگیری از تشدید تنش
مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا که پس از پنج سال به عراق سفر کرده، روز شنبه همچنین با اشاره به تنش پیش‌آمده بین ایران و آمریکا در منطقه و امکان اشتباه محاسباتی، جلوگیری از تشدید تنش را در اولویت دانست.
موگرینی با اشاره به مذاکراتش با وزیرخارجه عراق گفت: «ما درباره افزایش تنش‌ها در اطراف عراق و نیاز به‌کاهش تنش و جلوگیری از بروز هرگونه اشتباه محاسباتی منجر به عواقب بسیار خطرناک برای عراق و منطقه و همین‌طور نیاز به‌کاهش تنش و یافتن کانال‌هایی برای رایزنی و همزیستی به تفصیل صحبت کردیم.» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با این هشدار که «جنگ پیامدهای سنگینی برای همه طرف‌ها خواهد داشت» گفت این اتحادیه از یکسو در پی روابط خوب با همه طرف‌هاست و از سوی دیگر نسبت به «ماجراجویی‌های خطرناک» هشدار می‌دهد. سفر فدریکا موگرینی به عراق در شرایطی انجام می‌شود که تنش‌ها میان ایران و آمریکا در ماه‌های اخیر و پس از وقوع چندین حمله به نفتکش‌ها در خلیج‌فارس و دریای عمان بالا گرفته است. آمریکا ایران را متهم به‌دست داشتن در این حملات کرده اما جمهوری اسلامی این اتهام را رد می‌کند. تنش‌ها بین دو کشور پس از سرنگونی پهپاد آمریکایی به اوج رسید و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده، اعلام کرد که دقایقی قبل از شروع حمله به مواضعی در ایران، دستور توقف این حملات را داده است.
آمریکا اردیبهشت سال گذشته از برجام خارج شد و اعلام کرد برای «تغییر رفتار» جمهوری اسلامی، سیاست «فشار حداکثری» را در برابر ایران به‌کار می‌گیرد. اتحادیه اروپا در عین تاکید بر پایبندی‌اش به برجام، همواره از فعالیت‌های موشکی و اقدامات منطقه‌ای جمهوری اسلامی انتقاد کرده است و خواهان مذاکراتی در این رابطه شده است. این درحالی است که مقامات ایران نیز مسائل دفاعی را جزو خطوط قرمز دانسته و قابل مذاکره نمی‌دانند.
سابقه پیشنهاد میانجیگری
از سوی دیگر محمد الحکیم، وزیرخارجه عراق، در کنفرانس خبری مشترک با فدریکا موگرینی گفت: «در دیدار با مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تصریح کردیم که عراق نباید به زمین جنگ در این منازعه تبدیل شود، بلکه باید همراه با دیگر کشورهای عربی، به‌ویژه کویت و عمان، نقشی سازنده در حل این بحران ایفا کند.» عراق یکی از کشورهایی بوده که برای پادرمیانی در تنش بین ایران و آمریکا بارها اعلام آمادگی کرده است.
همچنین عمار حکیم، رهبر جریان حکمت ملی عراق در تاریخ ۳۱ اردیبهشت گفته بود که عراق به‌دلیل روابط نزدیکش با هر دو طرف (ایران و آمریکا) می‌تواند و باید نقش میانجی را ایفا کند. عمار حکیم تاکید کرده بود که عراق باید برای کاهش تنش میان تهران و واشنگتن تلاش کند و نقشی فعال در میانجیگری ایفا کند. رئیس ائتلاف اصلاح و سازندگی عراق همچنین گفته بود که عراق باید از روابط خوب خود با ایران و آمریکا بهره ببرد و از طریق تمام طرف‌های رسمی از جمله دولت، پارلمان و دیگر نیروهای سیاسی این نقش حساس را ایفا کند.
دلایل پیشنهاد بغداد
درخصوص دلایل پیشنهادهای چندباره عراق برای یافتن راهکاری به منظور کاهش تنش بین ایران و آمریکا یا حتی ایفای نقش میانجیگر به چند نکته می‌توان توجه داشت؛ نخست برداشت بغداد این است که تنش بین ایران و آمریکا به ضرر این کشور است، می‌تواند آثار و تبعاتی بر محیط داخلی عراق بر جای بگذارد و شرایط را برای آن کشور دشوار کند. بنابراین مقامات عراق از هر فضایی برای مطرح کردن موضوع کاهش تنش بهره می‌‌برند.
از سوی دیگر عراق هم با ایران و هم با آمریکا روابط حسنه‌ای دارد و نمی‌خواهد تنش بین دو کشور منجر به تحت‌تاثیر قرار گرفتن این روابط شود.
درواقع تنش بین ایران و آمریکا، عراق را نیز در موقعیتی حساس و نامطلوب قرار داده است. همچنان‌که ذکر شد عراق با هر دو کشور ایران و آمریکا روابطی بسیار نزدیک دارد و از یکسو میزبان نیروهای آمریکایی در خاک خود است و از سوی دیگر روابطی استراتژیک با تهران دارد. بنابراین بدون شک عراق نمی‌خواهد سطح تخاصم بین ایران و آمریکا افزایش پیدا کند. چراکه در صورت تشدید تنش‌ها آثار آن در منطقه گریبان دیگر کشورها را نیز می‌گیرد و ممکن است خاک عراق به عرصه نبرد دو کشور تبدیل شود. در عین حال از آنجا که عراق به تازگی از بند نیروهای تروریستی از جمله داعش خلاص شده و در راستای ایجاد ثبات و امنیت درحال گام برداشتن است، هرگونه ناامنی در منطقه را به زیان خود می‌بیند. در این میان از مناسبات اقتصادی بین ایران و عراق نیز نباید غافل بود؛ چراکه عراق که تازه از جنگ داخلی رهایی یافته اکنون به‌شدت به‌کالاهای ایرانی نیازمند است و این در شرایطی است که درگیر شدن ایران در جنگ با آمریکا، عراق را از این نظر در شرایط دشواری قرار خواهد داد. اما در مورد اینکه آیا عراق اصلا ظرفیت میانجیگری یا کاهش تنش را دارد باید گفت که عراق به آن معنا، ظرفیت میانجیگری ندارد، ولی از آنجا که رابطه عراق با ایران و آمریکا خوب است می‌تواند یک نقش دووجهی برای رفع تنش‌های موجود ایفا کند. در عین حال اروپا نیز در صورت تشدید تنش‌ها بین ایران و آمریکا بیش از گذشته از این وضعیت متاثر خواهد شد. درحال‌حاضر نیز کشورهای اروپایی به‌دلیل تحریم‌های آمریکا نمی‌توانند به تعهدات خود در قبال ایران عمل کنند و شاهد آن هستیم که تا به امروز ایران دو گام در راستای کاهش تعهدات برجامی خود برداشته است. از این‌رو اروپا نیز که برجام را دستاوردی مهم و امنیتی تلقی می‌کند خواستار راه‌حلی برای کاهش تنش بین ایران و آمریکا و همزمان حفظ برجام است. همچنین همواره بحران‌های خاورمیانه سریعا به اروپا نیز سرریز می‌کند که مهم‌ترین پیامد آن نیز بحران پناهجویان است.
هشدار رئیس‌جمهور عراق
از سوی دیگر برهم صالح، رئیس‌جمهور عراق نیز اخیرا بر مقابله با تبدیل شدن کشورش به محلی برای اقدام علیه همسایگان، ازجمله ایران تاکید کرد. به گزارش خبرگزاری «آنا» برهم صالح روز چهارشنبه پنجم تیرماه در مصاحبه اختصاصی با شبکه سی‌ان‌ان گفت: «عراق به هیچ‌وجه اجازه نمی‌دهد که پایگاه‌هایش به محلی برای اقدام علیه ایران تبدیل شود.» وی در مصاحبه با کریستین امان‌پور، مجری این شبکه افزود: «ما نمی‌خواهیم از خاک عراق برای ماموریت و اقدام خصمانه علیه هریک از همسایگان، ازجمله ایران استفاده شود. این قطعا جزو بخشی از توافق ما با آمریکا نخواهد بود.» دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا چند ماه پیش در مصاحبه با شبکه سی‌بی‌اس آمریکا گفته بود یکی از دلایلی که قصد دارد پایگاه‌های آمریکایی را در عراق حفظ کند، این است که مراقب فعالیت‌های ایران باشد. رئیس‌جمهور عراق درباره افزایش تنش در منطقه تصریح کرد: «ما از این موضوع به‌شدت نگرانیم. عراق در ۴۰ سال گذشته خطرات زیادی را بیخ گوش خود حس کرده است و آخرین آن جنگ با تروریسم و گروه تروریستی داعش بود. ما اکنون خواهان بازگشت آرامش و تمرکز بر بازسازی کشور هستیم، ولی تنش‌ها ما را ناخودآگاه وارد این جریان می‌کند.»
ارسال نظر