برخی رسانه‌ها خبر دادند
ایده روسیه برای کاهش تحریم‌ها؟
برخی رسانه‌های اسرائیلی به‌تازگی گزارش کرده‌اند که ولادیمیر پوتین در جریان دیدار خود با بنیامین نتانیاهو به وی پیشنهاد کرده است که نیروهای ایران در ازای معافیت این کشور از تحریم‌های آمریکا از سوریه خارج شوند. این درحالی است که ریابکوف دقیق بودن این خبر را تکذیب کرد اما همچنان می‌گوید روسیه در مورد ایده‌های مشابه با همه طرف‌ها همکاری می‌کند. به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای اقتصاد»، شبکه خبری کانال ۱۰ اسرائیل در گزارشی نوشت: برخی رسانه‌ها اعلام کرده‌اند که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیراسرائیل در یک جلسه استماع خصوصی در مورد پیشنهاد جدید روسیه به اسرائیل و آمریکا در رابطه با ایران سخن به میان آورده است. پیشنهادی که براساس آن مسکو به تل‌آویو و واشنگتن گفته که تحریم‌های ایران در ازای خروج از سوریه لغو شوند.
اما چرا این موضوع از اهمیت بسزایی برخوردار است؟ هم اکنون حضور نظامی ایران در سوریه برای اسرائیل یک نگرانی مهم تلقی می‌شود اما موضع روسیه تاکنون حداقل در محافل عمومی آن بوده است که حضور ایران در سوریه قانونی و به دعوت بشار اسد رئیس‌جمهور این کشور بوده است. این نخستین مرتبه‌ای است که شاهد اعلام پیشنهادی از سوی روسیه برای خروج نیروهای ایرانی از سوریه هستیم که این خروج را در گرو برداشتن تحریم‌های ایران مطرح کرده است. نتانیاهو این موضوع را در جریان یک جلسه استماع که در کمیته روابط خارجی و امنیت مجلس کنست برگزار می‌شد اعلام کرده است. قانون‌گذاران اسرائیلی در این باره گفته‌اند که نتانیاهو مشخص نکرده است این پیشنهاد در جریان دیدار کوتاه او با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه که هفته گذشته در پاریس انجام گرفت مطرح شده است اما از لحن سخنان نتانیاهو به‌نظر می‌رسید که چنین پیشنهادی در همین دیدار از سوی طرف روس داده شده است.
آنها همچنین از ابراز خرسندی نتانیاهو درمورد دیداری که پوتین داشته است خبر داده‌اند و تاکید کردند که روسیه نمی‌تواند به تنهایی ایران را از سوریه خارج کند و برای این اقدام به کمک دیگر قدرت‌های جهانی نیاز دارد. براساس گفته اعضای کنست، نتانیاهو اعلام کرده است هم‌اکنون روسیه و آمریکا درحال بررسی راه‌هایی هستند که می‌توانند نفوذ ایران را در سوریه کاهش دهند که البته یکی از روش‌های پیش‌رو معافیت تحریمی برای ایران است. نخست‌وزیر اسرائیل همچنین اعلام کرد که در ۸ نوامبر جیمز جفری، نماینده آمریکا در امور سوریه با نماینده روسیه در وین دیدار کرده است تا درباره این موضوع گفتوگو کنند. این درحالی است که سه روز پیش از این دیدار نتانیاهو و جفری با یکدیگر دیدار کردند. نتانیاهو همچنین در پاسخ به سوال نمایندگان کنست مبنی بر اینکه آیا او در مورد پیشنهاد روسیه موضع‌گیری کرده است، گفت: اکنون این تنها یک ایده است و اسرائیل در این مورد سیاست‌های خود را بررسی نکرده است.
سفارت روسیه در تل‌آویو نیز از اظهار‌نظر در این مورد خودداری کرد. این مقام ارشد وزارت‌خارجه آمریکا ضمن اینکه این موضوع را رد نکرد، گفت: «ما در این باره با سازمان‌ملل و دیگر طرف‌ها از جمله روسیه همکاری خود را ادامه می‌دهیم تا همه راه‌حل‌های سیاسی را که در قطعنامه ۲۲۵۴ سازمان ملل آمده بررسی کنیم. البته نمی‌توانیم در مورد ماهیت این گفت‌و‌گوها اظهارنظری کنیم.»
به گزارش خبرگزاری اینترفاکس روسیه، یک روز پس از آنکه رسانه‌های اسرائیلی اعلام کردند روسیه به اسرائیل و آمریکا پیشنهاد کاهش تحریم‌ها علیه ایران در قبال بیرون رفتن مستشاران ایرانی از سوریه را داده، مسکو دقیق بودن این خبر را تکذیب کرد، اما تاکید کرد برای گفتوگو در مورد ایده‌هایی مشابه «با همه طرف‌ها» در تماس است. سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه، روز چهارشنبه، ۳۰ آبان، اعلام چنین پیشنهادی را از سوی روسیه تکذیب کرد و گفت که «درخصوص حضور ایران در سوریه، باید توجه داشت که واحدهای ایرانی به دعوت دولت قانونی سوریه در آنجا مستقرند.»
او افزود: «به این خاطر ما هیچ مشکل قانونی، سیاسی یا مشکل دیگری در این ارتباط نمی‌بینیم.» ریابکوف در ادامه گفت: «نمی توانم این موضوع را که دقیقا در مورد برداشتن تحریم‌ها در ازای انجام کاری صحبت شده باشد، تایید کنم.»
وی ادامه داد: «ایده‌های نزدیک به این، اما نه دقیقا همین ایده، مطرح شده و ما همچنان با همه در تماس هستیم تا راه‌حل‌های ممکن در این باره را بررسی کنیم.» این سخنان پس از آن مطرح می‌شود که کانال ۱۰ تلویزیون اسرائیل روز سه‌شنبه خبر داد که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، به اسرائیل و ایالات متحده پیشنهاد کرده که ایران نیروهایش را از سوریه بیرون ببرد و در ازای آن از تحریم‌های واشنگتن علیه تهران کاسته شود.
روزنامه تایمز اسرائیل نیز می‌نویسد که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، روز دوشنبه در یک جلسه غیرعلنی در پارلمان این کشور «در مورد این پیشنهاد روسیه اطلاع‌رسانی کرده است.» در گذشته، روسیه بارها اعلام کرده است که نمی‌تواند ایران و گروه‌های نیابتی جمهوری اسلامی را مجبور به خروج کامل از سوریه کند.مسکو برای متقاعد کردن نیروهای ایرانی به خروج از محدوده حداقل ۸۵ کیلومتری مرز اسرائیل تلاش کرده است، اما اسرائیل اصرار دارد که هیچ نیروی ایرانی نباید در هیچ نقطه‌ای از سوریه حضور داشته باشد.سرگئی ریابکوف، معاون وزیرخارجه روسیه، روز چهارشنبه در ادامه سخنانش به این موضوعات نیز اشاره کرده و گفت توجه ما به تامین امنیت اسرائیل تنها به زبان نیست، بلکه در این خصوص نهایت جدیت را داریم.
او در ادامه گفت مسکو به‌ویژه در موضوع سلاح‌هایی که می‌توانند اهدافی را در خاک اسرائیل هدف قرار دهند هم با ایران و هم با اسرائیل در تماس و گفتوگو است.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در عین حال می‌گوید از زمانی که هواپیمای روسی در جریان حملات اسرائیل به سوریه سقوط کرد، انتقال و ارسال سلاح از ایران برای حزب‌الله لبنان در سوریه، به‌طور چشم‌گیری کاهش یافته‌است.مسکو و تهران همواره تاکید کرده‌اند به درخواست دولت مرکزی سوریه و برای «نبرد با تروریسم» در سوریه حضور یافته‌اند. از زمان ورود ایران به کارزار سوریه و به‌ویژه در سال‌های اخیر، اسرائیل هشدار داده است حاضر نیست گسترش نفوذ ایران در مرزهای خود را بپذیرد و اجازه نخواهد داد گروه‌هایی مانند حزب‌الله لبنان از این طریق به سلاح و ادوات نظامی دست یابند. ایالات‌متحده نیز خواستار خروج کامل نیروهای ایرانی و شبه‌نظامیان مورد حمایت تهران شده‌است. بنابر گزارش‌ها سخنان روز دوشنبه نتانیاهو، به این موضوع و نیز رخدادهای پس از سرنگونی هواپیمای روسیه در جریان حملات هوایی به لاذقیه اشاره دارد.
یک هواپیمای جاسوسی روسیه در جریان حملات شهریورماه اسرائیل، اشتباها هدف سامانه پدافندی اس ۲۰۰ ارتش سوریه قرار گرفت، سقوط کرد و سرنشینان آن کشته شدند. مسکو، اسرائیل را متهم کرده که در ماجرای ساقط شدن هواپیما، این کشور را گمراه کرده است. نخست‌وزیر اسرائیل اما گفته بود که ارتش سوریه مسوول سقوط هواپیمای روسیه است و کشورش به مقابله با ایران در سوریه ادامه خواهد داد. نتانیاهو روز دوشنبه گفت «هواپیماهای جاسوسی ما به پرواز و جمع‌آوری اطلاعات ادامه می‌دهند.» او که در کنست، پارلمان اسرائیل حضور یافته بود، افزود: «بنا بر اطلاعاتی که ما داریم، از زمان سقوط هواپیمای روسیه، شمار سلاح‌هایی که ایران از طریق سوریه برای حزب‌الله [لبنان] می‌فرستد، به‌شکل چشم‌گیری کاهش یافته است.»
روزنامه هاآرتص گزارش کرده است کسانی که در نشست کنست بوده‌اند به نقل از نتانیاهو گفته‌اند برای آنکه ایران از سوریه خارج شود باید کشور دیگری -به جز روسیه- نیز دست به‌کار شود. شبکه خبری آی۲۴ اسرائیل نیز به نقل از نتانیاهو سخنان مشابهی را بازتاب داده است. اما در این گزارش‌ها نام کشور یا کشورهای خاصی به میان نیامده است. نخست‌وزیر اسرائیل روابط کشورش با روسیه را نیز «خوب» توصیف کرده و می‌گوید که گفت‌وگوی نیم‌ساعته فوق‌العاده‌ای با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه داشته است. رهبران دو کشور در مراسم صدمین سالگرد پایان جنگ جهانی اول، در پاریس حضور داشتند. هاآرتص به نقل از یکی از تحلیلگران اسرائیلی می‌گوید دیدار پوتین و نتانیاهو در پاریس «شتاب‌زده» بود و آی۲۴ نیز به نقل از سخنگوی کاخ کرملین می‌گوید «گفت‌وگوی کوتاهی» بین پوتین و نتانیاهو صورت گرفته‌است. خبرگزاری اینترفکس روسیه، به نقل از دیمیتری پسکوف در همان زمان گزارش داده بود که این دو در الیزه گفتوگو کرده‌اند.
پوریا فیروزنژاد
ایران چه زمانی از سوریه خارج شود؟
دکتر عبدالرسول دیوسالار
پژوهشگر ارشد مسائل استراتژیک
حضور ایران در سوریه بخشی از راهبرد دفاع پیش‌دستانه کشور است که در تناسب با محیط نامتقارن تهدیدات علیه کشور تنظیم شده است. تغییر چیدمان نیروهای ایرانی در سوریه را نیز باید از منظر تصویر کلان‌تر راهبرد دفاعی ایران ارزیابی کرد و نه اخبار رسانه‌ای یا تلاش‌های دیپلماتیک عمدتا بی‌نتیجه در میدان سوریه. واقعیت این است که در شرایطی که دامنه تهدیدات امنیتی علیه ایران همزمان با آغاز تحریم‌های ترامپ تشدید شده و در عین حال تغییری نیز در موضع‌گیری خصمانه اسرائیل علیه ایران رخ نداده، هرگونه تغییر در راهبرد دفاع، پیش‌دستانه، غیرمنطقی و نامتناسب با تحولات محیطی است. در حقیقت عقب‌نشینی نیروهای نظامی ایرانی از سوریه، حتی با میانجی‌گری یک قدرت خارجی نزدیک به ایران همچون روسیه، تنها زمانی قابل تامل است که علائمی از یک معامله بزرگ‌تر شکل گرفته باشد. به این معنی که در ازای خروج احتمالی ایران از سوریه، توافقات استراتژیکی دال بر کاهش سطح تهدید امنیتی علیه ایران نیز انجام گیرد. خروج از سوریه در غیاب چنین توافقات استراتژیک می‌تواند انگیزه‌های اقدام نظامی اسرائیل را بالا ببرد و امنیت ملی کشور را تهدید کند. بر همین اساس به‌نظر نمی‌رسد تلاش‌هایی خارج از این قواره موفقیت چندانی در بر داشته باشند.
ارسال نظر