دولت ترامپ با این فرض که جمهوری اسلامی نفس‌های آخرش را می‌کشد، استراتژی فشار را علیه ایران اعمال می‌کند. کاخ سفید معتقد است حکومت ایران با کوچک‌ترین فشاری در ماه‌‌های آینده سرنگون خواهد شد. این یک گمان ضعیف است که باعث می‌شود سیاست اتخاذ شده به‌شدت پرمخاطره باشد چون اگر پرزیدنت دونالد ترامپ و ولیعهد عربستان اشتباه کرده باشند چه؟ اگر حکومت ایران باقی بماند، آن هم خشمگین‌تر و متخاصم‌تر از گذشته، چه؟ و اگر فرض آنها درست باشد چه؟ آیا رهبران روحانی ساکت خواهند نشست تا آمریکا، عربستان و اسرائیل کارشان را بسازند؟ تاریخ پر است از نمونه‌هایی که اعمال فشار به‌جای تسلیم شدن باعث رویارویی شده حتی وقتی که فرض اولیه درست بوده است. اگر فرض ترامپ اشتباه باشد و حکومت تهران از خود مقاومت نشان دهد، آمریکا در موقعیت آسیب‌پذیری قرار خواهد گرفت. انزوای کامل ترامپ در مجمع عمومی ماه گذشته سازمان ملل بسیار شوکه‌کننده بود. به تدریج، آمریکا سایر کشورها را مجبور خواهد کرد تا سیستم مبادلات مالی جایگزینی، برای محافظت از خودشان در برابر تحریم‌های مالی غیرقانونی آمریکا، تعبیه کنند. این امر باعث خواهد شد تا احتمالا دلار تضعیف شود و توانایی آمریکا در استفاده از سیستم مالی موجود به‌عنوان بخشی از قدرت ملی‌اش، کاهش پیدا کند. به علاوه، آنگاه احتمالا دشمنی و عزم ایران برای مقابله با نفوذ آمریکا در خاورمیانه بیشتر خواهد شد. در همین شرایط موجود نیز، یک مقام ارشد ایرانی هفته گذشته به ما گفت که فشار‌های ترامپ باعث کاهش قدرت میانه‌روها که حامی دیپلماسی بین ایران و غرب و کاهش تنش‌ها بودند، در تهران شده است. اما مشکل واقعی رویکرد اعمال فشار حداکثری آمریکا این است؛ حتی اگر پیش‌بینی ترامپ درست باشد، تاریخ نشان داده است این اتفاق به همین راحتی که تیم ترامپ فکر می‌کند، نخواهد افتاد. ترامپ، باید به جای تسلیم شدن ایرانی‌ها، منتظر وقوع درگیری باشد و این دقیقا همان چیزی است که سعودی‌ها می‌خواهند. نمونه‌های زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد سیاست‌های اعمال فشار منجر به افزایش غیر قابل کنترل تنش‌ها می‌شود؛ در دسامبر ۱۹۴۱، سفیر ژاپن در آمریکا، هشداری شوم داد. اگر آمریکا به تحریم‌های نفتی و گازی غیرقابل تحملش علیه ژاپن ادامه دهد، آنگاه «ژاپن ترجیح می‌دهد بجنگد تا تسلیم این فشارها شود.» پنج روز بعد، ژاپن به پرل‌هاربر حمله کرد و ۲۴۰۳ آمریکایی را کشت و جنگی مستقیم بین آمریکا و ژاپن در اقیانوس آرام آغاز کرد. درحالی‌که بسیاری حمله به پرل‌هاربر را اتفاقی غافلگیر‌کننده می‌دانند، اما هشدار آن از قبل داده شده بود. اما اگر ایران با شرایطی روبه‌رو شود که دیگر نتواند به هیچ طریق نفت بفروشد، آنگاه خطر آنکه تهران پا جای پای امپراتوری ژاپن بگذارد بسیار بیشتر خواهد شد. به گفته حسین علایی، فرمانده پیشین سپاه، اگر ایران به این نتیجه برسد که بقایش در خطر است، شاید تصمیم بگیرد جلوی آن بایستد و اقدامات فوق‌العاده‌ای برای تغییر این وضعیت انجام دهد. چیزی که در شرایط معمول غیرمنطقی است، تحت شرایطی که سیاست ترامپ به وجود آورده است، منطقی می‌شود و شاید هم تنها گزینه ایران باشد. مساله عجیب این است که سیاست ترامپ در قبال ایران، که خطش از عربستان گرفته شده سرانجام منجر به جنگ خواهد شد، چه ترامپ در مورد ایران اشتباه کرده باشد، چه درست گفته باشد.

اخبار مرتبط