ایران و اروپا در آستانه توافق نفتی

روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز در گزارشی به نقل از وزیرخارجه ایران گزارش داد، ایران و اروپا در آستانه توافق نفتی هستند. همزمان روزنامه «واشنگتن‌پست» نیز نقل قولی از محمد‌جواد ظریف در نیویورک منتشر کرد که در آن ظریف گفته بود، در صورت ناکارآمد بودن مکانیسم ویژه کشورهای اروپایی برای حفظ «برجام»، ایران ممکن است از این توافق هسته‌ای خارج شود. به گزارش خبرگزاری فارس، محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه ایران روز شنبه به خبرنگاران آمریکایی گفته ایران و اتحادیه اروپا در آستانه توافقی هستند که با وجود بازگشت تحریم‌های یکجانبه آمریکا، فروش نفت ایران و انتقال درآمدهای نفتی ایران را امکان‌پذیر می‌کند. روزنامه «نیویورک‌تایمز» نقل‌قول مستقیم این بخش اظهارات ظریف را منتشر نکرده، اما نوشته او در این مصاحبه یک ساعته که در نیویورک انجام شده، در مقایسه با ماه‌های گذشته درباره امکان مقابله با تلاش‌های آمریکا برای به صفر رساندن درآمدهای نفتی ایران، «خوش‌بین‌تر» به نظر می‌آمده است. این روزنامه در بخش دیگری از گزارش خود به اظهارات ظریف درباره توافق اخیر اتحادیه اروپا برای ایجاد یک مکانیسم ویژه پرداخت با ایران پرداخته است. بنابر گزارش نیویورک‌تایمز، وزیرخارجه ایران گفت: «این اقدامی برای ما به منظور فروش نفت‌مان و گرفتن درآمد حاصله از آن است.» نیویورک‌تایمز نوشت: «وقتی پرسش شد آیا امکان ساقط شدن حکومت کنونی ایران با اعمال فشارهای مالی و اقتصادی وجود دارد، او (ظریف) به این سوال خندید.» وزیر امور خارجه همچنین درخصوص دیدارهایش با جان کری گفت: «آنچه وی [در این دیدارها] انجام داد تشویق ما به باقی ماندن در توافق بود.»

اتحادیه اروپا در فکر ایجاد «سازوکاری ویژه» برای پرداخت‌های مربوط به صادرات و واردات ایران در مقابله با تحریم‌های آمریکا است. فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دوشنبه ۲ مهر پس از نشست ۱+۴ در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل و در بیانیه مشترک با ظریف در جمع خبرنگاران گفت که ۱+۴ از پیشنهادهای عملی برای حفظ و توسعه کانال‌های پرداخت به ایران حمایت کردند. موگرینی افزود: ایجاد این کانال مالی جدید به شرکت‌ها‌، از جمله شرکت‌های درگیر صادرات نفت اجازه می‌دهد که بدون مواجه شدن با تحریم‌های آمریکا با ایران وارد داد و ستد شوند. دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا ۱۸ اردیبهشت‌ماه به‌طور یکجانبه با نقض تعهدات آمریکا ذیل توافق هسته‌ای برجام کشورش را از این توافق خارج کرد. خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد تحریم‌های هسته‌ای که ذیل این توافق رفع شده بودند در دوره‌های ۹۰ و ۱۸۰ روزه احیا خواهند شد. ترامپ شامگاه دوشنبه ۱۵ مردادماه با امضای فرمانی رسما دستور اجرای اولین بسته تحریم‌ها علیه ایران را صادر کرده بود. دور دوم تحریم‌های آمریکا از ۱۳ آبان اجرایی می‌شود.

احتمال خروج از برجام

همزمان روزنامه «واشنگتن پست» بامداد یکشنبه نقل و قولی از وزیرخارجه ایران در نیویورک منتشر کرد که در آن ظریف گفته بود، در صورت ناکارآمد بودن مکانیسم ویژه کشورهای اروپایی برای حفظ «برجام»، ایران ممکن است از این توافق هسته‌ای خارج شود. ظریف گفت: ایران قصد دارد با فروش نفت و انجام معاملات بین‌المللی به جای دلار با سایر ارزها، با تحریم‌های آمریکا بر فروش نفت کشور مقابله کند. مکانیسم اصلی، حذف دلار است. او با بیان این مطلب که کشور‌ها شروع به عقد توافقنامه‌هایی برای استفاده از پول‌های رایج‌شان در داد و ستد دوجانبه با ایران کرده‌اند، افزود: «شما می‌توانید از پول خودتان استفاده کنید. کالا و اجناس را با پول رایج خود بفروشید، اجناس را با پول رایج سایر کشور‌ها بخرید و در پایان یک دوره مشخص، این را با ارزی غیر از دلار تراز کنید. این کاملا ممکن است و شاید حتی مفید باشد.»

به گزارش «انتخاب» به نقل از واشنگتن پست، محمدجواد ظریف شنبه شب طی میزگردی با خبرنگاران حاضر در نمایندگی ایران در سازمان ملل در نیویورک، درباره پایبندی ایران به توافق‌نامه هسته‌ای گفت: در صورتی که مکانیسم ویژه ایجاد شده از سوی اروپایی‌ها کارآیی نداشته باشد، ایران احتمالا از این توافق‌نامه خارج می‌شود. وزیر امورخارجه ایران در پاسخ به این سوال که ممکن است خروج ایران از توافقنامه هسته‌ای باب حمله نظامی به ایران را بگشاید، گفت: فکر می‌کنم اگر آمریکا باور داشت می‌تواند در چنین حمله‌ای به ایران موفق شود، این کار را انجام می‌داد. به نوشته واشنگتن‌پست، درحالی‌که مقامات آمریکا مدعی حضور ایران در درگیری‌های سوریه، عراق، لبنان و یمن هستند؛ ظریف با زبان انگلیسی سلیس و روان، آمریکا را به‌عنوان متجاوز منطقه معرفی کرد. ظریف تاکید کرد: «آیا نقشه‌ای که نشان دهنده همه پایگاه‌های آمریکایی مستقر در اطراف ماست را دیده و گفته‌اید چرا ایرانی‌ها کشورشان را در وسط این پایگاه‌ها قرار داده‌اند؟ ما در منطقه خودمان هستیم و به هیچ کشوری حمله نکرده‌ایم. بدون اینکه از ما درخواست شود، سربازان خود را به هیچ کجا نفرستادیم. ما از اندازه کشورمان، جغرافیای‌مان و منابع‌مان راضی هستیم و به خاک، منابع یا مردم هیچ کجای دیگر چشم ندوخته‌ایم.»

وسواس آمریکا نتیجه عکس داده است

وزیر امور خارجه ایران که برای شرکت در هفتاد و سومین مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر کرده است، در گفت‌وگو با پایگاه خبری تحلیلی المانیتور تاکید کرد که وسواس فکری دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا درباره ایران در سراسر منطقه نتیجه معکوس داشته است و خروج آمریکا از برجام اعتبار این کشور برای هر سازش جدیدی را تضعیف کرده است چراکه هیچ تضمینی برای اجرای آن (از سوی آمریکا) وجود ندارد.  ظریف در پاسخ به این سوال المانیتور که برنامه ایران برای مواجهه با کاهش صادرات و محصولات مرتبط آن چیست، افزود: «مهم‌ترین چیز در اینجا توافقات مالی است. ما درحال کار با اروپا روی این توافقات هستیم و اروپایی‌ها هم اکنون روی یک سیستم کار می‌کنند که به ما اجازه می‌دهد پول صادرات‌مان را دریافت کنیم. ما تمهیدات مختلفی را با مشتریان خود اندیشیده‌ایم. به‌طور قطع فشار آمریکا روی آنها زیاد است اما من بر این باورم که آمریکا در سیاست اعلام شده‌اش برای به صفر رساندن صادرات نفت ما شکست خواهد خورد.» ظریف درباره بازگشت آمریکا به برجام هم گفت: «واضح است که شما باید یک عضو با حسن نیت باشید و آمریکا نشان داده است که از چنین حسن‌نیتی برخوردار نیست. اگر این کشور می‌خواهد بازگردد باید این حسن نیت را ایجاد کند چیزی که فقدان آن به شدت وجود دارد.» وزیرخارجه ایران افزود: «آمریکا به میزان زیادی به برجام آسیب زده است و اگر ما بخواهیم پیوستن آمریکا به برجام را بپذیریم باید اطمینان یابیم که یک بار دیگر به آن صدمه نخواهد زد.»

ظریف در پاسخ به این سوال که آیا شما بر این باورید که این سازوکار جدید به خودی خود قادر است منافع موردنظر ایران را تامین کند، ابراز کرد: «ما باید صبر کنیم و ببینیم چه می‌شود. شاید بتواند. به‌طور کامل رضایتبخش نخواهد بود، اما می‌تواند فواید بسیار خوبی برای ایران داشته باشد. شما نمی‌توانید پیش‌داوری داشته باشید.»