اروپا صادرات نفت و دسترسی بانکی را تضمین کند
نخستین نشست برجامی منهای آمریکا
سلب اختیار از ترامپ برای جنگ با ایران
عکس: AFP
یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مهمان ویژه این نشست بود. این در حالی است که روز چهارشنبه وزیر خارجه آلمان در دیدار با همتای آمریکایی خود از اختلاف نظر و موضع کاملا متفاوت دو طرف بر سر ایران خبر داد. همزمان با این تحولات، مجلس نمایندگان آمریکا متممی را به قانون اختیارات پنتاگون افزوده است که مانع اقدام نظامی دولت آمریکا علیه ایران بدون مجوز کنگره می‌شود.
انتظارات ایران از اروپا
پیش از آغاز نشست کمیسیون مشترک برجام در هتل کوبورگ وین، یک مقام ارشد ایرانی که نام او ذکر نشده، به خبرنگاران گفت: «انتظار داریم بسته پیشنهادی اروپا تا پایان ماه مه، دهم خرداد، به ما ارائه شود» و تهران چند هفته پس از دریافت پیشنهادها درباره باقی ماندن در برجام تصمیم خواهد گرفت. کمیسیون مشترک برجام عصر جمعه در وین با حضور معاون مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و معاونان وزرای خارجه ایران و پنج قدرت جهانی برگزار شد. این نخستین نشست این کمیسیون پس از خروج آمریکا از برجام به‌شمار می‌رود. کمیسیون مشترک برجام پیش از این و در زمان حضور آمریکا در برجام شاهد برگزاری ۱۱ نشست بود. به گزارش رویترز، مقام ارشد ایرانی در وین همچنین تاکید کرده است که «بخش بزرگی» از تمهیدات اروپا باید شامل این تضمین باشد که صادرات نفت ایران تغییر نکند و دسترسی بانک‌های ایران به شبکه بین‌المللی «سوئیفت» برقرار بماند. همچنین به گزارش «آسوشیتدپرس»، این مقام ایرانی صبح جمعه به گروه کوچکی از خبرنگاران در وین گفت که اگر اروپا نتواند راه‌حلی برای «تضمین» به ایران بیابد احتمال دارد تهران برنامه غنی‌سازی خود را از سر بگیرد. همزمان، سیدعباس عراقچی رئیس هیات ایرانی در نشست دیروز کمیسیون مشترک برجام عنوان کرد که این نشست، یک نشست اضطراری است و به درخواست ایران برگزار می‌شود. معاون سیاسی وزیر امور خارجه با بیان اینکه این جلسه بدون حضور آمریکا برگزار می‌شود، خاطرنشان کرد: «از نظر ما و دیگر اعضای عضو برجام، دیگر آمریکا عضو برجام نیست و ما در جلسه کمیسیون مشترک برجام این موضوع را رسیدگی می‌کنیم که برجام بدون آمریکا چگونه می‌تواند به کار خود ادامه دهد.» عراقچی با بیان اینکه قطعا این بررسی‌ها در تصمیم‌گیری نهایی جمهوری اسلامی ایران در ارتباط با موضوع برجام موثر خواهد بود، گفت: ما هنوز به این تصمیم نرسیده‌ایم که در برجام خواهیم ماند یا نه و این امر بستگی به این موضوع دارد که چگونه دیگر اعضای برجام می‌توانند آثار و تبعات خروج یک عضو برجام را جبران کنند، به‌خصوص کشورهای اروپایی باید به ما بگویند که چگونه در نبود آمریکا و بازگشت تحریم‌های این کشور، می‌توانند منافع ایران را در برجام تضمین کنند.
هشدار تخت‌روانچی به اروپا
همچنین، معاون سیاسی دفتر رئیس‌جمهوری ایران هشدار داد اگر اروپایی‌ها در چند هفته آینده نتوانند تضمین‌های لازم و عینی را به ما بدهند که منافع ما در برجام تامین می‌شود قطعا روش‌های دیگری را اعمال می‌کنیم و مشخص می‌شود که حاضر نیستیم در هر شرایطی در برجام بمانیم. مجید تخت‌روانچی در گفت‌وگو با «ایسنا» در پاسخ به پرسشی درباره رویکرد احتمالی اروپا برای فرسایشی کردن مذاکرات تاکید کرد: پس از اعلام خروج آمریکا از برجام، مهلتی که آقای رئیس‌جمهور برای مذاکرات تعیین کرد چند هفته بود، روشن است که چند هفته، چند ماه نیست و اگر کسی فکر کند که مثلا می‌تواند از طریق فرسایشی کردن مذاکرات، موضوع را لوث کند، اشتباه کرده است. تخت‌روانچی در پاسخ به پرسش دیگری مبنی بر اینکه در مذاکره با طرف‌های اروپایی در پی چه تضمین‌هایی هستیم، تاکید کرد: در قبال پایبندی کامل ایران به تعهدات برجام، تحریم‌ها باید لغو شود و کشورمان بتواند به فعالیت‌های اقتصادی که قبلا در چارچوب محدودیت‌های تحریمی آمریکا، اتحادیه اروپا و شورای امنیت با آن مواجه بود کارهایش را انجام دهد. او گفت: برای نمونه در فروش نفت، قبل از برجام با محدودیت‌ها و تحریم‌هایی مواجه بودیم که پس از برجام این تحریم‌ها رفع شد. اگر تحریم‌های آمریکا برگردد و ما نتوانیم صدور نفتمان را مانند الان ادامه دهیم این نقض آشکار برجام و نوعی محدودیت است که نمی‌توانیم قبول کنیم. تخت‌روانچی تاکید کرد: اگر بر اثر تحریم‌های آمریکا در صدور نفت ما خدشه وارد شود این را باید کسی جبران کند. چه کسی می‌خواهد جبران کند؟ اگر اروپایی‌ها ادعا دارند که می‌توانند از طریق روش‌هایی که دارند این را تضمین کنند باید به ما بگویند که تضمین‌های عینی چیست. او افزود: نمونه دیگر اینکه در زمینه تبادلات بانکی، ما در معاملاتمان طبعا نیاز داریم که با بانک‌های دنیا ارتباط داشته باشیم؛ اکنون به علت اقدامات آمریکایی‌ها برخی محدودیت‌ها وجود دارد و بانک‌های بزرگ به میدان نمی‌آیند و می‌ترسند که با تحریم آمریکا مواجه شوند. این عضو تیم مذاکره‌کننده برجام تاکید کرد: با این حال اکنون نوعی ارتباط بانکی با بانک‌های دنیا برقرار است، اگر تحریم‌ها برگردد و روابط کنونی میان بانک‌های ایران و بانک‌های دنیا دچار اختلال شود چه کسی باید آن را جبران کند و چطور جبران می‌شود؟ اینها پرسش‌هایی است که ما داریم و تضمین‌هایی می‌خواهیم که کاملا روشن و شفاف شود. او در پاسخ به این پرسش که اگر در مذاکره با اروپایی‌ها به نتیجه نرسیم اقدام بعدی ما چه خواهد بود و آیا حاضریم به هر قیمتی در برجام بمانیم، تاکید کرد: در هر شرایطی در برجام نخواهیم ماند. از سوی دیگر محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران، به «ایلنا» گفته است که امکان گرفتن ضمانت از اروپا در مدت چند هفته «ناممکن نیست.» وزیر خارجه ایران همچنین گفته است که موضوع نشست کمیسیون مشترک برجام بررسی خروج آمریکا از برجام و همچنین مفاد نامه اخیر او به موگرینی درباره تخلفات آمریکا در برجام و خروج از توافق هسته‌ای خواهد بود. دونالد ترامپ هجدهم اردیبهشت با ادعای اینکه ایران پس از برجام نیز به گسترش برنامه موشک‌های بالستیک و آنچه حمایت از تروریسم خوانده می‌شود، در منطقه ادامه داد، خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران را اعلام کرد.
تعمیق شکاف اروپا و آمریکا
این تحولات در شرایطی است که وزیر خارجه آلمان پس از دیدار با همتای آمریکایی خود می‌گوید دو طرف درباره توافق هسته‌ای مواضع کاملا متفاوتی دارند. هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان که شامگاه چهارشنبه (۲۳ مه/ دوم خرداد) با همتای آمریکایی خود مایک پمپئو دیدار و گفت‌وگو کرد، می‌گوید گفت‌وگوهای او با پمپئو و دیگر مقام‌های آمریکایی آشکار کرده که در حال حاضر و تا جایی که به توافق هسته‌ای با ایران مربوط می‌شود هیچ چشم‌اندازی برای حل اختلاف‌های دو طرف وجود ندارد. ماس گفته است که به گمان او آمریکا و کشورهای اروپایی از دست یافتن به یک تفاهم «فاصله زیادی» دارند و در برخورد با توافق هسته‌ای با ایران در «دو مسیر کاملا متفاوت» گام برمی‌دارند.
هایکو ماس پیش از ملاقات با مایک پمپئو، در دیدار با نانسی پلوسی، رئیس فراکسیون دموکرات‌ها در مجلس نمایندگان آمریکا گفته بود: «ما در آلمان و نیز در اروپا مصمم هستیم که همه کار بکنیم تا این توافق‌نامه برقرار و ایران نیز به آن پایبند بماند. این امر در خدمت علایق امنیتی اولیه ماست. ما نمی‌خواهیم جنگ‌افزار اتمی در همسایگی ما گسترش یابد.» هایکو ماس بار دیگر تاکید کرده که کشورهای اروپایی در مورد توافق هسته‌ای تفاهم دارند و برای نجات آن «تدبیرهای مشخصی» را پیگیری می‌کنند. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهوری فرانسه نیز دیروز با تاکید بر اینکه برجام باید اجرا شود، امضای توافق‌نامه هسته‌ای ایران را انتخاب کشورش و پایبندی به برجام را دفاع از حق حاکمیت خود دانست.
سلب اختیار حمله نظامی از ترامپ
در دیگر تحول مهم، مجلس نمایندگان آمریکا متممی را به قانون اختیارات پنتاگون افزوده است که مانع اقدام نظامی دولت آمریکا علیه ایران بدون مجوز کنگره می‌شود. به گزارش «ایسنا» به نقل از واشنگتن اگزمینر، قانون‌گذاران آمریکایی روز پنج‌شنبه سوم خرداد با الحاق متممی به لایحه بودجه دفاعی سال ۲۰۱۹ اعلام کرده‌اند که دولت آمریکا بدون مجوز کنگره نمی‌تواند علیه ایران دست به اقدام نظامی بزند. کیث الیسون، نماینده دموکرات از منطقه پنج ایالت مینه‌سوتا و از ارائه‌کنندگان این متمم گفته است تصویب آن که با حمایت نمایندگان هر دو حزب کنگره ممکن شده، اقدامی پرقدرت در خلاف جهت خروج دونالد ترامپ از توافق هسته‌ای و لحن خصمانه او است. این نماینده دموکرات کنگره آمریکا همچنین در پیامی توییتری نوشت که هدف از افزودن این متمم در حقیقت تاکیدی بر این است که اختیار تصمیم‌گیری درباره استفاده از اهرم نظامی در محدوده قدرت کنگره (آمریکا) است. یک نماینده دیگر کنگره نیز در این باره گفته است: «من از تصویب این اصلاحیه خشنودم؛ اصلاحیه‌ای که اختیار آغاز جنگ با ایران را از رئیس‌جمهوری می‌گیرد.» این تحول در شرایطی است که مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا نیز روز پنج‌شنبه با حضور در جلسه استماع کمیته روابط خارجی سنا گفت که آمریکا به‌دنبال تحقق شروط خود برای ایران از طریق دیپلماتیک است و اینکه او حرفی از جنگ با ایران نزده است. پمپئو گفت فشار دولت ترامپ برای تغییر رژیم در ایران نیست، بلکه در راستای این اجماع جهانی است که چگونه می‌توان تهران را واداشت که همچون کشوری عادی رفتار کند. مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهوری آمریکا نیز که پیش‌تر پیشنهاد فشار واشنگتن برای تغییر رژیم در ایران را مطرح کرده بود، می‌گوید این موضوع در حال حاضر در «دستور کار» دولت دونالد ترامپ قرار ندارد.همزمان با این تحول و با فشار اعضای کابینه امنیتی رژیم صهیونیستی، قانون مجوز اعلان جنگ یک‌طرفه توسط نخست‌وزیر و وزیر جنگ این رژیم لغو شد.
عراقچی پس از نشست کمیسیون مشترک برجام:
به حفظ برجام مطمئن‌تر شدیم
سیدعباس عراقچی، معاون وزیرخارجه ایران روز گذشته پس از پایان نشست کمیسیون مشترک برجام در وین با اشاره به تعهد کشورهای اروپایی به تامین خواسته ایران اظهار کرد که برای حفظ برجام اطمینان بیشتری حاصل شده است. به گزارش خبرآنلاین، عراقچی ادامه داد: فکر می‌کنم که در مجموع جلسه خوبی بود، از این جهت که تمامی اعضای باقیمانده در برجام موضع کاملا متحد خودشان را درخصوص ادامه تعهداتشان در برجام اعلام کردند. وی گفت: آنها بر تعهد خودشان به مذاکرات فشرده با ایران تاکید کردند و تلاش دارند در زمینه‌های مختلفی از جمله نفتی و بانکی، بحث‌های مربوط به سرمایه‌گذاری و تجارت، بیمه، مالی و بانکی بتوانند به راهکارهای عملی برای تامین خواسته‌های ایران برسند. وی اضافه کرد: طی چند هفته آینده مذاکرات ما در همه سطوح ادامه پیدا خواهد کرد.
ارسال نظر