تحلیل شمخانی از خطای راهبردی ترامپ

روز چهارشنبه پانزدهم آذرماه سال‌جاری، دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا در یک سخنرانی اعلام کرد که آمریکا از آن پس بیت‌المقدس را به‌عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت می‌شناسد و مصوبه کنگره آمریکا را در این باره اجرا می‌کند. اشاره او به مصوبه‌ای بود که روسای جمهوری آمریکا سال‌ها اجرای آن را به تعویق انداخته بودند. اما تصمیم ترامپ با اعتراضات گسترده‌ای روبه‌رو شد. اعتراضاتی که شمخانی در گفت‌وگویش با شبکه العالم ضمن اشاره به آنها و شکست سیاست خارجی آمریکا در شورای امنیت و مجمع عمومی سازمان ملل گفت: دولت و مقاومت فلسطین در این موضوع یکپارچه شدند و عملا تلاش‌ها و هزینه‌هایی که برای تحمیل پروژه سازش و محروم‌سازی فلسطینیان از حقوقشان صورت گرفته بود، ناکام ماند. شمخانی اظهار کرد: همان گونه که انتظار می‌رفت جامعه جهانی مقابل ترامپ ایستاد و این تصمیم را شدیدا محکوم کرد و در نتیجه حیثیت تاریخی نداشته آمریکا را بیشتر از قبل به باد داد.

به گزارش «ایسنا» شمخانی اظهار کرد: تصمیم غلط ترامپ در آن مقطع باعث شد چند موضوع اثبات شود؛ نخست اینکه راه مقابله با اشغالگری از بطن مقاومت می‌گذرد و سایر راه‌های تجربه شده ۶۰ سال گذشته مقابله با اشغالگری نتوانسته است برای ملت فلسطین موثر باشد و این دستاورد بزرگی است، دوم اینکه موضوع فلسطین موضوع اصلی جهان اسلام است و هر حکومتی که از تل‌آویو خط بگیرد و با بیان یا سیاست خود بخواهد علیه موجودیت فلسطین اقدام کند منزوی خواهد شد. سوم، طرح عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی که توسط برخی از کشورهای منطقه دنبال می‌شد با شکست مواجه شد. چهارم اینکه نزد افکار عمومی جهان صداقت کشورهای حامی واقعی فلسطین به‌ویژه جمهوری اسلامی ایران اثبات شد. ایران با وجود فشار‌های متعدد در ابعاد مختلف هرگز از تصمیم خود درخصوص حمایت از مقاومت مردم مظلوم فلسطین در مقابل اسرائیل غاصب عقب‌نشینی نکرده است.

شمخانی تصریح کرد: مگر مردم فلسطین مرده باشند و مقاومت نابود شود که بعضی از کشورهای خائن عربی یا آمریکا سیاست انتقال سفارتشان را به پایتخت جعلی اورشلیم بتوانند عملی کنند.

عدم‌صداقت آمریکا در اجرای برجام

در ادامه این گفت‌وگو دبیر شورای‌عالی امنیت ملی پیرامون میزان تعهد آمریکایی‌ها به برجام گفت: بعد از برجام حتی در دوره اوباما آمریکایی‌ها در اجرای تعهداتشان صادق نبودند و بعد از آمدن ترامپ این عدم‌صداقت روشن‌تر شد. او با اشاره به بارها تایید پایبندی ایران به برجام ازسوی آژانس افزود: اعلام عدم‌پایبند بودن ایران به برجام توسط ترامپ فاقد مبنا و برخلاف قوانین بین‌المللی است ضمن اینکه اصولا ترامپ صلاحیت چنین اعلامی را نیز ندارد. شمخانی اضافه کرد: ترامپ به لحاظ شخصی و به‌واسطه ژست‌های مختلف درصدد اخاذی و ترساندن دیگران است. ما اظهارات او را صرفا لفاظی‌های بدون پشتوانه می‌دانیم کما اینکه در دوره گذشته نیز گفته بود من تعلیق‌ها را ادامه نمی‌دهم، ولی آنها را مجددا امضا کرد. شمخانی یادآور شد: ترامپ کشورهای اروپایی را تهدید کرده و برای آنها وظیفه مشخص کرده است که خلاف تعهداتشان در برجام اقدام کنند و این مساله از نظر ما و اندیشمندان سیاسی بین‌المللی تحقیر اروپا محسوب می‌شود.

دبیر شورای‌عالی امنیت ملی درخصوص ضرورت پایبندی طرف غربی به برجام گفت: برجام تنها دستاورد سیاست خارجی اتحادیه اروپا و تنها سند موفق در زمینه جلوگیری از اشاعه سلاح‌های هسته‌ای است و اگر دچار فرسایش و فروپاشی شود نتیجه آن به زیان امنیت و اقتصاد اروپا و جامعه جهانی خواهد بود. او تاکید کرد: اگر برجام به هر دلیلی کنار گذاشته شود قطعا طرف بازنده ایران نخواهد بود و با توجه به قضاوت جهانی از پایبندی ایران و عدم‌صداقت طرف مقابل، جمهوری اسلامی ایران با قدرت و سرعت بیشتری تمامی اقدامات فنی خود را پیش خواهد برد و سایر کشورها نیز با استناد به تجربه برجام، هرگز وارد پروسه‌های مذاکراتی با توجه به سابقه بدعهدی آمریکا و اروپا نخواهند شد. دبیر شورای‌عالی امنیت ملی درادامه اظهار کرد: اگر آمریکا در مسیری که اتخاذ کرده برجام را دچار فروپاشی کند و از آن خارج شود، مفهومش این است که دیگر برجام واقعیت خارجی ندارد و ما اقدامات فنی و سیاسی متناسب با آن وضعیت را که از پیش برنامه‌ریزی کردیم بلافاصله اجرا خواهیم کرد و این ظرفیت را داریم که در بعد فنی به شکل جهشی روند توانمندی‌های هسته‌ای صلح‌آمیز خود را دنبال کنیم.

قانون وضعیت اضطراری نداریم

علی شمخانی در بخش دیگری از گفت‌وگو با شبکه العالم در پاسخ به سوالی در مورد ناآرامی‌های اخیر در کشور گفت: موضوع اعتراض به‌عنوان حق طبیعی مردم در برابر حاکمیت در بسیاری از کشورهای جهان وجود دارد، شما مشاهده کردید در سالگرد انتخاب ترامپ اعتراض وسیعی توسط مردم آمریکا صورت گرفت، متاسفانه در اکثر کشور‌های منطقه اصولا اعتراض و حق اعتراض به رسمیت شناخته نمی‌شود، بنابراین در ایران که حق رای و صندوق آرا تعیین‌کننده سرنوشت آحاد مردم است، شکل‌گیری این موضوع برای کشورهایی که به شکل قبیله‌ای اداره می‌شوند بسیار عجیب است، در این کشورها اعتراض هم نوعی از علامت ناآرامی و بروز بحران تلقی می‌شود. وی افزود: در این خصوص خاطره‌ای دارم که شنیدن آن خالی از لطف نیست، یکی از همین رهبران کشورهای منطقه در سفری به ایران به من گفت که روزنامه‌ها و رسانه‌های شما انتقادات و اختلافات را زیاد منعکس می‌کنند و این موضوع موجب تحریک مردم می‌شود، شما چرا جلوی این گونه اقدامات را نمی‌گیرید؟ به وی گفتم: این سبک زندگی مردم ایران بعد از پیروزی انقلاب است و ما نه تنها نگران نیستیم، بلکه آن را به رسمیت می‌شناسیم؛ البته او نگران انعکاس این نوع نگاه مترقی و مردم‌سالارانه در کشور خودش بود.

شمخانی در ادامه با بیان اینکه اثبات تلاش معاندین برای سوءاستفاده از تجمعات فوق نیازمند ارائه مدارک اطلاعاتی محرمانه نیست، گفت: روند حل برخی از مشکلات که ما آن را زخمی داخلی توصیف می‌کنیم از ماه‌ها قبل آغاز شده است و با برنامه‌ریزی صورت گرفته و تمرکز بر حل هرچه سریع‌تر مشکلات، اجازه نخواهیم داد فرودگاه مناسبی برای فرود هیچ هواپیمای بیگانه بدخواه در کشور به‌وجود آید، برای حل این مشکلات همه قوای سه‌گانه در تلاش هستند و اطمینان داریم کشور ظرفیت رفع موانع و حل مشکلات و چالش‌ها را دارد.

دبیر شورای‌عالی امنیت ملی تصریح کرد: ما قانون وضعیت اضطراری در کشور نداریم، در ۴۰ سال استقرار نظام جمهوری اسلامی به‌رغم ایجاد برخی بحران‌های حاد در ایران هیچ‌گاه شرایط اضطراری اعلام نکردیم، اما در فرانسه پس از ترقه‌بازی گروه‌های تکفیری مورد حمایت برخی از کشورهای منطقه شرایط اضطراری اعلام شد، در ترکیه هنوز شرایط اضطراری حاکم است، اما در ایران پس از هفته‌ای که تجمعات اعتراضی برگزار شد، زندگی کاملا عادی جریان دارد. حتی در دوران اعتراض هم زندگی عادی جریان داشت، ایران ۸۰ میلیون نفر جمعیت دارد و این تجمعات بسیار محدود بود. علی شمخانی سپس گفت: تضعیف یا استحاله جمهوری اسلامی ایران یک آرزوی بر باد رفته است که بعضی از کشورها از ابتدای پیروزی انقلاب دنبال می‌کردند و بارها نیز شکست خوردند.

پاسخ به ادعای ارسال اسلحه به یمن

بخش دیگری از گفت‌وگوی شمخانی با العالم به بحران یمن و ادعای آمریکا و ائتلاف سعودی مبنی‌بر کمک نظامی ایران به انصارالله اختصاص داشت. او در این خصوص گفت: یمن در سه لایه مختلف توسط برخی کشورها در محاصره قرار دارد به‌گونه‌ای‌که حتی به آنها غذا و مایحتاج ضروری هم نمی‌توان رساند. موشک بسته کوچک غذایی نیست؛ بلکه وسیله‌ای دارای ابعاد حجیم و وزنی بسیار سنگین است که قابل انتقال با قایق نیست. اینکه کشوری در محاصره کامل دریایی، زمینی و هوایی باشد و بعد هم ادعا شود به آنها موشک رسانده شده واقعا ادعایی احمقانه است. او در ادامه در پاسخ به اظهارات ضدایرانی مقامات امارات گفت: سیاست‌های کشورهایی مانند سعودی و امارات سرشار از خطاهای راهبردی و تاکتیکی است. اشتباه آنها صرفا در یمن نیست.

واکنش به تحولات سوریه و عراق

دبیر شورای‌عالی امنیت ملی با اشاره به بحران سوریه گفت: برخی تصور می‌کردند بشار اسد ظرف یک ماه سقوط خواهد کرد و حتی یکی از رهبران کشورهای منطقه در آن زمان با اطمینان گفته بود، ماه آینده در دمشق شخص دیگری حاکم خواهد شد. شمخانی تصریح کرد: اضافه شدن حمایت ایران و روسیه از دولت سوریه موجب شد مقاومت مردم، دولت و نظامیان سوریه در قبال بحران به پیروزی قطعی بر داعش منجر شود. همزمان با موفقیت‌های میدانی، روند سیاسی نیز با پیگیری ابتکاراتی مانند تامین آتش‌بس ایجاد مناطق کاهش تنش با مشارکت میان ایران، روسیه و ترکیه در فرآیند سیاسی آستانه دنبال شد و در سوچی ادامه پیدا کرد. شمخانی تاکید کرد: نسبت به مسائل سیاسی داخلی و انتخابات عراق تابع انتخاب و تصمیم مردم این کشور هستیم و در مسیر حمایت از دموکراسی در منطقه از آن حمایت می‌کنیم.

دبیر شورای‌عالی امنیت ملی پیرامون همه‌پرسی استقلال اقلیم کردستان عراق و سیاست‌های ایران در این خصوص نیز گفت: ما قبل از اعلام رفراندوم و تصمیم به جدایی از عراق در گفت‌وگوهای خیرخواهانه، این اقدام را خلاف منافع برادران کرد اعلام کردیم و این موضوع را به اشکال مختلف با آنها مطرح کردیم. شمخانی گفت: در گفت‌وگوهایی که در چند روز گذشته با هیات کردستان عراق داشتیم این احساس به‌وجود آمد که مسوولان اقلیم از فضای ایجاد شده در ایام همه‌پرسی کاملا فاصله گرفته‌اند و به‌دنبال همکاری جدی با بغداد در چارچوب عراق متحد و یکپارچه هستند. با این اوصاف نباید در گذشته ماند و باید روند همکاری‌ها مبتنی‌بر همان روال گذشته و با صمیمیت و اعتماد مجدد پیگیری شود. دبیر شورای‌عالی امنیت ملی درخصوص تصمیمات اتخاذ شده در سفر اخیر هیات بلندپایه از اقلیم کردستان به ایران افزود: تصمیمات خوب و فراوانی در این نشست‌ها گرفته شده از قبیل همکاری‌های امنیتی، تلاش مشترک برای حفظ یکپارچگی و تمامیت ارضی عراق، همکاری با بغداد، پذیرش حکم دادگاه عالی قانون اساسی عراق توسط اقلیم کردستان، توسعه همکاری اقتصادی با ایران و جبران عقب‌ماندگی‌ها که با همکاری و مساعدت مسوولان دو کشور باید مورد پیگیری و اجرا قرار گیرد.