در همایش سالانه نظام پرداخت عیان شد
تلاقی دو نگاه به ارز دیجیتالی
عكس: امیر پورمند
هفتمین همایش نظام‌های پرداخت و بانکداری الکترونیکی با یک تفاوت نسبت به همایش‌های قبلی برگزار شد و این نکته متمایز، افتادن سایه ارزهای رمزنگار مانند بیت کوین در سخنرانی‌ها بود. از صحبت‌های چند نفره شرکت‌کنندگان نیز مشخص بود که بحث و تبادل نظر درخصوص ارزهای رمزنگار، بسیار داغ بوده است و فعالان حوزه کسب و کارهای الکترونیکی منتظر بودند که موضع سیاستمداران درخصوص بهره‌گیری از فناوری بلاک چین، مشخص شود. البته این همایش نسبت به سال‌های قبل، شلوغ تر برگزار شده بود که از حیث کمیت شاید یک برتری به حساب آید، اما نکته قابل توجه این بود که این شلوغی در برخی از موارد، بر کیفیت همایش اثر گذاشته بود.در ابتدا نیز همایش مطابق برنامه تنظیم شده پیش نرفت و با تاخیر آغاز شد. علاوه بر آن، وزیر امور اقتصادی و دارایی، به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین سخنرانان این همایش غیبت داشت که دلیل آن حضور در جلسه ویژه اقتصادی دولت عنوان شد. دیگر سخنرانان اصلی این همایش ولی الله سیف، رئیس کل بانک مرکزی و جواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات بودند. علاوه بر صحبت‌های این دو مسوول، یک میزگرد نیز با حضور این دو و ناصر حکیمی، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی برگزار شد که در این نشست سیف بر ضرورت تغییر نظام کارمزدی کارتخوان‌ها تاکید کرد.
تم همایش هفتم
در ابتدای این همایش، رئیس پژوهشکده پولی و بانکی، محورهای اصلی همایش هفتم را ترسیم کرد. علی‌دیواندری تم اصلی همایش امسال بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت را حول موضوع «نوآوری، بازیگران جدید و کارآیی درکسب و کار مالی» معرفی کرد. او درخصوص تعامل بانک‌های جهان با بازیگران جدید مانند فین‌تک‌ها، به این موضوع اشاره کرد که بانک‌ها به جای رقابت با حوزه‌های جدید، سعی می‌کنند زیرساخت مناسب برای همکاری با آنها را از طریق نوآوری، ارائه خدمات و محصولات ایجاد کنند و از این مسیر عملکرد خود را در زمینه کسب سود بهبود دادند. دبیر همایش بانکداری الکترونیک حضور فناوری‌های جدید در حوزه مالی را یک رویداد مهم دانست که زمینه را برای ایجاد اشتغال و بهبود فراهم می‌کند.
رویکرد محتاطانه بانک مرکزی
رئیس کل بانک مرکزی، به‌عنوان نخستین سخنران رسمی این همایش، به رسم همایش‌های قبلی، سخنرانی خود را از متن مکتوب ارائه کرد. او دغدغه‌های بانک مرکزی، در چهار بخش «فناوری مالی پرداخت»، «تنظیم سیاست فناوری و فناوران مالی»، «فناوری زنجیره بلوکی» و «شناخت مدیران بانکی درخصوص تغییرات فناوری» تشریح کرد. سیف با بیان اینکه بانک مرکزی با توجه به تحولات فناوری‌های نوین، رویکرد نسبتا جدیدی برای سیاست‌گذاری و ترسیم نقشه بازار پول در پیش گرفته است، این الگوی جدید را مبتنی بر چرخه‌ای دائم دانست که از فرآیند رصد، سیاست و مراقبت است که با تعامل و مشارکت ذی‌نفعان بازار و فناوران مالی صورت می‌پذیرد. بخش مهم صحبت‌های او در حوزه رمزینه پول‌ها و فناوری زنجیره بلوکی بود. به اعتقاد سیف، این ظرفیت جدید اگرچه توانسته افق‌های نوینی را برای تحول در روش‌های بانکداری ایجاد کند، اما تهدیداتی نظیر سفته‌بازی، ایجاد حباب محتمل در ارزش رمزینه پول‌ها، نوسانات شدید قیمتی و از دست رفتن تدریجی خواص آن به‌عنوان ابزار پرداخت قابل اتکا باعث شده که بانک‌های مرکزی، رویکرد احتیاطی برای پذیرش آن اتخاذ کنند. سیف رویکرد بانک مرکزی درخصوص این فناوری جدید را رصد تحولات، همکاری و تعامل با سایر بانک‌های مرکزی و نهادهای سیاستی و اتخاذ رویه‌هایی معرفی کرد که با احتساب ریسک و مخاطره بالای رمزینه پول‌ها، بتوان از فناوری پشتیبان آنها برای کاربردهای جدید بهره‌برداری کرد. او تاکید کرد که نباید از قابلیت فناوری‌های زنجیره بلوک و دفاتر توزیع یافته و امکانات بی‌نظیر آن در ایجاد زیرساخت اعتماد، رهگیری و انکارناپذیری معاملات و مبادلات غافل شد.
پاشنه آشیل خروج منابع ارزی
جواد آذری‌جهرمی، به‌عنوان دیگر سخنران موضع متفاوتی درخصوص استفاده از ارزهای رمزنهاد داشت. او یکی از مسوولیت‌های جمع حاضر را این نکته دانست که راه توسعه شبکه بانکی را به سمت بلاک‌چین فراهم کند. او با توجه به وضعیت بانکداری الکترونیک و همچنین تبادلات ارزی مبتنی بر رمز و بیت‌کوین ابراز تاسف کرد که عدم آینده‌نگری در آن ضررهای بسیاری را متوجه مردم کرده و باعث خروج ارز از کشور شده است. نکته قابل‌توجه در صحبت‌های او این موضوع بود که در حال‌حاضر بسیاری از مسوولان نیز با این مفهوم آشنا نبوده و لازم است در حوزه پول‌های رمزی به مردم آگاهی داده شود.وی یکی از آمارهای جالب‌توجهی که ارائه شد این بود که یک میلیون دستگاه پوز غیرفعال وجود دارد و باید سیاست‌ها در این حوزه تغییر کند. بخش دیگری از صحبت‌های او درخصوص انحصارزدایی در نظام پرداخت بود. به گفته او،کسب و کارها مانع بزرگی در نظام پرداخت دارند، به این دلیل که انحصارات این بخش، مانعی برای کسب و کارهای نوپاست. به گفته او، این انحصار باعث ایجاد فساد و کلاهبرداری در نظام بانکی شده است. او در این‌خصوص به آمار پلیس فتا اشاره کرد که در ۶ ماه نخست سال‌جاری ۴۲ میلیارد تومان کلاهبرداری و تراکنش غیرمجاز انجام شده است.
تغییر نظام کارمزدی دستگاه‌های کارتخوان
پس از این دو سخنرانی در همایش هفتم، یک میزگرد نوآوری، بازیگران جدید و کارآیی در کسب و کار مالی با حضور سیف، جهرمی و حکیمی برگزار شد.در این میزگرد، ولی‌الله سیف، از ضرورت اصلاح مدل کارمزدی و دریافت کارمزد از دستگاه‌های کارتخوان و شرکت‌های پرداخت گفت و تاکید کرد: نظام بانکی با چالش‌هایی رو‌به‌رو است که نیاز به اصلاح ساختار جدی در این بخش دارد و برای طبقه‌بندی و اصلاح این چالش‌ها عدم تعادل‌هایی است که باید اصلاح شود که یکی از آنها درآمد و هزینه نظام بانکی است. به گفته او در دنیا برای بررسی و ارزیابی ساختار بانک اینکه چه میزان از هزینه‌های جاری از درآمدهای کارمزدی تعیین می‌شود، مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. اگر کارمزد در دنیا حذف شود، بانک برای ادامه حیات مجبور است که هزینه‌ها را به نرخ تسهیلات اضافه کند و در نهایت هزینه تامین مالی را گران می‌کند. به گفته او، برای ایجاد تعادل باید ساختار کارمزدی چه در بانکداری الکترونیک و چه در سایر خدمات بانکی اصلاح شود و ما ناچار به اجرای این مهم هستیم.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در این میزگرد به چالش‌های کسب و کار نوین پرداخت و با توضیح یک مثال در راه‌اندازی استارت‌آپ حمل و نقل شهری گفت: در ابتدا آژانس‌ها و تاکسیرانی به تقابل با آن پرداخت اما در ادامه با پذیرش شرایط و درک شرایط نوین کسب و کارها این مساله حل و عادی شد. جهرمی در ادامه به نقش فین‌تک‌ها در کشور اشاره کرد و گفت: فین‌تک‌ها روز به روز در اقتصاد کشور در حال گسترش و پیدا کردن جایگاه هستند و به موازات آن بخشی از شکایات در دستگاه قضا نیز مرتبط به این مجموعه نوین در کشور است که بخش عمده‌ای از آن به خاطر شناخت ناکافی از این پدیده است. ناصر حکیمی نیز در این نشست در مواجهه با این سوال که چرا در حال‌حاضر استارت‌آپ‌ها با بانک مرکزی مشکل دارند، این موضوع را رد و تاکید کرد که اولین نهادی که این کسب‌وکارها را به‌طور رسمی پذیرفت بانک مرکزی بود. او با بیان اینکه حدود ۱۲ جلسه با استارت‌آپ‌ها برای رفع دغدغه‌های آنها برگزار شد، تاکید کرد: علاوه این جلسات و دریافت نظرات آنها نتایج سیاست‌های به‌دست آمده را بر روی سایت نیز گذاشتیم تا اگر مشکلات دیگری از سوی استارت‌آپ‌ها وجود دارد که به آن پرداخته نشده نیز از طریق کامنت‌ها دریافت شود. به گفته او در نتیجه الگوی نسبتا جدید و خوبی به‌دست آمد که در آن مشکلات ذی‌نفعان نیز دیده شد. بنابراین در فرآیند مقررات‌گذاری که در سیاست بانک مرکزی درخصوص فناوری‌های مالی انجام شد، نتیجه و جواب خوبی به‌دست آمد زیرا این موضوع یک پدیده مدرن بوده و با مسائل سنتی و جاافتاده گذشته فرق می‌کرد.
ارسال نظر