«فارن پالیسی» تحلیل کرد
ریشه اتحاد ایران، روسیه و ترکیه
دنیایاقتصاد: یکی از پیامدهای اصلی جنگ داخلی سوریه ایجاد دوستی میان ترکیه و کشورهای روسیه و ایران بوده، اتفاقی که چندان به مذاق آمریکاییها خوش نیامده است. روسیه و ترکیه از گذشته بسیار دور دشمن یکدیگر بودهاند، فارغ از اینکه قدرت به دست کدام طرف بوده است. شروع این تنشها همزمان با سقوط امپراتوری رومشرقی (بیزانس) بود که در آن روسها خودشان را متولی کلیسای ارتدوکس شرقی واقعی معرفی کردند. پس از به قدرت رسیدن عثمانیها، بهدلیل تلاشهای روسیه برای کنترل دسترسی به دریای مدیترانه همواره ترکیه در حال جنگ با روسیه بود.
دنیایاقتصاد: یکی از پیامدهای اصلی جنگ داخلی سوریه ایجاد دوستی میان ترکیه و کشورهای روسیه و ایران بوده، اتفاقی که چندان به مذاق آمریکاییها خوش نیامده است. روسیه و ترکیه از گذشته بسیار دور دشمن یکدیگر بودهاند، فارغ از اینکه قدرت به دست کدام طرف بوده است. شروع این تنشها همزمان با سقوط امپراتوری رومشرقی (بیزانس) بود که در آن روسها خودشان را متولی کلیسای ارتدوکس شرقی واقعی معرفی کردند. پس از به قدرت رسیدن عثمانیها، بهدلیل تلاشهای روسیه برای کنترل دسترسی به دریای مدیترانه همواره ترکیه در حال جنگ با روسیه بود.
در طول جنگجهانی دوم نیز ترکیه کشوری بیطرف بود، اتفاقی که بیش از همه به نفع نازیها و به ضرر شوروی بود. از طرفی با پیوستن ترکیه به ناتو، متحدان این کشور طولانیترین مرز را با اتحاد جماهیر شوروی شکل دادند، در واقع میتوان گفت در مرور وقایع گذشته، چیزی جز دشمنی تاریخی روسیه و ترکیه مشاهده نمیشود.
در تاریخچه روابط ایران و ترکیه اما داستان اندکی متفاوت بوده است. بهرغم وجود خصومت ۱۵۰ ساله میان این دو کشور، بعدها اما این خصومتها جای خود را به دغدغههای مشترک دو کشور داد. در این روابط، هیچگاه حکومت شیعه ایران تحت تسلط امپراتوری عثمانی درنیامد. به نوشته نشریه «فارن پالیسی»، امروزه همکاری نزدیک این سه کشور در جنگ داخلی سوریه بیش از آنکه نشاندهنده علاقه این کشورها نسبت به یکدیگر باشد، بیانگر فهم آنها از ضعف آمریکاست. گرچه دولت ترامپ نسبت به دولتهای پیشین آمریکا حضور فعالتری در خاک سوریه داشته است - تامین سلاح و حمایتهای همهجانبه از نیروهای مخالف دولت سوریه و حمله به پایگاه هوایی الشعیرات این کشور به بهانه استفاده از بمبهای شیمیایی از جمله اقدامات دولت ترامپ در سوریه بوده است - اما یادگاری «خط قرمز» آمریکا در سوریه از دولت اوباما همچنان پابرجاست.
در این باره هنوز مشخص نیست واشنگتن تا به چه اندازه علاقه دارد در کوتاهمدت به فعالیتهای خود در سوریه ادامه دهد. به نوشته «فارن پالیسی»، روسیه اما در طرف مقابل تمایل دارد تا پایگاههای نظامی خود در سوریه را دائمی کند. از طرفی با توجه به اینکه روزبهروز قدرت نیروهای مخالف دولت سوریه که از جانب آمریکاییها حمایت میشوند کاهش مییابد، بهترین فرصت برای ایران است تا اهداف خود را در این کشور جلو ببرد. این روزها رجب طیب اردوغان - رئیسجمهوری قدرتمند ترکیه - به مراتب ترس کمتری از روسیه نسبت به همتایان جمهوریخواه پیشین خود و حتی حاکمان امپراتوری عثمانی دارد. تیرگی روابط ترکیه با ناتو و اتحادیه اروپا نیز به گرایش اردوغان به سمت روسها کمک کرده است.
در این باره رئیسجمهوری ترکیه اعلام کرده است که درخصوص اتحاد این کشور با ناتو تجدیدنظر خواهد کرد. پس از حادثه ۲۴ نوامبر ۲۰۱۶ زمانیکه جنگنده اف-۱۶ ترکیه یکی از جنگندههای ارتش روسیه را در نزدیکی مرزهای کشورش مورد هدف قرار داد، روابط دو کشور به مرور رو به بهبود گذاشت. به عقیده کارشناسان، اگر مراقبتهای لازم صورت گیرد سلامت روابط ایران و ترکیه نیز حفظ خواهد شد. در این راستا، در ماه مه سال ۲۰۱۷ سه کشور بدون حضور تاثیرگذار آمریکاییها درخصوص تحولات سوریه به توافق رسیدند، اتفاقی که نتیجه آن کاهش تنشها در سه منطقه سوریه بود. البته برخی صاحبنظران معتقدند این همکاری سهجانبه عمر کوتاهی خواهد داشت، چراکه منافع ملی هریک از این سه کشور چندان با یکدیگر همخوانی ندارد. به عقیده نویسنده «فارن پالیسی» آنچه که در این میان اهمیت مییابد، سیاست آمریکا در قبال سوریه است. اگر آمریکاییها تصمیم بگیرند حضور و دخالتهای خود را در سوریه کاهش دهند، شاهد تقویت روابط دوستانه میان سهکشور روسیه، ایران و ترکیه در منطقه خواهند بود.
ارسال نظر