آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که به احتمال زیاد نرخ تورم متوسط در شهریور ماه به سطح تک رقمی بازخواهد گشت. بر اساس بررسی‌ها اگر نرخ تورم ماهانه در شهریور ماه کمتر از ۸/ ۰ درصد شود، نرخ تورم متوسط در پایان نیم‌سال نخست سال جاری بازهم تک رقمی خواهد شد، آمارها نشان می‌دهد میانگین تورم ماهانه در نیمه نخست سال جاری در سطح ۳/ ۰ درصد بوده و این موضوع احتمال تک رقمی شدن نرخ تورم را در شهریور ماه افزایش می‌دهد. دیگر آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد نرخ تورم نقطه به نقطه با تداوم روند نزولی خود به ۶/ ۸ درصد در مرداد ماه رسیده است.

درجازدن شاخص در عدد 107

بانک مرکزی اولین گزارش تورمی با سال پایه ۱۳۹۵ را منتشر کرد. پیش از این گزارش‌های شاخص بهای مصرف‌کننده با سال پایه ۱۳۹۰ منتشر می‌شد، اما گزارش جدید در مرداد ماه بر اساس سال پایه جدید در اختیار مخاطبان قرار گرفته تا تفسیر دقیق تری از تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها ارائه دهد. بر این اساس‌ آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد که شاخص بهای مصرف‌کننده در مرداد ماه به رقم ۷/ ۱۰۷ رسیده است. این رقم در ماه گذشته معادل ۵/ ۱۰۷ بوده است. بنابراین تورم ماهانه در مرداد ماه معادل با ۲/ ۰ درصد بوده است. بر اساس آمارهای جدید تورم ماهانه در تیر معادل منفی ۳/ ۰ درصد ثبت شده است. این در حالی است که براساس آمارهای سال پایه قبل، نرخ تورم ماهانه در تیر ماه معادل با منفی ۱/ ۰ درصد بوده است.

نکته قابل توجه در آمارهای بانک مرکزی این است که در سال جاری شاخص در رقم ۱۰۷ واحد مانده است و به کانال دیگری نرفته است. این موضوع نشان می‌دهد که تقریبا در نیمه نخست سال جاری تورم قابل توجهی در شاخص بهای مصرف‌کننده مشاهده نمی‌شود. به‌طور کلی در ۵ ماه نخست سال جاری میانگین تورم ماهانه معادل ۳/ ۰ درصد بوده است. این در حالی است که در ۵ ماه نخست سال قبل، میانگین تورم ماهانه معادل ۹/ ۰ درصد بوده است. این موضوع نشان می‌دهد که نوسان قیمت‌ها در سال جاری بیشتر از مدت مشابه سال قبل است.

کاهش پلکانی نرخ تورم نقطه به نقطه

آمارهای گزارش بانک مرکزی حاکی از آن است که در سال جاری روند نزولی نرخ تورم نقطه به نقطه به شکل پلکانی تداوم یافته است. نرخ تورم نقطه به نقطه در فروردین سال جاری در سطح ۷/ ۱۲ درصد قرار داشت، در اردیبهشت ماه به ۲/ ۱۱ درصد و در خرداد ماه به ۳/ ۱۰ درصد کاهش یافت. در تابستان نرخ تورم نقطه به نقطه پس از یک سال دوباره به محدوده تک رقمی بازگشت و به سطح ۴/ ۹ درصد در تیر ماه رسید. حال بر اساس آمارهای بانک مرکزی نرخ تورم نقطه به نقطه در مرداد ماه به رقم ۶/ ۸ درصد رسیده است. این سطح از تورم تک رقمی در یک سال اخیر کمترین مقدار بوده است و اگر نرخ‌های پایین تورم ماهانه تداوم یابد، احتمال دارد این روند نزولی در ماه‌های آتی نیز ادامه یابد. نرخ تورم نقطه به نقطه در نیمه دوم سال قبل، به دلیل کاهش نسبی نرخ سود و نوسانات نرخ ارز، افزایش نسبی را طی کرده بود و از محدوده تک‌رقمی خارج شد، اما آمارهای اخیر حکایت از کاهش مجدد نرخ تورم دارد. نرخ تورم نقطه به نقطه تغییرات شاخص بهای مصرف‌کننده در یک ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل است و تغییرات دو نقطه را در نظر می‌گیرد.

بازگشت به سطح تک رقمی؟

به احتمال زیاد نرخ تورم متوسط در شهریور ماه بازهم به سطح تک رقمی بازخواهد گشت. بر اساس آمارهای بانک مرکزی در مرداد ماه نرخ تورم متوسط معادل ۱۰ درصد گزارش شده است و اگر تورم ماهانه در شهریور ماه از ۸/ ۰ درصد کمتر شود، نرخ تورم در شهریور ماه به سطح تک‌رقمی بازخواهد گشت. نرخ تورم متوسط، تغییرات شاخص بهای مصرف‌کننده در ۱۲ ماه منتهی به مرداد ماه سال جاری نسبت به ۱۲ ماه منتهی به مرداد ماه سال قبل را در نظر می‌گیرد و دارای حافظه ۲۴ ماهه است. به بیان دیگر، این نرخ تفسیری از تغییرات سطح عمومی قیمت‌ها در دو سال اخیر ارائه می‌دهد. نرخ تورم میانگین در خرداد ماه سال جاری به سطح دو رقمی رسیده بود و امکان داشت با تداوم روند صعودی این رقم تا پایان سال جاری به ۱۱ درصد برسد. حتی صندوق بین‌المللی پول نیز پیش بینی کرده است که نرخ تورم ایران تا پایان سال جاری به سطح ۱۱ درصد برسد. اما در حال حاضر آمارها خلاف این موضوع را نشان می‌دهد و می‌توان امیدوار بود که نرخ تورم میانگین در شهریور ماه به سطح تک رقمی بازگردد.

البته برخی از کارشناسان معتقدند که کاهش نرخ سود سپرده در ماه‌های آتی می‌تواند روی نرخ تورم اثرگذار باشد. کاهش نرخ سود می‌تواند از سطح رشد سپرده‌های مدت‌دار بانک‌ها بکاهد و در نتیجه سرمایه‌های مردم به جای ذخیره در سپرده‌های مدت‌دار راهی سایر بازارهای کالایی یا بازارهای مالی شود، این روند باعث می‌شود که تقاضا برای کالاها افزایش یابد که اگر سطح عرضه متناسب با تقاضا افزایش نیابد، در نتیجه باعث افزایش قیمت خواهد شد. البته این افزایش قیمت به نحوی است که بتواند نرخ تورم را به شکل قابل توجهی افزایش دهد. از سوی دیگر برخی آمارها نشان می‌دهد که نرخ ارز نیز در هفته‌های اخیر افزایش یافته است که این موضوع نیز می‌تواند در کوتاه‌مدت نرخ تورم را متاثر سازد.

اثر تغییرات تورم خوراکی

بانک مرکزی در گزارش خود علاوه بر تغییرات در شاخص کل، تغییرات تورم در گروه‌های اصلی و گروه اختصاصی را نیز مشخص می‌کند. گزارش شاخص بهای مصرف‌کننده بانک مرکزی ۱۲گروه دارد. این ۱۲ گروه بنا بر اهمیت دارای وزن مشخصی است و بر اساس این وزن در شاخص کل اثر می‌گذارد. مهم‌ترین گروه در بین شاخص بهای مصرف‌کننده گروه «مسکن، آب، برق و گاز و سایر سوخت‌ها» است که حدود یک‌سوم وزن شاخص را در اختیار دارد. بر اساس آمارهای بانک مرکزی در مرداد ماه تورم ماهانه این گروه معادل با ۸/ ۰ درصد بوده که جزو گروه‌ها با تورم ماهانه بالا محسوب می‌شود. تورم نقطه به نقطه این گروه نیز در مرداد ماه معادل ۴/ ۷ درصد است. این موضوع نشان می‌دهد که یکی از عوامل پایین‌ماندن تورم نقطه به نقطه کل، آمارهای بخش مسکن است. دومین گروه با اهمیت در شاخص بهای مصرف‌کننده، خوراکی‌ها و آشامیدنی است که حدود ۲۸ درصد وزن شاخص نیز در این گروه است. مطابق آمارهای بانک مرکزی، گروه خوراکی‌ها در مقایسه با دیگر گروه‌ها در مرداد ماه دارای کمترین تورم ماهانه و بیشترین تورم نقطه به نقطه بوده و از این حیث یک روند منحصربه‌فرد را طی می‌کند. به بیان دیگر، اگرچه روند ماهانه شاخص این گروه نزولی طی می‌شود، اما هنوز سطح قیمت‌ها این گروه نسبت به سطح سال قبل، بالا است. یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش نرخ تورم در نیمه نخست نیز کنترل قیمت‌ها در بخش خوراکی‌ها بوده است. تورم ماهانه گروه خوراکی‌ها در تیر ماه معادل منفی ۵/ ۱ درصد بوده و این دومین ماه متوالی است که نرخ تورم این گروه منفی گزارش شده است.

بیشترین تورم ماهانه در بهداشت

به‌طور کلی، در هر سال و در میانه تابستان، نرخ تورم گروه بهداشت و درمان افزایش قابل‌توجهی را ثبت می‌کند. این روند در مرداد ماه سال‌جاری نیز مشاهده می‌شود. در مرداد ماه سال‌جاری تورم ماهانه گروه بهداشت و درمان معادل ۲/ ۱ درصد ثبت شده و این گروه بیشترین تورم ماهانه را در مقایسه با سایر گروه‌ها ثبت کرده است. این در حالی است که در تیر ماه نرخ تورم ماهانه این گروه تنها معادل ۴/ ۰ درصد بوده است. به‌نظر می‌رسد این افزایش هزینه‌های بخش بهداشت و درمان، به دلیل افزایش ۵ درصدی تعرفه‌های پزشکی است. گروه رستوران و هتل یکی دیگر از گروه‌هایی است که دارای تورم قابل‌توجهی در دومین ماه تابستان است. در این ماه تورم ماهانه گروه رستوران و هتل معادل با ۱/ ۱ درصد ثبت شده است و تورم نقطه به نقطه این گروه نیز معادل با ۳/ ۱۱ درصد بوده است.

تورم منفی در بخش کالایی

بانک مرکزی علاوه بر دسته‌بندی گروه‌ها در یازده گروه اصلی، یک تقسیم‌بندی دیگر نیز ارائه می‌دهد و بر این اساس گروه‌ها در دو دسته‌بندی کالا و خدمات تقسیم‌بندی می‌شوند. این دسته‌بندی نشان می‌دهد که تغییرات تورم در گروه‌های کالایی و خدماتی به چه شکل‌بر روی شاخص کل اثر می‌گذارد. بر اساس آمارهای بانک‌مرکزی در مرداد ماه تورم ماهانه کالاها معادل منفی ۵/ ۰ درصد ثبت شده است. این در حالی است که تورم بخش خدمات معادل ۹/ ۰درصد بوده است. این موضوع نشان می‌دهد که تورم بخش کالایی که متاثر از عواملی مانند نرخ ارز و عرضه و تقاضای کالا در بازار است، در مرداد ماه فشار کاهشی بر نرخ تورم داشته است، اما نرخ تورم در بخش خدمات نسبتا بالا بوده است. البته نرخ تورم نقطه به نقطه در این دو گروه متفاوت است به‌نحوی که نرخ تورم نقطه به نقطه در گروه کالا معادل با ۹/ ۸ درصد ثبت شده است، این در حالی است که تورم نقطه به نقطه بخش خدمات معادل ۴/ ۸ درصد ثبت شده است. پیش‌بینی می‌شود در ماه‌های آتی نرخ تورم نقطه به نقطه بخش خدمات از کالا سبقت بگیرد.

بازگشت تورم به محدوده تک رقمی؟