سرنخ جوسازی علیه برجام

دنیای اقتصاد: در شرایطی که تا دو ماه دیگر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا باید برای سومین بار گزارش واشنگتن مبنی بر پایبندی یا عدم پایبندی ایران به تعهداتش در برجام را منتشر کند، روز جمعه مدعی شد که «ایران به روح توافق هسته‌ای پایبند نیست.» سخنانی که با واکنش بن رودز، معاون مشاور امنیت ملی پیشین باراک اوباما مواجه شد و او پایبند نبودن ایران به برجام را یک «دروغ» خواهند. همزمان سیدعباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه در واکنش به سخنان ترامپ گفت که عدم پایبندی به برجام به یقین برای طرف‌های ناقض آن «هزینه جدی» خواهد داشت و در صورت حادث شدن چنین امری، ایران برای هر «احتمالی» آمادگی دارد.

در عین حال به گزارش خبرگزاری فارس، شبکه «‌آی ۲۴» وابسته به شبکه «دو» رژیم صهیونیستی که مقر آن نیز در بندر یافا و صاحب آن یک تاجر اسراییلی ساکن سوییس است، به نقل از منابع آگاه در کاخ سفید مدعی شد که ترامپ در گزارش ماه اکتبر از توافق هسته‌ای خارج خواهد شد. خبری که به طور متناوب از سوی رسانه‌های آمریکایی تکرار شده اما منبع مستقل دیگری آن را تایید نکرده است. درواقع از نخستین ساعات پس از انتشار دومین گزارش سه‌ماهه دولت آمریکا، ترامپ ضمن ناخشنودی از این مساله زمزمه‌هایی مبنی بر عدم تایید پایبندی ایران در گزارش سوم آغاز کرده است. همچنین براساس گزارش‌هایی که در آن زمان منتشر شد، رئیس‌جمهوری آمریکا در گزارش دوم نیز اصلا تمایلی به تایید پایبندی ایران به تعهداتش در برجام نداشت و ظاهرا به اصرار رکس تیلرسون، وزیر خارجه اش این گزارش را تایید کرده است.

دودستگی در کاخ سفید بر سر مسائل مختلف از جمله برجام این روزها بیش از گذشته آشکار شده است. در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران در یک‌سوی میدان، رکس تیلرسون، وزیر خارجه، جیمز متیس، وزیر دفاع و ژنرال هربرت ریموند مک مستر، مشاور امنیت ملی آمریکا قرار دارند و در سوی دیگر، دونالد ترامپ، جرد کوشنر، مشاور و داماد او و استیو بنن، مشاور ارشد و استراتژیست دولت آمریکا قرار گرفته‌اند. ترامپ و مشاورانش عقیده دارند باید زمینه اعلام عدم پایبندی ایران به برجام برای امکان خروج آمریکا از این توافق و پاره کردن برجام مهیا شود؛ در حالی‌که وزارت خارجه، وزارت دفاع و مشاور امنیت ملی آمریکا با این طرح مخالفند و تاکید می‎کنند که خروج از برجام و برهم زدن آن منافع آمریکا را به خطر می‎اندازد. در همین راستا ترامپ بعد از دیداری پرمناقشه با تیلرسون به گروهی از کارکنان مورد اعتماد خود در کاخ سفید دستور داد به بررسی زمینه‌ها برای جلوگیری از تایید پایبندی ایران به برجام در گزارش سه ماهه بعدی بپردازند. به همین خاطر برخی گمانه‎زنی‏هایی وجود دارد مبنی بر اینکه ترامپ پرونده برجام را به نهادی در کاخ سفید واگذار کرده است. از سوی دیگر در بین مقامات دولت ترامپ به نظر می‌رسد یکی از متزلزل‌ترین جایگاه‌ها را رکس تیلرسون دارد و هر از چندگاهی شایعه استعفای او به گوش می‌رسد. به گونه‌ای که چندی پیش و اوایل ماه ژوئیه وی در مصاحبه‌ای گفته بود «تاجایی سر کار می‌مانم که رئیس‌جمهور اجازه دهد.» بنابراین برخی‌ گمانه‌زنی‌ها بر این مبنا استوار است که همکاری تیلرسون و ترامپ تا پایان کار وزارت او تداوم نخواهد داشت و در نهایت اختلاف دیدگاه‌ها میان کاخ سفید و وزارت خارجه منجر به قطع همکاری طرفین خواهد شد.

در این میان شخص ترامپ نیز فعالیت‌های تبلیغاتی‌اش را علیه برجام شدت بخشیده است و روز گذشته در یک باشگاه خصوصی گلف در نیوجرسی و در جمع خبرنگاران مدعی شد که رفتارهای ایران با روح برجام سازگاری ندارد. به گزارش «ایسنا» به نقل از خبرگزاری رسمی کویت (کونا)، وی در ادامه مدعی شد: «باراک اوباما، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا به ایرانیان ۱۵۰ میلیارد دلار داد که از این مبلغ ۸/ ۱ میلیارد دلار نقدی بود و این امر باورنکردنی است اما این تصمیم او بود.» ترامپ همچنین ادعا کرده است: «توافق هسته‌ای یک توافق وحشتناک بود و ایرانیان به آن پایبند نیستند و اگر ایران به این توافق پایبند نشود ما اقدامات سخت و شدیدی اتخاذ خواهیم کرد.» ترامپ درحالی ایران را به پایبند نبودن به روح و متن برجام متهم می‌کند که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون در شش گزارشی که در رابطه با اجرای برجام ارائه کرده است پایبندی ایران به تعهداتش را مورد تاکید قرار داده است و کشورهای عضو گروه ۱+۵ نیز اجرای برجام از سوی ایران را مورد تایید قرار داده‌اند. بالعکس این آمریکاست که از زمان اجرای برجام و حتی قبل از آن به صراحت روح و حتی متن برجام را مستقیم و غیرمستقیم نقض کرده است. آمریکا در آخرین اقدام در نقض برجام، قانون تحریمی جدیدی را علیه ایران در رابطه با فعالیت‌های نظامی متعارف ایران و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی وضع کرد که به واسطه این تحریم‌ها بخش‌های زیادی از اقتصاد ایران و مراکز و موسسات دولتی و بانکی تحت‌الشعاع قرار خواهند گرفت. علاوه بر این دولت آمریکا تا کنون تلاش کرده از ورود بانک‌های بزرگ به تعاملات اقتصادی و تجاری با ایران جلوگیری شود. ایران در رابطه با اقدامات آمریکا در نقض روح و متن برجام چند بار شکایت خود را در کمیسیون مشترک برجام مطرح و ثبت کرده است.

پایبند نبودن ایران به برجام دروغ است

از سوی دیگر بن رودز، معاون پیشین مشاور امنیت ملی آمریکا در واکنش به ادعای ترامپ مبنی بر پایبند نبودن ایران به برجام، این ادعاها را «دروغ» توصیف کرد و گفت: «دولت ترامپ خود تاکنون بارها تاکید کرده است که ایران به توافق عمل می‌کند.» به گزارش «ایسنا» بن رودز با انتشار پیامی در صفحه توییتر خود نوشت: «این یک دروغ است. دولت ترامپ خود بارها تایید کرده که ایران به توافق هسته‌ای پایبند است.» رودز در پیامی دیگر با اشاره به مساله هسته‌ای کره شمالی نوشت: «این یک نکته کلیدی است که اگر ترامپ توافق هسته‌ای را که ایران به آن عمل می‌کند، لغو کند هرگونه شانس توافق با کره شمالی از بین می‌رود.»

آمادگی ایران برای هر احتمالی

همچنین سیدعباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران نیز به سخنان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا واکنش نشان داد. عراقچی که در بنیاد صلح «ساساکاوا» ژاپن و در حضور بیش از ۳۰۰ کارشناس و محقق این کشور شرق آسیا صحبت می‌کرد، تاکید کرد که عدم پایبندی به برجام به یقین برای طرف‌های ناقض آن هزینه جدی خواهد داشت و در صورت حادث شدن چنین امری، ایران برای هر احتمالی آمادگی دارد. در ادامه عراقچی با تشریح نتایج برجام در دو حوزه هسته‌ای و رفع تحریم‌ها، به‌خصوص پیشرفت اقتصادی ایران طی یکسال و نیمی که از اجرای برجام می‌گذرد، تاکید کرد: «برجام از جایگاهی قوی در سطح بین‌الملل برخوردار است و نه تنها با قطعنامه ٢٢٣١ شورای امنیت، بلکه از سوی مجموعه اتحادیه اروپا و جامعه بین‌الملل مورد حمایت قرار دارد.»

ابراز تاسف لاوروف از رویکرد ترامپ

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه نیز روز جمعه در اظهاراتی به ادعاهای دونالد ترامپ مبنی بر اینکه «ایران روح توافق هسته‌ای را نقض می‌کند» و «این، بدترین توافق در دنیاست» واکنش نشان داد. به گزارش ایسنا به نقل از خبرگزاری اینترفکس، لاوروف ابراز تاسف کرد که رئیس جمهوری آمریکا درباره توافق موفقیت آمیز برجام شبهه ایجاد می‌کند.

واکنش توییتری ظریف به ادعاهای ترامپ

محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران در توییتی به تهدیدهای رئیس‌جمهور آمریکا واکنش نشان داد. به گزارش خبرگزاری فارس، ظریف در این توییت نوشت: «رئیس‌جمهور آمریکا همیشه دنبال نابودی برجام بوده است. برای آنکه منزوی نشود می‌خواهد خروج از برجام را به گردن ایران بیندازد.» رئیس دستگاه دیپلماسی ایران در ادامه تاکید کرد: «سوءنیت، مهم‌ترین مورد نقض روح و متن برجام توسط آمریکاست.»