دنیای اقتصاد- نیما صبوری: زیرساخت‌های مناسب از اصلی‌ترین مولفه‌ها برای توسعه اقتصادی کشورها است. در این رابطه برخی بر این باورند که سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها تنها وظیفه دولت‌ها است. اما به عقیده کارشناسان ورود بخش‌خصوصی به این حوزه می‌تواند با افزایش کارآیی و بهره‌وری همراه باشد. در واقع دولت‌ها می‌توانند با ایجاد انگیزه در بخش‌هایی که تمایل به سرمایه‌گذاری در آنها اندک است، مشارکت بخش‌خصوصی در سرمایه‌گذاری در‌ آنها را افزایش دهند. در این راستا، «بانک جهانی» در تازه‌ترین گزارش خود وضعیت مشارکت بخش‌خصوصی در سرمایه‌گذاری زیرساخت‌ها را در سطح جهان مورد بررسی قرار داده است. به گزارش این نهاد در سال ۲۰۱۶ حجم مشارکت بخش‌خصوصی در سرمایه‌گذاری زیرساخت‌ها در بسیاری از کشورها افزایش یافته است، گرچه برخی کشورها نیز با روند نزولی در این مشارکت مواجه شده‌اند. بر این اساس «بانک جهانی» در تمجید از عملکرد ایران در این حوزه، از نخستین سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بخش حمل‌ونقل به ثبت رسیده طی ۱۰ سال‌گذشته در سامانه داده‌ای این نهاد خبر داده است. در واقع این پروژه مربوط به توسعه بندر چابهار است که ارزش سرمایه‌گذاری آن به ۲۳۵ میلیون دلار می‌رسد. «دنیای اقتصاد» با استناد به گزارش «بانک جهانی»‌، برخی آمار و ارقام مربوط به سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی کشورها در زیرساخت‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد.

مخابرات؛ غول جذب سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی در ایران

«بانک جهانی» براساس آمارهای «پایگاه‌ داده‌ای سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی در زیرساخت‌ها»، وضعیت سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی کشورها در زیرساخت‌ها را مورد بررسی قرار داده است. براساس گزارش این نهاد، ایران طی ۱۰ سال گذشته اولین سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی در زیرساخت‌ بنادر را به‌ثبت رساند. براساس آمارهای این پایگاه‌ داده‌ای، ایران از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۶ تعداد ۱۱ پروژه سرمایه‌گذاری زیرساختی که توسط بخش‌خصوصی سرمایه‌گذاری شده باشد، به ثبت رسانده است، سرمایه‌گذاری‌هایی که در سه بخش صنعت برق (۴ پروژه به ارزش ۸۰۸ میلیون دلار)، ارتباطات (۶ پروژه به ارزش ۱/ ۴ میلیارد دلار) و حمل‌ونقل (یک پروژه به ارزش ۲۳۵ میلیون دلار) صورت گرفته و در مجموع ارزشی بالغ بر ۲/ ۵ میلیارد دلار دارد. همچنین براساس این آمارها، بخش زیرساخت‌ مخابراتی اصلی‌ترین میزبان سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی طی سال‌های اخیر در ایران بوده است. بر این اساس از سال ۱۹۹۰، اصلی‌ترین پروژه‌های زیرساختی ایران که توسط بخش‌خصوصی تامین مالی شده‌اند عبارتند از «ام‌تی‌ان ایرانسل» با سرمایه‌گذاری ۴/ ۳ میلیارد دلاری، «نیروگاه خورشیدی/ سی‌سی‌ان‌جی یزد» با سرمایه‌گذاری ۴۷۵ میلیون دلاری، «نیروگاه برق اصفهان» با سرمایه‌گذاری ۳۸۰ میلیون دلاری، «شرکت مخابرات ایران» با سرمایه‌گذاری ۳۷۰ میلیون دلاری، «نیروگاه برق بوشهر» با سرمایه‌گذاری ۲۷۰ میلیون دلاری، «توسعه بندر چابهار» با سرمایه‌گذاری ۲۳۵ میلیون دلاری، «تالیا» با سرمایه‌گذاری ۲۰۰ میلیون دلاری، «شبکه تلفن همراه اصفهان» با سرمایه‌گذاری ۱۶۳ میلیون دلاری و «شبکه تلفن همراه منطقه آزاد کیش» با سرمایه‌گذاری ۱۰ میلیون دلاری.

5 کشور رکورددار

به گزارش «بانک‌جهانی»، پنج کشوری که بیشترین حجم سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی در زیرساخت‌ها را در سال ۲۰۱۶ داشته‌اند، عبارتند از‌ برزیل (۲/ ۱۵ میلیارد دلار)، چین (۴/ ۱۱ میلیارد دلار)، کلمبیا (۱/ ۱۰ میلیارد دلار)، اندونزی (۹/ ۶ میلیارد دلار) و فیلیپین (۴/ ۵ میلیارد دلار). در واقع بخش‌خصوصی در این پنج کشور در مجموع سرمایه‌گذاری ۱/ ۴۹ میلیارد دلاری را به ثبت رسانده است. براساس این گزارش، در سال ۲۰۱۶ سه بخش انرژی (با ۱۶۲ پروژه به ارزش ۸/ ۴۳ میلیارد دلار)، حمل‌ونقل (با ۵۳ پروژه به ارزش ۷/ ۲۵ میلیارد دلار) و آب‌وفاضلاب (با ۲۷ پروژه به ارزش ۹/ ۱ میلیارد دلار) بیشترین میزان جذب سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی در زیرساخت‌ها را داشته‌اند. همچنین در سطح جهانی، حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر یکی از جذاب‌ترین بخش‌ها برای سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی محسوب می‌شود. به گزارش این نهاد، در سال ۲۰۱۶، چهل‌وسه کشور توانستند حداقل یک پروژه که توسط بخش‌خصوصی سرمایه‌گذاری شده باشد در «پایگاه داده‌ای سرمایه‌گذاری بخش‌خصوصی در زیرساخت‌ها» به ثبت برسانند که ایران یکی از آنها است. اصلی‌ترین منبعی که بخش‌خصوصی در تامین مالی سرمایه‌گذاری زیرساخت‌ها از آنها استفاده کرده، «بدهی» بوده است که براساس آمارهای سال ۲۰۱۵ سهم آن به ۶۷ درصد از کل منابع تامین مالی رسیده است.