کارشناسان و دیپلمات‌ها تحلیل کردند
هدف غیرمستقیم ۶ موشک ذوالفقـار
دنیای اقتصاد: جمهوری اسلامی ایران یکشنبه شب اولین حمله موشکی‌‌اش را به اهدافی خارج از مرزهای کشور انجام داد؛ حمله‌ای در پاسخ به عملیات تروریستی داعش در مجلس شورای اسلامی و همچنین حرم مطهر امام(ره). در این عملیات که «لیلة‌القدر» نام داشت، سپاه پاسداران ۶ فروند موشک بالستیک میان‌برد را به اهداف مختلفی در بُردهای ۶۵۰ تا ۷۰۰ کیلومتر شلیک کرد. انجام این عملیات موشکی در این مقطع بدون شک پیام‌های بسیاری دارد که علاوه‌بر گروهک داعش، پیام‌های این حمله برای عربستان، رژیم صهیونیستی و آمریکا نیز قابل تحلیل و ارزیابی است.
عکس: خبرگزاری صدا و سیما
دنیای اقتصاد: جمهوری اسلامی ایران یکشنبه شب اولین حمله موشکی‌‌اش را به اهدافی خارج از مرزهای کشور انجام داد؛ حمله‌ای در پاسخ به عملیات تروریستی داعش در مجلس شورای اسلامی و همچنین حرم مطهر امام(ره). در این عملیات که «لیلة‌القدر» نام داشت، سپاه پاسداران ۶ فروند موشک بالستیک میان‌برد را به اهداف مختلفی در بُردهای ۶۵۰ تا ۷۰۰ کیلومتر شلیک کرد. انجام این عملیات موشکی در این مقطع بدون شک پیام‌های بسیاری دارد که علاوه‌بر گروهک داعش، پیام‌های این حمله برای عربستان، رژیم صهیونیستی و آمریکا نیز قابل تحلیل و ارزیابی است.
1- پیام برای داعش؛ مهم‌ترین پیام حمله موشکی سپاه پاسداران خطاب به گروهک تروریستی داعش و در پاسخ به عملیات اخیر آنها در تهران است. این حمله که ۱۰ روز پس از جنایات داعش در تهران انجام شد، این پیام را برای تروریست‌ها دارد که اگر در داخل مرزهای ایران دست به عملیات بزنند در کمترین زمان ممکن پاسخ کوبنده‌ای دریافت خواهند کرد؛ بنابراین اولین پیام بازدارندگی این حملات خطاب به داعش است. همچنین انتخاب مکان این حمله نیز جای بحث دارد؛ از چندی پیش جریان موسوم به دولت اسلامی (داعش) از انگیزه‌اش برای تغییر پایتخت خودخوانده‌اش از رقه به دیرالزور خبر داده بود. بنابراین ایران با انتخاب این مکان برای حمله در واقع یکی از استراتژیک‌ترین مناطق داعش را هدف قرار داد. در عین حال این پاسخ، تاکیدی است بر اینکه ایران همچنان سیاست مبارزه با تروریسم را در دستور کار خود دارد و همچنین، حق خود می‌داند که با هر تهدید علیه امنیت و منافع ایران در هر نقطه‌ای مقابله و مبارزه کند. در همین راستا محمدرضا رئوف شیبانی، سفیر سابق ایران در سوریه نیز در گفت‌وگو با «ایرنا» به ۴ پیام مهم این حمله موشکی اشاره کرد که عبارتند از: ۱- جدی بودن ایران در حفظ، حراست و امنیت ۲- سرعت آمادگی پاسخگویی ایران در هر نقطه، مکان و زمانی که لازم باشد۳- پاسخ دادن جمهوری اسلامی به هر تهدیدی که منافع و امنیت ملی‌اش را در هر نقطه‌ای از داخل و یا خارج مورد هدف قرار دهد. ۴- پیام به کسانی که نسبت به منافع و امنیت ملی ایران چشمداشت دارند مبنی‌بر اینکه با پاسخ کوبنده نیروهای مسلح با حمایت و پشتیبانی مردم ایران، مواجه خواهند شد.
عملیات انتقامی
همچنین دکتر ابراهیم متقی، استاد دانشگاه تهران در رابطه با اهداف تهران و پیام‌های حمله موشکی سپاه در پاسخ به روزنامه «دنیای اقتصاد» گفت: «کشورهایی که از قدرت منطقه‌ای برخوردارند باید از قابلیت، اراده و ابزار لازم برای پیگیری اهداف انتقامی و عملیات انتقامی برخوردار باشند؛ بنابراین اقدام موشکی سپاه پاسداران را باید در راستای عملیات انتقامی تبیین کرد.» متقی با اشاره به این موضوع که هر کشوری که با تهدید مسلحانه روبه‌رو می‌شود سازوکارهای مختلفی برای دفاع، بازدارندگی و پیشگیری را در دستور کار قرار خواهد داد، تاکید کرد: «اقدام ایران را باید مبتنی‌بر کنش متقابل در چارچوب مقابله با داعش به‌عنوان بازیگری دانست که از سازوکارهای تروریستی حمایت به عمل می‌آورد. باید توجه داشت که داعش مسوولیت انجام عملیات در تهران را عهده‌دار شد و از سوی دیگر این سازمان دارای ویژگی تروریستی است؛ بنابراین طبیعی است کشوری که مورد هدف قرار می‌گیرد از سازوکارهای مقابله با اقدامات بازیگران مهاجم برخوردار شود.» به گفته این استاد دانشگاه تهران از آنجا که داعش در دسته بازیگرانی قرار دارد که ساخت دولت و قدرت را در عراق و سوریه با چالش روبه‌رو کرده است؛ بنابراین هرگونه اقدام انتقامی ایران علیه داعش می‌تواند مورد حمایت بازیگرانی همانند عراق و سوریه قرار گیرد.
2- پیام برای ریاض و تل‌آویو؛ از دیگر پیام‌هایی که حمله موشکی تهران به مقر داعش در دیرالزور داشت، پیام برای مخالفان و دشمنان ایران در منطقه از جمله عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی است. پس از حملات تروریستی در تهران بسیاری از تحلیلگران به نقش عربستان در آن ماجرا اشاره می‌کردند؛ چراکه درست چند ساعت پیش از حملات، عادل الجبیر وزیر خارجه سعودی در توئیتی مدعی شده بود که: «ایران به‌خاطر دخالت و حمایت از تروریسم در منطقه باید تنبیه شود.» همچنین چندی قبل از آن نیز محمدبن سلمان، جانشین ولیعهد سعودی و وزیر دفاع این کشور نیز در سخنانی خصمانه علیه ایران گفته بود که کشورش منتظر نمی‌ماند تا ایرانی‌ها جنگ را به داخل خاک عربستان بکشند و سعودی‌ها سعی خواهند کرد که نبرد واقعی داخل خاک ایران صورت بگیرد. اگرچه به‌صورت مستقیم هیچگاه نقش عربستان در آن حملات آشکار نشده است اما این لفاظی‌ها علیه تهران و سعی در ایجاد اجماع برای تحرک نظامی علیه کشور از دید کارشناسان و سیاستمداران ایران پنهان نمانده است. ریاض در کنار متحدش تل‌آویو بارها سخنان تحریک‌آمیزی علیه تهران بر زبان رانده است؛ بنابراین اگر چه ایران هیچ گاه تهدیدی برای هیچ کشوری در منطقه نبوده و نخواهد بود، اما با انجام این عملیات‌ها این پیام را مخابره می‌کند که اگر کشوری شروع‌کننده نبردی نظامی علیه ایران باشد، تهران نیز از قابلیت‌های ابزاری لازم برای مقابله‌به‌مثل برخوردار است. در حقوق بین‌الملل انجام اقدامات انتقامی و مقابله به مثل، از سازوکارهای پیشگیری از تهاجم محسوب می‌شود.
حضور نابودکننده
حسین شیخ‌الاسلام، سفیر پیشین ایران در سوریه در پاسخ به روزنامه «دنیای اقتصاد» درباره عملیات موشکی سپاه پاسداران گفت:« این حمله در وهله نخست در مقر عملیاتی تروریست‌هایی که در ایران عملیات انجام دادند و برای تنبیه آنها انجام شد. بنابراین مهم‌ترین پیام این حمله این است که ایران می‌تواند در هر نقطه‌ای از منطقه که اراده کند حضور قدرتمندانه و نابودکننده داشته باشد. این مساله برای دشمنان ایران در منطقه بسیار مهم و تعیین‌کننده است که ایران در هر جایی که اراده کند، می‌تواند حضور قدرتمند داشته باشد.»
شیخ الاسلام همچنین به ویژگی‌های قدرت موشکی ایران که برای نخستین بار مورد استفاده قرار گرفته است اشاره کرد و افزود: «از جمله خصوصیات قدرت موشکی ایران این است که بسیار دقیق، ارزان و بومی است و دیگر اینکه بسیار دقیق است، دوری و نزدیکی برایش مهم نیست و وزن مواد منفجره‌ای که حمل می‌کند و قدرت تخریب آن نیز بسیار بالاست.»
نمایان کردن توانایی نظامی ایران
همچنین به گفته مشاور وزیر خارجه، یکی از دلایلی که ایران دست به عملیات‌هایی از این دست می‌زند یا مانورهای نظامی انجام می‌دهد آن است که طرف مقابل دچار اشتباه محاسبه نشود و گمان نکند که می‌تواند در درگیری با ایران موفق شود. درواقع ایران با این عملیات‌ها بخشی از توانایی‌اش را به دشمنان نشان می‌دهد تا آنها درباره ایران دچار تردید نشوند البته آنچه مشخص است ایران توانایی نهایی‌اش را به دیگران نشان نخواهد داد.
3- پیام برای واشنگتن؛ شاید آخرین پیام این حمله را بتوان برای ایالات متحده آمریکا دانست. زیرا که ائتلاف بین‌المللی به رهبری آمریکا علیه داعش با وجودی که سال‌هاست تشکیل شده اما تاکنون موفق نشده دستاورد شایان ذکری در مبارزه با داعش داشته باشد. به‌گونه‌ای که نه تنها امروز این گروه در سوریه ریشه‌کن نشده حتی آنها عملیات‌هایی را نیز در کشورهای دیگر از جمله ایران انجام دادند. بنابراین ایران با انجام این حمله موشکی دقیق و هلاکت بسیاری از عوامل تروریستی این گروهک این پیام را برای ائتلاف ضدداعش و آمریکا دارد که اگر واقعا هدف‌شان نابودی داعش باشد خیلی سریع‌تر و عینی‌تر می‌توانند گام‌های عملی در این خصوص بردارند.
آمریکا زمینه‌ساز بحران نشود
در نهایت آنکه پس از رسانه‌ای شدن خبر حمله موشکی ایران علیه مواضع داعش در دیرالزور برخی رسانه‌های غربی به این مساله پرداختند که اکنون واکنش آمریکا به این حملات چه خواهد بود؛ چراکه آمریکایی‌ها در یک اقدام غیرقانونی اخیرا طرحی را برای تحریم‌های موشکی ایران در دستور کار قرار داده‌اند و همواره مدعی بوده و هستند که ایران نباید قدرت موشکی‌‌اش را گسترش دهد. دکتر متقی در این رابطه می‌گوید:« واکنش آمریکا در برخورد با ایران باید به‌گونه‌ای باشد که زمینه گسترش بحران را به‌وجود نیاورد. وقتی بازیگری مانند داعش در سوریه حضور دارد و نیروهای نظامی آمریکا نیز عملیات‌هایی علیه داعش به‌صورت جسته و گریخته انجام می‌دهند طبیعی است کشوری که مورد تهاجم و هدف قرار گرفته بتواند از سازوکارهای متناسب با این اقدام بهره مند شود.» به گفته این استاد دانشگاه، واقعیت کنش نظامی ایران به منزله تهدید علیه هیچ بازیگر منطقه‌ای و بین‌المللی تلقی نمی‌شود بنابراین اگر آمریکا بخواهد اقدامی در ارتباط با ایران انجام دهد باید آن اقدام را به‌عنوان بخشی از سیاست‌های محدودکننده و تهاجمی واشنگتن قلمداد کرد.
سعیده سادات فهری
ارسال نظر