آمادگی تهران برای مذاکره با عربستان

دنیای اقتصاد: در آستانه سفر رئیس‌جمهوری آمریکا به ریاض که با هدف فشار بر تهران صورت می‌گیرد، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران با تاکید بر اینکه ایران به‌دنبال افزایش تنش با عربستان نیست، مجددا از آمادگی ایران برای گفت‌وگو با عربستان خبر داد. تحلیلگران این اظهارات را تلطیف فضا از سوی ایران برای خنثی کردن تهدیدات آتی از سوی ترامپ و محمد بن سلمان می‌دانند.

بهرام قاسمی، در نشست خبری با خبرنگاران در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه شما روز یکشنبه در مصاحبه با یک رسانه عربی اعلام کرده بودید که آماده مذاکره با عربستان هستیم، اما دولت ریاض باید از اقدامات مخرب خود در منطقه دست بردارد، گفت: «ما خواهان تنش نیستیم، به‌دنبال افزایش تنش با این کشور هم نیستیم و همان‌طور که پیش از این گفته بودم ما آمادگی گفت‌وگو داریم. امیدواریم ‌آنها متوجه اشتباهات خود بشوند و در راستای جبران خطاهای گذشته اقدام کنند.»

قاسمی ادامه داد: «گفت‌وگو و تفاهم با هر کشوری به معنی تایید همه رفتارهای آن کشور نیست. عربستان نیز دچار اشتباهات استراتژیکی به‌خصوص در منطقه شده است و باید آنها را جبران کند.» او گفت: «ما همواره تاکید کرده‌ایم که خواهان صلح و ثبات در منطقه و ارتباط مسالمت‌آمیز با همسایگان مان هستیم و سعی داریم از تنش‌ها بکاهیم.»

قاسمی در ادامه گفت: «تلاش‌های جمهوری اسلامی ایران در این ارتباط روشن است و ما با هرگونه جنگ طلبی و خشونت با منطقه مخالفیم. تلقی ما این است که منطقه ظرفیت خشونت بیش از این را ندارد و لازم است که به سمت ثبات، توسعه اقتصادی و فقرزدایی حرکت کند. ما تلاش‌های صلح‌جویانه‌مان را حتی نسبت به کسانی که با ما زاویه دارند،‌ ادامه می‌دهیم چراکه معتقدیم با گفت‌وگو می‌توان بر مشکلات پیروز شد.»

قاسمی پیش‌تر و در روز یکشنبه در گفت‌وگو با یک رسانه عربی گفته بود که ما آماده گفت‌وگو با عربستان هستیم و نمی‌خواهیم مشکلات‌مان با کشورهای همسایه استمرار پیدا کند. سخنگوی دستگاه دیپلماسی، در پاسخ به این پرسش که امروزه بیشتر کشورهای همسایه به ایران به‌عنوان منبع تهدید نگاه می‌کنند، آیا این امر باعث نمی‌شود شما گام‌های اطمینان‌بخشی را بردارید، تاکید کرد: «تلاش‌های زیادی وجود دارد که هدف آنها محاصره، بدنام کردن و جنگ با ایران است و تمام ادعاهایشان غیرواقعی است. نقش ایران در منطقه برگرفته از جایگاه جغرافیایی، تمدنی و اقتصادی است. ما سیاست‌هایمان را به هیچ‌کس به زور تحمیل نمی‌کنیم و میل و رغبت‌هایمان را بر دوش دیگران نمی‌گذاریم.»

او در پاسخ به تاثیر تنش میان ایران و عربستان بر مسائل منطقه‌ای و همچنین بحث میانجیگری برخی کشورها بین تهران و ریاض گفت: «فکر نکنم که ایجاد رابطه با عربستان به‌واسطه و میانجیگر نیاز داشته باشد. مشکلات ما آن‌قدر پیچیده نیستند و آن چیزی که بر روابط دوجانبه ما تاثیر گذاشت، سوء‌تفاهم و اتهامات واهی علیه ایران است. بعد از توافق هسته‌ای و بازگشت ایران به عرصه قدرت‌های بین‌المللی بسیاری از کشورها از جمله عربستان ترسیدند. عربستان باید اتهامات و سیاست‌های ضدایرانی‌اش را متوقف کند و ما آماده گفت‌وگوی دوجانبه هستیم.»

تاثیر سفر ترامپ به عربستان

در ادامه این نشست، خبرنگاری به سفر آتی دونالد ترامپ به عربستان و برگزاری اجلاس ریاض با حضور وی و برخی دیگر از مقامات کشورهای عربی و اسلامی اشاره کرد و نظر سخنگوی وزارت امور خارجه را در ارتباط با اجلاس ریاض جویا شد که قاسمی در پاسخ گفت: «به‌طور کلی اجلاس ریاض چیز جدیدی نیست. از این نوع اجلاس‌ نیز در گذشته برگزار شده، البته در شرایط فعلی مسائلی در ارتباط با این اجلاس مطرح است که باعث می‌شود حساسیت بیشتری در مورد این اجلاس ایجاد شود.»

بهرام قاسمی به مشکلات داخلی عربستان و مشکلاتی که آل سعود در یمن و منطقه دارد اشاره کرد و افزود: «این مسائل باعث شده که نوعی احساس انزوا در درون حاکمیت عربستان وجود داشته باشد و همین موضوع شاید عربستان را به این سمت سوق داده که با تشکیل چنین اجتماعاتی بر مشکلاتش سرپوش بگذارد و چهره‌ دیگری از عربستان ارائه دهد.» سخنگوی وزارت امور خارجه با اشاره به اتهاماتی که در جهان و منطقه نسبت به عربستان سعودی مطرح است، ادامه داد: «این کشور در تولید و ترویج افکار افراطی‌ نقش عمده‌ای داشته و حتی در دادگاهی در آمریکا نیز به‌خاطر دخالتش در برخی از وقایع محکوم شده است. این کشور سعی می‌کند با فرافکنی و با برگزاری چنین اجلاسی مقداری افکار عمومی جهان را از واقعیت‌ها دور کند در حالی که آنها باید بدانند این نوع روش‌ها و اقدامات نمی‌تواند مسائل را به صورت ریشه‌ای حل کند و این جلسات و آنچه که در آنها اتفاق می‌افتد بعد از چند روز به فراموشی سپرده می‌شود و کشورها هر کدام مواضع خود را دنبال می‌کنند.» او با اعتقاد بر اینکه این نشست و اقدامات را می‌توان در ادامه سیاست‌ها و توطئه‌های صهیونیست‌ها در منطقه عنوان کرد، ‌افزود: «عربستان با توجه به نزدیکی به صهیونیست‌ها می‌خواهد با این اقدامات بر روی واقعیت‌ها سرپوش بگذارد و با نام بردن از دیگران آنها را مسوول وضعیت کنونی در منطقه معرفی کند.»

سخنگوی وزارت خارجه درباره اظهارات گستاخانه وزیر دفاع عربستان در ارتباط با ایران و شکایت ایران از این اظهارات به سازمان ملل متحد نیز اظهار کرد: «سخنان نسنجیده‌ای از سوی مقامات سعودی مطرح شد و این سخنان بعد از اتفاق دردناکی که در مرزهای مشترک ایران و پاکستان در منطقه میرجاوه رخ داد، مطرح شد.»

قاسمی با بیان اینکه ما از این اظهارات با عنوان اینکه دولت سعودی سعی دارد دست به عملیات‌های ناهنجاری بزند به سازمان ملل شکایت کردیم، طی نامه‌ای این موضوع را در سازمان ملل ثبت کرده و درخواست کردیم که به‌عنوان سندی رسمی در این سازمان ثبت شود، ادامه داد: «بارها تاکید کردیم که این‌گونه رفتارها و اظهارات کارساز نیست و کسانی که مشی خشونت‌آمیز را پیگیری می‌کنند، ضرر می‌کنند.»

این دیپلمات عالی رتبه با بیان اینکه سخنان این مقام سعودی ناسنجیده،‌ خطا و بدون حساب و درک واقعیت‌ها مطرح شده و به نظر می‌رسد در یک لحظه خاص هیجانی این سخنان بر زبان وی جاری شده است، افزود: «ما امیدواریم این سخنان دیگر تکرار نشود چراکه عواقب نامطلوبی برای آنها خواهد داشت.» محمد بن‌سلمان وزیر دفاع و جانشین ولیعهد عربستان هفته گذشته در گفت‌وگو با شبکه «ام‌بی‌سی» مدعی شده بود که جنگ را به داخل مرزهای ایران خواهیم کشاند.

فشار بر ایران

پیش‌تر رکس تیلرسون وزیر خارجه آمریکا در مورد اهداف سفر ترامپ به عربستان به‌عنوان اولین ایستگاه سفر منطقه ای، گفته بود: پیام این سفر «اتحاد علیه داعش و ایران» است. تیلرسون با مهم خواندن این سفر در پاسخ به این سوال که آیا ترامپ می‌خواهد در «مبارزه دیرینه شیعیان و سنی‌ها»، طرف اهل سنت را بگیرد، مدعی شد: «نه، به هیچ‌وجه. این مساله ربطی به هیچ مذهبی ندارد. البته عنصر قدرتمندی به نام نقش ایران، ملت ایران، در حمایت از تروریسم و افراط‌گرایی خشونت‌آمیز و اقدامات ثبات‌زدای ایران و اقدامات هژمونیک این کشور در منطقه وجود دارد.» تیلرسون در ادامه ادعاهایش گفت: «فکر می‌کنم در منطقه بین تمام کشورهای عربی، اسرائیل و دیگران در مورد فعالیت‌های ثبات‌زدای ایران اجماع وجود دارد. تصور می‌کنم، اگر بخواهیم به‌طور مشخص بگوییم، می‌توان گفت این بیشتر مربوط به ایجاد اتحاد در برابر ایران است.» پیش از این هم تیلرسون و دیگر مقامات آمریکایی گفته بودند که واشنگتن در حال بازنگری در سیاست‌های خود در قبال ایران به نفع عربستان سعودی است که می‌تواند به بازیابی روابط ریاض-واشنگتن پس از یک دوره سردی روابط منجر شود.