روی پنهان وعده‌های پولی

دنیای اقتصاد: رئیس مجلس شورای اسلامی، در سخنانی با انتقاد از وعده برخی نامزد‌های انتخاباتی برای توزیع پول در میان مردم گفت: «اگر شخصی بگوید که منابع انرژی کشور تبدیل به کارخانه شود، آن زمان می‌توان گفت که یک سیاستمدار صادق این حرف‌ها را بیان کرده ‌است. اما اگر کسی گفت که فلان مقدار پول خرج می‌کنم، برای فریبکاری چنین موضوعاتی را مطرح کرده‌ است.» لاریجانی افزود: «یک سیاستمدار صادق، به مردم مشکلات و منابع را اعلام می‌کند.» رئیس مجلس با تاکید بر اینکه «کرامت مردم، بالاتر از پول دستی گرفتن» است، افزود: «مردم صدقه نمی‌خواهند، بلکه زمینه برای تولید می‌خواهند.»

برخی وعده‌های پولی نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری ۹۶، علی لاریجانی رئیس مجلس را به واکنش واداشت؛ او تاکید کرد که وعده کاندیداها در پرداخت پول به مردم خلاف است. براساس آنچه خبرگزاری خانه ملت، از اظهارات روز دوشنبه علی لاریجانی در مراسم افتتاح تالار بزرگ غرب استان تهران در شهر قدس گزارش داده، رئیس مجلس با بیان اینکه در فصل انتخابات برخی افراد ادعا می‌کنند که این مقدار پول می‌دهیم، گفت: آیا با این پول دادن‌ها، تولید یا اشتغال ایجاد می‌شود؟ وعده کاندیداها در پرداخت پول به مردم خلاف است. رئیس مجلس افزود: اگر شخصی بگوید که منابع انرژی کشور تبدیل به کارخانه شود، آن زمان می‌توان گفت که یک سیاستمدار صادق این حرف‌ها را بیان کرده است. اگر کسی گفت من این مقدار پول خرج می‌کنم حرف درستی نیست و به نظر من برای فریبکاری چنین موضوعاتی را مطرح کرده است. حرف این است که یک سیاستمدار صادق به مردم مشکلات و منابع را اعلام کند. لاریجانی با بیان اینکه اگر می‌خواهیم بیکاری حل شود، باید سرمایه گذاری را در کشور ایجاد کنیم و با مردم روراست باشیم، تاکید کرد: قبول دارم که انتخابات ریاست‌جمهوری و مجلس شورای اسلامی دارای اهمیت هستند، ولی ملت‌ما هوشیار است و اگر مشکلات درست و صادقانه به آنها گفته شود، نتایج بهتری به دست می‌آید. رئیس مجلس در ادامه با تاکید بر اینکه مردم صدقه نمی‌خواهند بلکه زمینه برای تولید می‌خواهند‌،گفت: هر جوان تحصیلکرده می‌تواند یک موتور تولید و کارآفرین باشد.

رئیس قوه مقننه با بیان اینکه مسابقه کارآفرینی باید در کشور ایجاد کرد، گفت: کرامت ملت ما بالاتر از این است که با صدقه زندگی کنند و نامگذاری امسال به نام سال تولید ملی و اشتغال که ازجانب مقام معظم رهبری انجام شد، با تلاش در این راه باید محقق شود. رئیس مجلس شورای اسلامی همچنین گفت: در یک دوره‌ای با حرف‌های سطحی فقط سرگرمی ایجاد شد، این در حالی بود که قیمت نفت ۱۱۰ دلار بود و شرایط سخت کشور درک نمی‌شد، اما پس از کاهش قیمت نفت این مشکلات بیشتر احساس شد.

لاریجانی با بیان اینکه داهیانه عمل کردن آن است که منابع را طوری استفاده کنیم که روی پای خود بایستیم، تاکید کرد: در چند سال اخیر برخی از مشکلات در حوزه نفت و گاز برطرف شده است و در روزهای آینده پالایشگاه ستاره خلیج فارس راه اندازی می‌شود که از نظر بنزین، کشور خودکفا می‌شود. لاریجانی با تاکید بر اینکه باید روراست و باصداقت با مردم صحبت کنیم، تصریح کرد: مسابقه سطحی صحبت کردن نداشته باشیم و مشکلات را به مردم بگوییم، زیرا در کشور ظرفیت مناسب، رهبری مقتدر و امنیت پایداری داریم. رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه رجال کشور در سه قوه، احزاب و رسانه‌ها باید یکصدا صحبت کنند و به‌دنبال رونق گرفتن تولید در کشور باشند، گفت: از صحبت‌های سطحی که برای کشور مشکل ایجاد می‌کند، بپرهیزیم.

سخنان علی لاریجانی، رئیس‌مجلس شورای اسلامی درباره حرف‌های سطحی نامزد‌های انتخاباتی و وعده توزیع پول در میان مردم در شرایطی مطرح می‌شود که هفته گذشته نیز مرکز پژوهش‌های مجلس به‌عنوان بازوی پژوهشی قوه مقننه در گزارشی به تشریح مشخصات نامزد‌های پوپولیست و عوام‌فریب پرداخت. در بخشی از این گزارش آمده‌ بود که مخرج مشترک همه پوپولیست‌ها «توجه بیشتر به سیاست‌های توزیعی (توزیع منابع، چه به‌صورت منابع حاصل از فروش منابع طبیعی و چه به‌صورت ایجاد منابع با خلق پول) به جای سیاست‌های باز توزیعی (توزیع منابع حاصل از گروه‌های پردرآمد در بین گروه‌های کم‌درآمد) است.

در بخش دیگری از گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی آمده‌ است: «علاوه‌بر این، تجربه جهانی نشان می‌دهد که کشورهای نفتی به واسطه در اختیار گذاشتن منابع مالی مورد نیاز، معمولا پتانسیل بالاتری برای ظهور پوپولیسم در خود دارند. در واقع پیش‌بینی سیاست‌گذار مبنی بر افزایش منابع در دسترس است که در نهایت جسارت دادن وعده‌های پوپولیستی را به سیاست‌گذار می‌دهد، سیاست‌گذار پوپولیست برای اجرای سیاست‌های انبساطی در مرحله اول نیازمند منابع است ازاین رو عبور از یک دوره رکود و قرار گرفتن در ابتدای دوره افزایش درآمدها نیز از شرایط اولیه ظهور سیاست‌گذاران پوپولیست است. در انتهای گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نیز با اشاره به مدل ونزوئلا آمده‌‌است:

«دادن یارانه، سوبسید (یارانه) سوخت، ارائه خانه‌های ارزان قیمت (که در برخی موارد صرفا برای ایجاد پشتوانه سیاسی انجام می‌گرفت)، توزیع مستقیم منابع به فقرا نمونه‌ای از اقداماتی بود که «موسولینی استوایی» (تعبیری که کارلوس فوئنتس نویسنده مشهور مکزیکی برای چاوز به کار می‌برد)، در قالب آنچه «انقلاب بولیواری» می‌خواند انجام می‌داد، اما این انقلاب خودخوانده در نهایت یک تراژدی تمام‌عیار اقتصادی به وجود آورد. تراژدی که با مرگ چاوز نیز پایان نیافت.» این گزارش‌ نتیجه‌گیری کرد که مجموعه‌ای از چنین اقداماتی سبب شد نرخ تورم میانگین ونزوئلا (بر مبنای آمارهای بانک جهانی) از حدود ۱۲ درصد در ابتدای سال ۲۰۱۰ به حدود ۷۴۱ درصد در انتهای ماه گذشته میلادی برسد. همچنین صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده است که این روند افزایشی در نرخ تورم ادامه‌دار باشد و نرخ تورم در میانه سال‌جاری میلادی به سطح ۱۰۰۰ درصد برسد. نرخ بیکاری نیز که در سال ۲۰۱۰ در محدوده ۷ درصد نوسان می‌کرد، به بیش از ۲۱ درصد در ابتدای سال ۲۰۱۷ رسیده است. به‌نظر می‌رسد سخنان علی لاریجانی، بازتابی از نگرانی‌های شخص او به‌عنوان رئیس‌قوه مقننه و همچنین بازوی پژوهشی مجلس از شعار‌ها و قدرت گرفتن افرادی باشد که با شعار‌های پوپولیستی و وعده توزیع پول تلاش می‌کنند رای مردم را به سوی خود جذب کنند.