دنیای اقتصاد: کاخ سفید تحت رهبری دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری آمریکا، آماده است تحریم‌های موجود علیه ایران را افزایش دهد و در حال بررسی تفسیرهای سختگیرانه‌تر از توافقی است که بین تهران و قدرت‌های بزرگ جهان حاصل شده است. نشریه «فارن پالسی» در تحلیل جدیدی نوشته است که یکی از مقامات ارشد کاخ سفید با اشاره به سیاست تحریم‌ها، به این نشریه گفت: «دولت قصد دارد از ابزار موجود استفاده سختگیرانه‌تری بکند.» یکی از گزینه‌های تحت بررسی، گسترش تحریم‌های آمریکا به گونه‌ای است که بخش‌های بزرگ‌تر اقتصاد ایران را که مرتبط با سپاه پاسداران است، در برگیرد.

رئیس‌جمهوری آمریکا و کابینه او هنوز تصمیم نهایی در این باره اتخاذ نکرده‌اند. اما مقامات می‌گویند برخی از تصمیمات باید به‌زودی گرفته شوند. در تاریخ ۲۵ آوریل( ۵ اردیبهشت) قرار است ایران و ۶ دولتی که با تهران به توافق رسیده‌اند، به منظور بررسی فصلی این توافق در وین دیدار کنند. چگونگی تصمیم‌گیری ترامپ در مورد تحریم‌ها یا در مورد توافق هسته‌ای ریسک بالایی را برای ایالات‌متحده، ایران و کل منطقه خاورمیانه ایجاد خواهد کرد. تلاش قاطع آمریکا برای تحت فشار قرار دادن ایران، قماری است که ممکن است از طریق افزایش فشارهای اقتصادی، قدرت منطقه‌ای ایران به‌ویژه در سوریه و یمن را تحت کنترل درآورد؛ اما این رویکرد ممکن است نتیجه معکوس داشته باشد؛ به‌ویژه اگر موجب شود ایران از کنترل خارج شود یا تهران از توافق هسته‌ای عقب‌نشینی کند. تحریم‌های سختگیرانه‌تر آمریکا موجب دشوارتر شدن انتخاب مجدد حسن روحانی،رئیس‌جمهوری ایران خواهد شد و همچنین بین واشنگتن و متحدان اروپایی آن شکاف ایجاد خواهد کرد.

«ریچارد نفیو» کارشناس تحریم‌ها و از اعضای تیم مذاکره‌کننده آمریکا در مذاکرات هسته‌ای معتقد است تحریم‌های فراگیر که همه بخش‌های اقتصادی را دربر می‌گیرد، توافق هسته‌ای را به خطر خواهد انداخت و ایران را ترغیب می‌کند از این توافق عقب‌نشینی کند. او می‌گوید: «اکنون مساله‌ این است که آیا کسانی که تصمیم می‌گیرند، موافق هستند که برجام ارزش حفظ کردن دارد یا خیر.» این در شرایطی است که ترامپ به‌طور مکرر این توافق را «بدترین توافق» نامیده است و در مبارزات انتخاباتی خود متعهد شده بود که آن را «پاره» خواهد کرد؛ اما اکنون که او در مسند ریاست‌جمهوری نشسته است، مشخص نیست که چه کار خواهد کرد. ترامپ برای تحت فشار قراردادن ایران نیازی به پاره کردن این توافق ندارد. این توافق‌نامه، یک معاهده نیست و در تفسیر شرایط آن برای دولت‌های امضا‌کننده راه‌ گریز وجود دارد.

بنابراین دولت ترامپ در حال بررسی اتخاذ موضعی شدیدتر در قبال اجرای این توافق‌نامه است. هم‌اینک نشانه‌هایی وجود دارد مبنی بر اینکه دولت ترامپ در حال استفاده از مراجع قانونی موجود به شیوه‌ای نیرومندتر از دولت اوباماست. هفته گذشته، وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد سهراب سلیمانی، برادر سردار قاسم سلیمانی را تحریم کرده است. این وزارتخانه در ماه فوریه نیز هشت سازمان مرتبط با سپاه‌ پاسداران و یکی از مقامات سپاه را در فهرست تحریم قرار داد. «مارک دوبوویتز»، رئیس بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها که خواهان افزایش فشارهای اقتصادی بر ایران است، می‌گوید: «اقدام هفته گذشته وزارت خزانه‌داری آمریکا نشان می‌دهد دولت ترامپ نسبت به دولت قبلی در کاربرد تحریم‌ها سختگیرانه‌تر عمل خواهد کرد.» دوبوویتز که در میان جمهوری‌خواهان کنگره از نفوذ فراوانی برخوردار است، پیش‌بینی می‌کند دولت ترامپ فعالیت‌های مالی غیرقانونی مرتبط با ایران و تلاش برای تامین مواد ممنوع مربوط به تکنولوژی هسته‌ای را تحت پیگرد قانونی قرار خواهد داد.

یکی از مقامات کاخ سفید که نخواست نامش فاش شود، می‌گوید: تحریم‌هایی که از زمان ریاست‌جمهوری ترامپ اعمال شده‌اند، بر مبنای مواردی هستند که وزارت خزانه‌داری دولت اوباما آماده کرده و به قانون تبدیل نشده‌اند. اقدام اخیر وزارت خزانه‌داری آمریکا همچنین نشان‌دهنده تمرکز دولت ترامپ بر سپاه پاسداران است. این اقدام با بحث‌های دولت ترامپ درمورد قرار دادن نام سپاه در فهرست سازمان‌های تروریستی همزمان شده است. دولت ترامپ علاوه بر تروریستی خواندن سپاه، به‌دنبال گزینه‌های دیگر است. در حال حاضر هر شرکتی که سپاه مالک ۵۰ درصد یا بیشتر از سهام آن باشد، در فهرست تحریم‌ها قرار دارد؛ اما ترامپ به‌دنبال آن است که شرکت‌هایی را نیز که درصد کمتری از سهام آنها متعلق به سپاه است، مورد تحریم قرار دهد. این اقدام مغایر با سیاست وزارت خزانه‌داری است. این وزارتخانه به‌طور سنتی مالکیت را به‌عنوان دارا بودن بیش از ۵۰ درصد از سهام شرکت تعریف کرده است. پایین آوردن این درصد مالکیت به معنی تحریم هزاران شرکت و سازمان ایرانی است که با سپاه مرتبط هستند.

این مساله مطمئنا عکس‌العمل سیاسی در ایران را درپی خواهد داشت و علاقه بین‌المللی به سرمایه‌گذاری در ایران را فرو خواهد نشاند. مقامات اروپا و مقامات سابق دولت اوباما، نگران هستند که اگر کاخ سفید سپاه را در فهرست سیاه قرار دهد، این مساله توافق هسته‌ای را کاملا نابود خواهد کرد یا با نیروی‌های مورد حمایت آمریکایی‌ها در عراق مقابله به مثل خواهد شد. تمایل برای اتخاذ موضع سختگیرانه‌تر فقط در کاخ سفید دیده نمی‌شود. در کنگره که تحت کنترل جمهوری‌خواهان قرار دارد، هر دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات به‌طور فزاینده از اعمال تحریم‌های بیشتر علیه ایران حمایت می‌کنند؛ البته دموکرات‌ها خواهان اقداماتی هستند که مستقیما توافق هسته‌ای را نقض نکند. طرح‌های جدیدی در مجلس نمایندگان و سنا مطرح شده‌اند که خواستار وضع تحریم علیه ایران به‌دلیل برنامه موشکی و مسائل حقوق بشری است. براساس طرح تحریمی که در سنا مطرح شده است و مورد حمایت برخی از دموکرات‌هایی است که موافق توافق هسته‌ای بودند، افرادی که از برنامه موشکی ایران حمایت می‌کنند، تحریم خواهند شد. براساس این طرح، بر سپاه‌ پاسداران نیز تحریم‌های مربوط به تروریسم اعمال خواهد شد. مقامات سابق دولت آمریکا معتقدند تصویب قانون تحریم‌ها، توافق هسته‌ای را تهدید می‌کند؛ زیرا اجماع میان کشورهای امضاکننده این توافق را تضعیف می‌کند. بسیاری از مقامات سابق دولت آمریکا در یادداشتی به فارن پالسی اعلام کردند: «این اقدامات به‌جای مهار ایران، ایالات‌متحده را منزوی خواهد کرد.» منتقدان توافق هسته‌ای دولت اوباما را به تحمل نقض توافق از سوی ایران، متهم می‌کنند. بازرسان بین‌المللی مدعی شدند که ایران سال گذشته دو بار از محدودیت تولید آب سنگین فراتر رفته است. واشنگتن این مساله را محتاطانه حل‌وفصل کرد و به ایران زمان داد تا مشکل را حل کند. مخالفان توافق هسته‌ای از کاخ سفید می‌خواهند بر تفسیر قاطع‌تری از شروط برجام اصرار کنند و به نظر می‌رسد گوش شنوایی پیدا کرده‌اند. مقامات دولت ترامپ می‌گویند حتی برای کوچک‌ترین نقض برجام، ایران را تحت فشار قرار می‌دهند. یک مقام ارشد می‌گوید یک گزینه تحت بررسی، اجرای فوق‌العاده دقیق این توافق است؛ اما این مقام می‌افزاید دولت نسبت به پیامدهای این توافق بی‌توجه نیست و به دقت مزایا و ریسک‌های رویکردی متفاوت را بررسی می‌کند. دولت اوباما به دولت‌های اروپایی و شرکت‌های خارجی اطمینان داد که سرمایه‌گذاران غیرآمریکایی می‌توانند به بازارهای ایران بازگردند؛ بدون اینکه لزوما تحریم‌های باقی‌مانده آمریکا را نقض کنند. این در شرایطی است که روحانی از طرف مخالفان داخلی با چالش انتخاباتی روبه‌رو است و برای انتخاب مجدد باید نشان دهد که این توافق موفق بوده است. اما تلاش‌های دولت اوباما افراد کمی را قانع کرد؛ درشرایطی که ممکن است تحریم‌های آمریکا ناگهان افزایش یابد یا به دیگر بخش‌های اقتصاد گسترش یابد، بانک‌ها برای بازگشت به بازار ایران احتیاط می‌کنند. «دانیل گلاسر»، مقام سابق وزارت خزانه‌داری آمریکا در دوران ریاست‌جمهوری اوباما می‌گوید: «تعجب نمی‌کنم که موسسات مالی جهان برای بازگشت به ایران تردید دارند.» از زمانی که ترامپ به ریاست‌جمهوری رسیده است، تلاش‌های آمریکا در جهت اطمینان دادن به سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در ایران، متوقف شده است.